Rusya’nın en büyük kamu bankası Sberbank’ın Başkanı German Gref, önde gelen ülkelerdeki Merkez Bankaları tarafından para politikasının sıkılaştırılmasının ülke ve şirketlerin temerrüde düşmesine neden olabileceğini, bu durumun ekonomik kriz riskine işaret ettiğini belirtti.
Olası küresel krizin ne kadar sistemik olduğunun hala soru işareti olduğunu ifade eden Gref, dünyadaki enflasyon oranları dikkate alındığında ülkelerin politika faiz oranlarının negatif kalacağını vurguladı.
“Böyle riskler var. Bazı ülkeler zor duruma girebilir. Ancak soru bu riskin ne kadar sistematik olduğudur. Yine de şimdilik politika faiz oranlarının sadece nominal olarak artmaya başlayacağı gerçeğinden bahsediyoruz. Reel olarak, yani enflasyonu hesaba katarsak faiz oranları birçok ülkede hala negatif” şeklinde konuştu.
Uluslararası Finans Enstitüsü’ne göre son çeyrekte küresel borç hacmi tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 296 trilyon dolara ulaştı. Birçok uzman, küresel ekonomik krizin riskleri hakkında konuşmaya başlarken, eylül ayı başlarında Rusya Merkez Bankası, “finansal kriz” de dahil olmak üzere ekonominin gelişimi için üç alternatif senaryo sunduğu “2022-2024 için Birleşik Devlet Para Politikasının Ana Yönergeleri”ni yayınlamıştı.
Merkez Bankası’nın kriz senaryoları
2023 yılında yaşanabilecek olası küresel kriz senaryosunun ilkini ölçek olarak 2008 ile karşılaştıran Merkez Bankası, yaşanabilecek krizin temel ön koşulunun devletlerin ve büyük şirketlerin küresel borçlarındaki büyüme olacağını vurguladı.
ABD hükümetinin borç verme politikasını sıkılaştıracağı ve bu durumun yatırımcıların riskli hisse senetlerinden derhal kurtularak piyasaları aşağı çekmesine neden olacağı ifade edilen Merkez Bankası raporunda, petrol fiyatlarının varil başına 40 dolara düşmesiyle durumun daha da kötüleşeceğinin altı çizildi.
Böyle bir senaryonun gerçekleşmesi durumunda 2023’te Rusya ekonomisinin durgunlaşarak büyümesinin yüzde 1,4 ile 2,4 seviyelerinde öngörüldüğü raporda, iyileşmenin uzun sürerek birkaç çeyreğe yayılacağı da belirtildi.
Kriz sonrası toparlanmanın 2024 yılında gerçekleşeceğini tahmin eden Merkez Bankası, bu senaryoda Rusya ekonomisinin belirtilen dönemde büyüme oranının yüzde 3,0-4,0 bandında meydana geleceğini aktardı.
Merkez Bankası, olası mali krize ek olarak, küresel ekonomi üzerinde etkisi olabilecek diğer olayları da değerlendirdi.
Buna göre COVID-19’a karşı dünyada devam eden toplu aşılama faaliyetleri ve aşıların etkinliği sayesinde dünya ekonomisinin aktif toparlanmasının devam edeceğini varsayan banka, 2021’in ikinci yarısında küresel ekonominin büyüme hızı potansiyelini aşacağını, bunun yanında piyasanın dinamikleri ve OPEC+ anlaşması dikkate alındığında ortalama petrol fiyatlarının da varil başına 65 dolara yükseleceğini açıklarken, ancak petrol fiyatının giderek düşeceğini de vurguladı.
Pandeminin etkisini artıracağı ve virüsün daha güçlü bir şekilde yayılacağı senaryoda ise 2020 yılında yaşananların tekrar edeceğini iddia eden Merkez Bankası, kısıtlamalar ve tüketici aktivitesindeki düşüşün tekrarı durumunda küresel ekonominin yeniden inişe geçeceğini ifade etti.
Merkez Bankası, Rusya’nın ekonomisinin diğer gelişmekte olan ülkelere göre, daha güçlü sağlık sistemi ve “salgında ekonomi yönetimi” tecrübesi sayesinde daha az zarar görebileceğini öngörürken, bu durumda adaptasyonun daha hızlı gerçekleşeceğini ve olası mali kriz sonrası ülkenin gayri safi yurtiçi hasılasının (GSYH) büyüme oranının yüzde 3,5 ila yüzde 4,5 seviyelerinde olacağını tahmin etti.
Rusya Merkez Bankası’nın hazırladığı rapordaki bir diğer kriz senaryosu ise küresel enflasyon.
Bu senaryoya göre dünyada emtia fiyatlarının artmaya devam edeceğini ve petrol fiyatlarının 2022’de varil başına 75 dolara ulaşacağını varsayan banka, bu durumun gelişmiş ülkelerin para politikasının normalleşmesine, dış ekonominin büyüme oranlarının soğumasına ve dış talebin azalmasına yol açacağını açıkladı.
