Rusya’nın en büyük kamu bankası Sberbank’ın uluslararası mali mesajlaşma sistemi SWIFT ile bağlantısının 14 Haziran 2022 itibariyle kesildiği açıklandı.
Avrupa Birliği’nin (AB) Rusya’ya karşı ilan ettiği altıncı yaptırım paketinin parçası olarak devv kamu bankası Sberbank, Rosselkhozbank ve Moscow Credit Bank’ın (MCB) SWIFT ile bağlantısının bugün itibariyle kesildiğini yazan resmi haber ajansı RIA Novosti, ancak bankaların SWIFT’ten ayrılmasının çalışmaları üzerinde önemli bir olumsuz etkisi olmayacağını bildirdiklerini de vurgularken, kredi kuruluşlarının zaten böyle bir senaryoya hazırlandıklarını aktardı.
Sberbank, her zamanki gibi çalıştıklarını ve SWIFT ile bağlantının kesilmesinin uluslararası faaliyetlerdeki durumu değiştirmediğini söylerken, Rusya içindeki işlemlerin her zamanki gibi devam edeceğini, ancak yurtdışındaki ödemelerde para transferi sürelerinin uzayabileceği ve şartların sıkılaştırılabileceğini kaydetti.
Rosselkhozbank, yurt içi bankacılık sisteminde kesintisiz otonom işleyişin sağlanması için gerekli koşulların oluşturulduğunu vurgularken, mart ayı başlarında AB’nin yaptırımları sonrası SWIFT’ten çıkarılan Rusya’nın ikinci büyük kamu bankası VTB Bank, Bank Rossiya ve Otkritie Bank ile birlikte Novikombank, Promsvyazbank, Sovcombank ve devlete bağlı banka olan VEB RF, ülke içinde eskisi bankacılık işlemlerinim yürütüldüğünü aktardı.
Mayıs ayında Rusya’ya karşı hazırlanan 6’ıncı yaptırım paketini duyuran Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, yaptırım paketinin, Sberbank da dahil olmak üzere üç Rus bankasının SWIFT’ten çıkarılmasını içereceğini belirterek, “Sonunda en büyük Rus bankası olan Sberbank’ın SWIFT ile olan bağlantısını kesiyoruz. Rusya’daki diğer iki büyük bankanın da SWIFT ile olan bağlantısını keseceğiz” diye konuşmuştu.
Ayrıca Avrupa Komisyonu’nun Rusya’daki üç büyük devlet televizyon kanalının AB’de yayınını yasaklamayı teklif ettiğini ifade eden von der Leyen, “Artık bu kanallar, içeriklerini AB’de kablo, uydu, internet veya akıllı telefon uygulamaları aracılığıyla herhangi bir biçimde yayınlayamacak” ifadelerini kullandı.
Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, uluslararası para transfer sistemi SWIFT’ten bağlantısı kesilecek Rus bankalarının listesinin genişletileceğini duyurdu.
Rusya’nın yarattığı SWIFT alternatifi yaygınlaşıyor
Rusya Merkez Bankası Başkanı Elvira Nabiullina, Devlet Duması’nda yaptığı konuşmada, 12 ülkeden 52 yabancı kuruluşun Rusya’nın SWIFT’in alternatifi olan Mali Mesajlaşma Sistemi’ne (SPFS) katıldığını söyledi.
2014 yılında SWIFT bağlantısının kesilmesi tehdidi ilk ortaya çıktığında, uluslararası ödeme sistemi SWIFT standartlarına göre çalışan Rusya Merkez Bankası’nın SPFS’yi geliştirdiğini hatırlatan Nabiullina, “Rus ortaklarla çalışmak isteyen yabancı katılımcılar bu mali mesajlaşma sistemine hiçbir engel olmadan katılabiliyor. Zaten halihazırda 12 ülkeden 52 yabancı kuruluş SPFS’ye katılarak çalışmasını sürdürüyor” diye konuştu.
Nabiullina, Batı yaptırımları nedeniyle Rusya ekonomisinin özellikle ödemelerde büyük sıkıntı yaşadığını kaydederken hem bankaların hem de şirketlerin SWIFT üzerinden ödeme yapamadığını belirtti.
Yaptırımlar sonrası ticarette ulusal para birimine geçişin stratejik öneme ulaştığının altını çizen Merkez Bankası Başkanı, “Ödemeleri ulusal para biriminde geliştirmek bizim için önemli. Burada da sıfırdan başlamıyoruz. Halihazırda birçok ülke ile bu tür ikili projeleri başlattık ve geliştirdik. Şimdi ise SPFS’nin yayılması için farklı ülkelerdeki ortaklarla görüşüyoruz. En kısa sürede ödemeler ve hesaplarda artış gözlemleyeceğiz” ifadelerini kullandı.
SPFS nedir?
Dünyanın tüm ülkelerinin bankacılık sektörü tarafından bilgi aktarımı ve para transferleri için kullanılan uluslararası SWIFT sisteminden çıkarılma riski nedeniyle Rusya, 2014’te SPFS’yi (Mali Mesajlaşma Sistemi) geliştirmeye başlamış, Aralık 2017’de kullanıma açmıştı.
SWIFT’in analoğu olarak bilinen Rusya’nın yerli finansal mesajlaşma sistemi, finansal işlemlerle ilgili elektronik mesajların iletilmesi için alternatif bir kanal görevi görürken hem ülke içinde hem de yurtdışında finansal mesajların kesintisiz iletimini garanti edebiliyor.
Sistemin SWIFT formatında veri iletebildiğini açıklayan Merkez Bankası, ancak SPFS’nin SWIFT kanallarına bağlı olmadan çalıştığını aktardı.
Rusya’da 2017’de tam olarak çalışmaya başlayan Mali Mesajlaşma Sistemi, herhangi bir para birimindeki işlemlerle ilgili mesajları iletebilirken, başlangıçta yalnızca yerli Rus kullanıcıları için tasarlanmış, ancak Nisan 2021’e kadar 20’den fazla Belarus bankası ile birlikte Ermenistan merkezli Arshidbank ve Kırgızistan merkezli Asya Bankası’nın bağlanmasıyla uluslararası nitelik kazanmıştı.
Ayrıca, Almanya ve İsviçre’deki büyük Rus bankalarının yan kuruluşlarının erişimi bulunan SPFS’nin Çin piyasaları ile entegrasyonu konusunda müzakerelerin sürdüğü belirtildi.
Merkez Bankası verilerine göre sisteme bugüne kadar 399 dev kullanıcı katılırken, 2020’de SPFS’nin aylık mali işlem trafiği 2 milyon mesaja ulaşmıştı.
SPFS sisteminin Rusya’nın iç finansal veri alışverişindeki payı ise 2021 yılına gelindiğinde lider SWIFT’den sonra yüzde 20,6’lık paya ulaştı.
Aralık 2021’de Rusya Merkez Bankası SPFS Geliştirme Departmanı Başkanı Denis Baryshkov, finansal mesajlaşma sistemine bağlanan kullanıcılar arasına dokuz ülkeden 38 yabancı katılımcının dahil olduğunu belirtmiş, aynı zamanda tüm Belarus bankalarının bu sisteme bağlandığını aktarmıştı.
