Tarım ihracatında rekor kırılan Rusya’da, hükümet tarafından alınan kararla tahıl ihracatı için getirilen yıllık kota uygulaması, 15 Şubat 2022 itibariyle yürürlüğe girdi.
Aralık 2021 sonunda Rusya Başbakanı Mihail Mishustin tarafından imzalanarak sunulan kararnameye göre ülkenin tahıl ihracatına getirilen kota uygulaması 30 Haziran 2022’ye kadar geçerli olurken, belgeye göre 2022 yılında ülkenin buğday ihracatındaki kota 8 milyon ton, çavdar, arpa ve mısır için ise toplamda 3 milyon ton olarak belirlendi.
Rusya Federal Gümrük Servisi (FTS) verilerine göre, 2021 yılı sonunda sadece Türkiye’ye yüzde 6,9 artışla 1,8 milyar dolar tutarında 6,7 milyon ton buğday ihracatı yapılmıştı.
Tarımsal Piyasa Araştırmaları Enstitüsü Genel Müdürü Dmitry Rylko, kotaların her birinin belirli şirketler arasında dağıtıldığını vurgularken, bunun da ek rahatsızlık yarattığını kaydetti.
“Hükümet aktif olarak kotaların yeniden dağıtımına yardım etmedikçe bu dağılımda sorun yaşanacağına inanıyoruz” diyen Rusya Hububat Birliği Başkanı Arkady Zlochevsky, gümrük vergilerinin yerli üreticilerin rekabet gücünü yok ettiği için kotanın tamamının ihraç edilmesinin pek mümkün olmadığını da aktardı.
İç taleplerde kalan tahılın ihtiyacı karşılamaya yeteceği konusunda tüm uzmanlar hemfikir olurken, Tarım Analitik Merkezi Sovecon temsilcisi Andrey Sizov, iç piyasalar için herhangi bir kota olmadan yeterli tahıl olacağı ve yurtiçindeki ihtiyaçların karşılanacağını belirtirken, asıl sorunun tahıl fiyatları olacağının da altını çizdi.
Rusya hükümeti, tahıl ihracat kotasını yıllık olarak belirlerken, ancak tüm uzmanlar bu kararı desteklemiyor.
Sizov, yakın gelecekte gümrük vergisine tabi kota dahilindeki mahsullerin üretiminde bir azalma yaşanacağını söylerken, “Aslında ne kotalara ne de vergilere ihtiyaç yok. Tam tersine Rusya’nın ihracat vergilerini yumuşatması ve zamanla onlardan tamamen kurtulması gerekiyor” ifadelerini kullandı.
Arkady Zlochevsky, yeni hükümet önlemleri hakkında olumsuz konuşurken, böyle bir düzenleyici rejimin üretim tabanını yok etmesi nedeniyle er ya da geç kotadan vazgeçileceğini de sözlerine ekledi.
Daha önce, Rusya Ekonomik Kalkınma Bakanlığı, bu önlemin Rusya’nın gıda güvenliğini sağlamayı ve ayrıca maliyette bir artışa yol açabilecek temel tahıl ürünleri için yerel fiyatların büyümesini sınırlamayı amaçladığını bildirmişti.
Bakanlık, tahıl ihracatında kota uygulamasının Rusya’da ve Avrasya Ekonomik Birliği ülkelerinde tahıl, un, unlu mamüller, et ve süt ürünleri üzerinde tüketiciye yansıyacak nihai fiyatları sabitleyeceğine inanıyor.
Tahıl ihracatına getirilen kotalar Türkiye’yi etkileyebilir
Rusya Tarım Bakanlığı’na bağlı Federal Tarım İhracatı Geliştirme Merkezi Agroexport, Türkiye’nin 2021 yılında Rus tarım ürünlerinin en büyük ithalatçısı haline geldiğini duyurmuştu.
Türkiye’nin Rusya’dan gerçekleştirdiği tarım ürünleri ithalat hacimlerinin geçen yıl yüzde 38 arttığını vurgulayan Agroexport, Federal Gümrük Servisi ön verilerine göre 2021’de Rusya’nın Türkiye’ye 4,3 milyar dolar değerinde 13 milyon ton tarım ürünü ihraç ettiğini açıkladı.
2021 yılı sonunda Türkiye’ye yüzde 6,9 artışla 1,8 milyar dolar tutarında 6,7 milyon ton buğday sevk eden Rusya, öte yandan buğday ihracatını 2020 yılının aynı dönemine göre yüzde 15 daha düşük olarak gerçekleştirdi.
Türkiye geçen yıl da Rus ayçiçek yağının en büyük ithalatçısı olmaya devam ederken, 12 ay boyunca Rusya’dan yüzde 42 artışla 913 bin ton ayçiçek yağı ithal ettiği, ithalatın parasal olarak 2,5 kat artarak 1,1 milyar dolara ulaştığı da belirtildi.
2020 yılında Türkiye’ye ihraç edilen ilk 3 ürün arasında yer alan ayçiçeği tohumu, 2021 yılında Rusya’dan tedarik edilmedi.
2021’de Türkiye’nin sevkiyatları hacim olarak 3,1 kat (1,2 milyon ton) ve değer olarak 4,2 kat (309 milyon dolar) artırarak Rus arpa alıcıları arasında lider olduğu vurgulanan raporda, Rusya’dan Türkiye’ye mısır ihracatının 2,3 kat artışla 263 milyon dolara yükseldiği, kepek ihracatının yüzde 21 artarak 1,1 milyon tonla 235 milyon dolara ulaştığı, baklagil mahsulleri ihracatının da 4 kat artışla 206 milyon dolara çıktığı kaydedildi.
Rusya Tarım Bakanlığı‘na bağlı Federal Tarım İhracatı Geliştirme Merkezi Agroexport, 2030 yılına kadar Rusya’dan Türkiye’ye gıda tedarik potansiyelinin 5 milyar doları aşacağı vurgulanırken, potansiyeli olan tarım ürünleri arasında ayçiçek yağı, buğday, arpa, mısır ve baklagiller olduğu da aktarıldı.
Aynı zamanda Türkiye’ye şeker pancarı ve etil alkol ihracat hacimlerinde de artış öngören Agroexport, ön verilere göre Rusya’nın genel olarak tarım ürünleri ihracatının 2021’de yüzde 22 artarak 36 milyar 36 milyon dolara yükseldiğini açıkladı.
