Rusya vergi daireleri 2017’deki Ülkeler Arasındaki Finansal Hesap Bilgilerinin Otomatik Bilgi Değişimi ve Uygulanması kapsamında yabancı ülkelerde hesabı ve varlıkları olan kişilerin yerinde vergi incelemelerini daha sık yapmaya başladığı bildirildi.

Türk basınında “gurbetçilerin vergi ve hesap bilgilerinin paylaşımı” olarak yer alan otomatik bilgi değişimi anlaşması, Türkiye’nin de bir parçası olduğu Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) tarafından oluşturuldu ve çifte vergilendirmenin önüne geçmek, aynı zamanda vergi kayıp ve kaçaklarını önlemek konusundaki işbirliği için Rusya Federasyonu’nun da dahil olduğu yüzün üzerinde ülke tarafından imzalandı.

Vergi mevzuatında uzmanlaşmış danışmanlık kuruluşu FTL Advisers ortağı Darya Nevskaya, RBC’ya yaptığı açıklamada bazı müşterilerinin 2020’nin son aylarında vergi dairesinden ihbarname aldığını ifade etti. Bu durumun Vergi Dairesi tarafından yapılan denetimin bir parçası olduğunu belirten EY finans şirketi stratejik ortağı Anton İyonov ise vergi daireleri yetkililerinin yasalar gereği sadece son 3 mali yılı kontrol edebileceklerini, bu yüzden 2017 mali yılına ait paylaşılan veriler sonucu vergi mükelleflerinin yerinde kontrollerinin 2020 sonuna doğru sıkıştırıldığını vurguladı.

Kayıtlı olunan vergi dairesi çağıracak

2020’nin eylül ayında Federal Vergi Dairesi Başkan Yardımcısı Dmitry Volvaç, Rusların yurtdışındaki hesapları ve mal varlıkları hakkındaki verilerin paylaşıldığı ülkelerarası vergi bildirimi alışverişinde elde edilen bütün verilerin özel işlem ve analiz yapılmadan kullanılamadığını belirtmiş, ilk olarak 2017 yılına ait mali bilgilerin ulaştığı vergi dairesinin bu verileri ancak 2021’den itibaren kontrol etmeye başlayacağını duyurdu.

FNS ‘in kullandığı AIS (Vergi-3 ) sisteminin, alınan yeni bilgileri incelerken, özellikle vergi kaçırma riski olan vergi mükelleflerini ortaya çıkaran çeşitli algoritmalar kullandığını ifade eden Volvaç, öncelikle yurt dışında elde edilen gelirlerin vergisiyle birlikte yabancı şirketler üzerinden gelirinin gizlenmesi risklerinin de incelediğini belirtti. Hesap ve mal varlıkları incelenen bireylerin kayıtlı oldukları vergi daireleri tarafından çağrılacaklarını ifade eden Volvaç’ın verdiği bilgiye göre, Rusların dünya çapında 700 bin civarında banka hesabı bulunduğu, banka hesaplarının ise 13 trilyon rubleyi aştığı tahmin ediliyor. (Yaklaşık 180 milyar dolar)

Rusya Federal Vergi Servisinden yapılan açıklamada, vergi mükelleflerinin denetiminde yabancı vergi organlarıyla iş birliğinin bir parçası olarak elde edilen bilgiler de dahil Rus vergi sisteminin elinde bulunan tüm verilerle risk odaklı bir yaklaşım kullanıldığı, denetleme sırasında mevcut bilgilerde tutarsızlık ortaya çıktığında bölgesel vergi makamlarının devreye girebildiği ve bireylerden gerekli açıklama ve belgeleri talep etme hakkına sahip olduğu bildirildi.

Bireylerin kayıtlı oldukları vergi dairelerine ulaşan mal varlığı bilgileri ve yurtdışı faaliyetlerinin önce analiz edildiğini belirten vergi danışmanlık şirketi MEF PKF temsilcisi Aleksandra Ambrasovskaya, müşterilerinin banka hesapları ve gelirleri ile ilgili bütün bilgilerin vergi yetkilileri tarafından talep edildiğine dair örneklerle karşılaştıklarının altını çizdi.

EY finans şirketi stratejik ortağı Anton İyonov, vergi makamlarının denetlemelerinin bireylerin rızası olmadan evde gerçekleşemeyeceğini, bu yüzden vergi mükelleflerinin kayıtlı oldukları vergi dairelerine çağrıldıklarını belirtti. 6 aya kadar sürebilecek denetlemelerin olağan ofis denetiminden daha uzun sürdüğünü vurgulayan İyonov, vergi makamlarının daha ayrıntılı belge talep ettiklerinin altını çizdi. Vergi makamları tarafından talep edilen bilgilerin verginin hesaplanmasıyla doğrudan ilgisi olamayabileceğini belirten İyonov, bireyin yurtdışında sahip olduğu gayrimenkul hakkındaki bilgi talebinin bu kategoriye alınabileceğini ifade etti.

FTL Advisers ortağı Darya Nevskaya, vergi mükelleflerinden mal varlıkları ve banka hesapları hakkında bilgiler dışında, aynı zamanda yabancı brokerların ve aracıların hesapları hakkında da bilgi talep edildiğini belirtti. Birçok kişinin bu bilgilerin gerekli olmadığına inanarak, vergi beyannamesi vermediğini vurgulayan Nevskaya, birçok vergi müfettişinin artık hisse senedi satışından elde edilen gelirlerin bile bireyin karı olarak tanımladığını vurguladı.

Deloitte CIS Vergi ve Hukuk Departmanı ortağı Natalya Kuznetsova, vergi makamlarının talep ettiği bilgiler çok kişisel olduğunu, talep edilen bilgileri vermeyi reddetme durumunda, vergi mükelleflerinin idari veya vergi cezalarıyla karşılaşabildiğini belirtti.

1 Şubat 2021’den itibaren, Federal Vergi Servisi müfettişleri tarafından yüksek gelire sahip zengin bireysel vergi mükellefleri olarak kabul ettikleri VIP müşteriler için özel bir denetim başlatıldı. Bu denetimlerin 500 milyon rublenin üzerinde kişisel geliri olan vergi mükelleflerini ilgilendirdiği bildirildi. FNS buna ek olarak denetlemede, vergi mükellefleri tarafından kontrol edilen yabancı şirketler, yurtdışındaki mali faaliyetler ve banka hesapları ile yatırım niteliğinde vergilendirilebilir bütün finansal işlemler dikkate alacak.

Rusya’nın da üyesi olduğu Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü’ne katılan ülkelerin sayısı her yıl artış gösteriyor. Vergi sistemenide şeffalığı sağlayacağına inanılan bireysel hesap ve yurtdışı mal varlıklarının paylaşımı anlaşmasına göre FNS bu zamana kadar 70’den fazla finansal rapora sahip oldu. Ancak pandemiden dolayı araştırma sonuçlarının henüz açıklanmadığı vurgulandı.

Uzmanlar, vergi makamlarının 2018 ve sonraki vergi dönemleri hakkında bireysel vergi mükelleflerini denetim uygulamasına devam edeceğini tahmin ediyor.

Yurtdışında Yerleşik Kişi Hesaplarının Raporlanması

Otomatik bilgi değişimi; kişilerin, yerleşik olduğu ülke dışındaki diğer ülkelerde bulunan finansal hesap bilgilerinin, yerleşik olunan ülkeye, her yıl diğer ülke vergi idarelerince, vergisel amaçlarla kullanılmak üzere mütekabiliyet esasında (karşılıklı) ve otomatik olarak elektronik ortamda gönderilmesidir.

Örneğin; Rusya’da yerleşik bir Türk vatandaşının Türkiye’de bulunan ve kapsama giren banka hesabına ilişkin bilgilerin mütekabiliyet (karşılıklılık) esasında paylaşımıdır. Türkiye’de yerleşik bir Rus vatandaşının Rusya’da sahip olduğu banka hesabının bilgisi de Rusya’dan alınacak.

Türkiye’de uygulama kapsamında finansal kuruluşlardan bilgi toplamaya yetkili makam, T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’dır.

Türkiye Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanan Finansal Hesap Bilgilerinin Vergi Konularında Karşılıklı Olarak Otomatik Değişim Standardı Bilgilendirme Rehberi’ne aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.