Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı askeri operasyonda yaklaşık 2,5 ay geride kalırken, Rus doğal gazının Avrupa’ya sevkiyatı da savaşın ilk dönemlerindeki artışa rağmen son bir haftada yaklaşık yüzde 50 azaldı.
Gazprom’un Ukrayna üzerinden Avrupa Birliği’ne (AB) günlük doğal gaz sevkiyatı 1 Ocak itibarıyla 74,4 milyon metreküp düzeyindeyken, Rusya’nın Ukrayna’da 24 Şubat’ta başlattığı askeri operasyondan itibaren Avrupa’ya gaz akışında artış yaşanmıştı.
Son konusu tarihlerden itibaren gaz akışında önemli bir değişiklik yaşanmazken, sevkiyatlar 10 Mayıs’a kadar günlük 100 ila 110 milyon metreküp düzeyinde gerçekleşti. 10 Mayıs’ta ise bu miktar 96 milyon metreküp seviyesindeydi.
Gazprom Temsilcisi Sergey Kupriyanov, 10 Mayıs’ta yaptığı açıklamada, Ukrayna’nın, Sohranovka adlı doğal gaz dağıtım noktasından Rus gazı alımını durduracağına yönelik bilgilendirildiklerini söyledi.
Gelişmenin ertesi günü 11 Mayıs’ta şirketin Ukrayna üzerinden Avrupa’ya gönderdiği doğal gaz miktarı yüzde 25 azalarak 72 milyon metreküpe indi.
Rusya, Ukrayna’nın doğusundaki Donbas bölgesinde bulunan ve günlük yaklaşık 30 milyon metreküp doğal gaz sevkiyat kapasitesine sahip Sohranovka üzerinden Avrupa’ya gönderdiği gazın yüzde 30’unu sevk ediyordu.
Ukrayna üzerinden Rus gazı alan ülkeler arasında Avusturya, Slovakya, Moldova, Romanya, İtalya ve Çekya bulunuyor.
Polonya’ya sevkiyatlar durdu
Rus gazının sevkiyatlarında yaşanan başka bir gelişme de 12 Mayıs’ta Gazprom’un, Avrupa’ya Rus doğal gazı taşıyan Yamal-Avrupa boru hattının Polonya kısmını artık kullanmayacağını bildirmesi oldu.
Yamal-Avrupa boru hattı, Ukrayna’daki boru hatları ve Kuzey Akım boru hattının yanı sıra Rus gazını Avrupa’ya taşıyan önemli hatlardan biri olarak biliniyor.
Şirketin Avrupa’ya Ukrayna üzerinden doğal gaz sevkiyatı, bu gelişmeye rağmen takip eden günlerde de gerilemeye devam etti.
Gazprom, dün Ukrayna üzerinden 49,3 milyon metreküp doğal gaz sevkiyatı gerçekleştirdi.
Avrupa’nın doğal gazda Rusya’ya bağımlılığı yüksek seviyede
Avrupa, tükettiği doğal gazın yaklaşık yüzde 40’ını, yani 175 milyar metreküpünü Rusya’dan ithal ediyor.
Rusya-Ukrayna geriliminin başlamasıyla AB ülkelerinin Rusya’ya yönelik kapsamlı yaptırımlar uygulaması, Gazprom’un sevkiyatını azaltacağı veya Ukrayna’daki boru hatlarında sorunlar yaşanabileceği endişelerini beraberinde getirmişti.
Avrupa’da derinliği en fazla olan Hollanda merkezli sanal doğal gaz ticaret noktası TTF’de işlem gören nisan vadeli kontratların fiyatı ise megavatsaat başına 94,18 Euro’dan işlem görüyor.
Öte yandan, başta Almanya olmak üzere çok sayıda Avrupa ülkesi, Rus gazı ithalatını orta vadede azaltmak istediklerini duyurmuştu.
Gazprom ise Rusya’nın doğal gazda duyurduğu rubleyle ödeme sistemine uymadıkları için Bulgaristan ve Polonya’ya doğal gaz sevkiyatını 27 Nisan itibarıyla tümüyle durdurmuştu.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, rubleyle ödeme sistemine uymamaları halinde, diğer Avrupa ülkelerine de sevkiyatların duracağını söylemişti.
Petrolde de ana tedarikçi Rusya
Avrupa’nın petrol ithalatında en büyük tedarikçi olarak yine Rusya ön plana çıkıyor.
Rusya, 2020’de toplam 440 milyon ton petrol ithal eden Avrupa’ya 113 milyon ton petrol satmıştı.
AB yetkililerinin Rusya’ya yönelik olarak şu ana kadar açıkladıkları yaptırımlarda enerji ihracatına kısıtlamalardan uzak durulması dikkati çekiyor.
Öte yandan ABD, Rusya’dan petrol, sıvılaştırılmış doğal gaz ve kömürün ithalatını yasaklamış, İngiltere de 2022’nin sonuna kadar Rus petrol ve petrol ürünlerinin ithalatını aşamalı olarak durduracağını açıklamıştı. AB ise Rus petrolüne yönelik ambargo uygulama isteğini duyurmuş ama Birlik içinde Macaristan gibi ülkeler bu adıma yoğun bağımlılıklarından dolayı karşı çıkıyor.
