Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı askeri operasyonları sonrası art arda yaptırım ilan eden Batılı ülkeler, Rusya Merkez Bankası rezervlerinin yaklaşık yarısına erişimini dondururken, bankaya ait rezervlerin önemli bir kısmı da ülkede ve Çin’de bulunduğu kaydedildi.
Son bir yıldır yükselen fiyatları nedeniyle artan petrol ve gaz gelirlerini Rusya Ulusal Refah Fonu ve uluslararası rezervlere aktaran Rusya Merkez Bankası’nın rezervleri 18 Şubat itibarıyla 643 milyar dolarla tarihi rekora ulaşırken, rezervlerin yüzde 21,7’sinin altında, yüzde 13,8’i’sinin ise Çin’de tutulduğu belirlendi.
Öte yandan Rusya’nın uluslararası rezervinin önemli kısmı Batılı ülkelerde bulunurken, yaptırımlar nedeniyle Rusya Merkez Bankası’nın bu rezervlere erişimi de donduruldu.
Rusya’nın rezervlerinin yüzde 12,2’si Fransa, yüzde 10’u Japonya, yüzde 9,5’i Almanya ve yüzde 6,6’sı ise ABD’de yer alıyor.
Rezervlerin yüzde 5’i çeşitli hükümetler arası kuruluşlarda muhafaza edilirken, kalanının yüzde 4,5’i Birleşik Krallık’ta, yüzde 3’ü Avusturya’da, yüzde 2,8’i Kanada’da, yüzde 10,7’si ise adı açıklanmayan diğer ülkelerde tutuluyordu.
Rezervlerde doların payı azaltılmıştı
Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, 27 Şubat’ta yaptığı açıklamada, G7 ülkelerinde bulunan Rusya Merkez Bankası rezervlerinin dondurulacağını duyurmuştu.
Bu oranın, Rusya’ya ait rezervlerin yaklaşık yarısına denk geldiğine işaret eden Borrell, Rusya ve Çin’deki rezervlere erişimin ise engellenmeyeceğini söylemiş ve son yıllarda Rus rezervlerinin Batı tarafından dondurulamayacak ülkelere gönderdiğine işaret etmişti.
Rusya, ekonomide ve uluslararası ticarette risklerden korunmak için dolar kullanımını azaltmaya yönelik süreci Kırım’ın 2014’te Rusya topraklarına katılmasıyla ilan edilen yaptırımlar sonrası hızlandırmaya başlamıştı.
Rusya Merkez Bankası tarafından 2021’in ilk yarısına ilişkin yayımlanan verilerde, ülkenin uluslararası rezervlerinde doların payının bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 22,2’den 16,4’e düştüğü ortaya konmuştu.
Rusya Maliye Bakanlığı da 8 Temmuz’da yaptığı açıklamada, Ulusal Refah Fonu’nda dolar varlıklarının payının sıfıra indirildiğini bildirmişti.
Aynı zamanda 16 Şubat 2022 Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Hazinesi istatistiklerine göre Rusya, Aralık 2021’de ABD Hazine bonolarına yaptığı yatırımları bir önceki aya göre artırarak 3,91 milyar dolara çıkardı.
Kasım ayında bu göstergenin 2,409 milyar dolar, ekim ayında ise 3,72 milyar dolar tahmin edildiği belirtilirken, aralık ayında Rusya’nın uzun vadeli ABD devlet tahvillerine yatırım hacmi 102 milyon dolar, kısa vadeli ABD tahvillerine yatırım hacmi ise 3,808 milyar dolar oldu.
Nisan 2018’de Rusya karşıtı yaptırımlar sonrası Rusya’nın ABD devlet tahvillerine yatırımları neredeyse yarı yarıya azalarak 96,1 milyar dolardan 48,7 milyar dolara düşmüş, aynı yılın mayıs ayında ise bu rakam üç kattan fazla düşerek 14,9 milyar dolara gerilemişti.
Mart 2020’de Rusya, şubat ayına kıyasla ABD devlet tahvillerine yaptığı yatırım hacmini üç kattan fazla azaltarak 12,58 milyar dolardan 3,85 milyar dolara düşürürken, daha sonra tekrar yükselttiği BD hazine bonolarına yatırımlarını Mayıs 2020’de 6,85 milyar dolardan 5,39 milyar dolara indirmişti.
