Londra merkezli uluslararası iş gazetesi Financial Times’ın İsviçre’de düzenlenen endüstri forumunda yapılan değerlendirmeler, Avrupa’da Rus petrolünün boykot edilmesinin petrol fiyatlarının varil başına 200 ila 250 dolara yükselmesine neden olabileceğini ortaya koydu
Önde gelen Fransız hedge fon yöneticisi Pierre Andurand, Rusya’nın Avrupa’ya olan petrol arzının sonsuza kadar kaybolabileceğini ve mevcut ham petrol fiyatlarını varil başına 250 dolara çıkarmakla tehdit ettiğini söylerken, diğer forum katılımcıları da Avrupa’nın günde 3 milyon varil Rus petrolüne erişiminin son bulacağını ve arzın öngörülebilir gelecekte devam etmeyeceğine inanıyor.
Forumda konuşan ekonomist Doug King ise ham petrol fiyatlarının varil başına 200 ila 250 dolara yükseleceğini vurgularken, bunun enerji piyasalarında büyük bir şok etkisi yaratacağını öngörüyor.
Doug King, Rusya’ya karşı petrol boykotu sonrası Amerika Birleşik Devletleri’ndeki petrol yatakları da dahil olmak üzere dünyanın diğer ülkelerinde petrol üretiminin artması gerektiğini belirterek, “Düşen arzı telafi etmek için üretimin artırılması en az 12 ile 18 ay sürebilir. Bu süre içerisinde petrol fiyatları varil başına 250 dolara kadar çıkabilir” diye konuştu.
Singapur merkezli uluslararası borsa şirketi Trafigura’nın yöneticilerinden biri olan Ben Lacock, boykot nedeniyle bir varil Brent petrolün fiyatının 150 dolara ulaşabileceğine inanırken, yükselen petrol fiyatlarının sonuçlarının en çok yoksul ülkelerde yaşayanlar tarafından hissedileceğini sözlerine ekledi.
Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin Rusya’ya petrol ambargosu uygulaması durumunda piyasada günlük yaklaşık 3,4 milyon varil Rus petrolünün riske gireceği tahmin ediliyor.
Rus petrolünün en büyük alıcısı AB
AB ülkelerinin ABD’ye dahil olarak Rusya’ya petrol ambargosu uygulama ihtimali, gözleri Rusya ve AB ülkeleri arasındaki petrol ticaretine çevirdi.
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Brüksel merkezli düşünce kuruluşu Bruegel ve Eurostat verilerinden derlenen bilgilere göre, Rusya yüzde 8 payla dünyanın en büyük petrol ihracatçısı konumunda bulunurken, AB de en büyük Rus petrolü alıcısı olarak öne çıkıyor.
Geçen yıl günlük ortalama 7,5 milyon varil petrol ihracatı yapan Rusya, AB’ye 2,2 milyon varili ham petrol ve 1,2 milyon varili de petrol ürünleri olmak üzere günlük yaklaşık 3,4 milyon varil petrol ihraç etti.
Bu rakam Rusya’nın toplam petrol ve petrol ürünleri ihracatının yaklaşık yüzde 45’ini, AB’nin toplam petrol ithalatının ise yüzde 25’ini oluşturuyor.
IEA verilerine göre, geçen yıl AB ülkelerinin Rusya’dan ithal ettiği günlük 3,4 milyon varil ham petrol ve petrol ürünlerinin 2,7 milyon varili deniz yoluyla, geriye kalan 700 bin varili ise boru hattı aracılığıyla sağlandı.
AB-Rusya petrol ticaretinde Rus petrolünün önemli çıkış noktalarından biri Druzhba petrol boru hattı olarak biliniyor. Orta ve Doğu Avrupa’da denize kıyısı olmayan rafinerilere petrol sağlayan hat, kuzeyde Rus petrolünü Belarus üzerinden Polonya ve Almanya’daki rafinerilere ulaştırıyor. Güney tarafında da Ukrayna’dan geçerek Macaristan, Slovakya ve Çekya’daki rafinerilere kadar uzanıyor.
Rus petrolü deniz yoluyla ise Baltık Denizindeki Primorsk ve Ust-Luga ile Karadeniz’deki Novorossiysk limanlarından, Hollanda, İtalya, Fransa, İspanya ve Portekiz’deki farklı limanlara gönderiliyor.
Avrupa, Rus petrolünün yerini doldurabilir mi?
AB ile Rusya arasındaki petrol ticaretinin durması halinde günlük yaklaşık 3,4 milyon varil Rus petrolü ve petrol ürününün piyasa dışı kalacağı hesaplanıyor.
Rusya’nın boru hatlarıyla AB’ye petrol tedarikine devam ettiği ancak deniz yoluyla yapılan sevkiyatlar için alıcı bulmakta zorlandığını belirtiliyor.
Halihazırda talep-arz daralmasının yaşandığı piyasalarda, diğer tedarikçilerin oluşacak açığı kapatıp kapatamayacakları veya bunda istekli olup olmayacaklarının belirsizliğini korumasının ise küresel petrol piyasalarını ciddi bir arz şokuyla karşı karşıya bıraktığı ifade ediliyor.
Avrupa’nın ham petrol ithalatının büyük bölümünün deniz yoluyla gerçekleştirilmesi nedeniyle Rus petrolünü ikame etmenin, Rus gazını ikame etmekten daha kolay olacağı tahmin ediliyor. Ancak yine de uzmanlar bunun kısa dönemde gerçekleşmesinin zor olduğunu belirtiyor.
Energy Intelligence Group Petrol Piyasaları Ekonomisti Julien Mathonniere yaptığı açıklamada, AB ülkelerinin Rus petrolüne yönelik yaptırım kararı alsa da bu planın kısa vadede başarılı olamayacağını söyledi.
Mathonniere, Rus petrolünün önemli bir bölümünün Avrupa’ya ihraç edildiğini vurgulayarak, “Avrupa’da alternatif tedarik kaynakları arayışıyla ilgili son zamanlarda çok fazla siyasi girişim gördük ancak gerçek şu ki, hiçbiri hacim, temin edilebilirlik ve arz esnekliği açısından Rus petrolüyle yarışacak durumda değil.” değerlendirmesinde bulundu.
Yakın zamanda G7 ülkelerinin liderleri, Rusya’ya yönelik ekonomik ve mali yaptırımların tam olarak uygulanmasında kararlı olunduğunu bildirmişti.
Brüksel’de gerçekleştirdikleri zirvenin ardından G7 ülkeleri liderleri tarafından yayımlanan ortak bildiride, Rus gazı, petrol ve kömür ithalatına olan bağımlılıkları aşamalı olarak bitirmek isteyen ülkelerin aktif biçimde destekleneceği ifade edilerek, “Petrol ve gaz üreten ülkeleri sorumlu davranmaya ve uluslararası pazarlara teslimatları artırmaya çağırıyoruz” denilmişti.
