Rusya ile Batı ülkeleri arasında ekonomik ilişkileri güçlendiren ve milyarlarca dolarlık yeni anlaşmalara ev sahipliği yapan St. Petersburg Uluslararası Ekonomik Forumu (SPIEF), Rusya’ya karşı Batı yaptırımlarına rağmen 25’inci kez yeniden toplanıyor.

Bugün başlayan ve 18 Haziran’a kadar sürecek olan SPIEF, düzenlendiği her yıl Rus ve yabancı şirketlerin trilyonlarca rublelik anlaşmalarına sahne olurken, yerli ve yabancı basın tarafından İsviçre’nin Davos kentindeki Dünya Ekonomik Forumu’na benzerliği nedeniyle “Rus Davos” olarak nitelendiriliyor.

Rusya’daki en önemli yıllık ekonomik etkinlik olan forum, 1997’den itibaren gerçekleştirilirken, 2007 yılına kadar St. Petersburg Ekonomik Forumu olarak adlandırılıyordu.

2020 yılında COVID-19 salgını nedeniyle iptal edilen SPIEF ‘te devlet liderleri, maliye bakanları, Rus ve yabancı şirketlerin CEO’ları, yatırım şirketleri, bilim adamları ve Rus ekonomisine ilgi duyan yerli yabancı birçok bireysel yatırımcı katılırken, forum, Rusya’nın karşı karşıya olduğu ekonomik sorunlar, gelişmekte olan ülkelerin pazarları ile entegrasyon ve bir bütün olarak dünya ekonomisinin masaya yatırıldığı  dev bir platform niteliği taşıyor.

Her yıl dünyanın 140’tan fazla ülkesinden 10 binden fazla katılımcı tarafından ziyaret edilen St. Petersburg Uluslararası Ekonomik Forumu, genel oturumlar, yuvarlak masa toplantıları, sergiler, telekonferanslar ve sunumlar şeklinde düzenlenirken, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in konuşması, tüm yerli ve yabancı yatırımcılar tarafından büyük ilgiyle takip ediliyor.

Rusya Devlet Başkanı’nın 2005’ten bu yana katılım gösterdiği SPIEF’te, 2005-2007, 2012-2019 ve 2021’de Vladimir Putin konuşma yaparken, 2008-2011 döneminde ise o zamanın devlet başkanı Dmitry Medvedev konuşma yapmıştı.

Etkinliğin bir diğer özelliğinin pratik yönelim olduğu bilinen SPIEF’te 2010 yılından bu yana toplamda 600 milyar dolara yakın tutarda yüzlerce yatırım anlaşması ve muhtıra imzalanırken, 2013 yılında ise forum tarihinin en büyük rakamı olan toplam 9 trilyon 600 milyar rublelik 102 anlaşmaya tanıklık etmişti.

2019 yılında ticari sır niteliğinde olmayan anlaşmaların tutarı 3 trilyon 271 milyar rubleye ulaşırken, 2021’de ise anlaşma tutarı 4 trilyon 267 milyar ruble olarak gerçekleşti.

2016’dan bu yana bir veya daha fazla ülkenin SPIEF misafir statüsü aldığı forumun ilk konuk ülkesi İtalya olurken, forumun bu seneki konuk ülkesi ise Mısır olarak belirlendi.

2016’dan bu yana altıncı kez Rusya’nın kuzey başkenti St. Petersburg’ta bulunan Expoforum’daki sergi kompleksinde düzenlenen SPIEF, 2006-2015 yılları arasında yine aynı şehirdeki Lenexpo sergi merkezinde, 1997-2005 yılları arasında ise Tauride Sarayı’nda gerçekleştiriliyordu.

Organizatörler ve ortaklar

2007 yılından itibaren forumun organizatörlüğünü Rusya Ekonomik Kalkınma Bakanlığı yürütürken, SPIEF’in hazırlanması ve düzenlenmesi için organizasyon komitesine Rusya Federasyonu Başbakan Yardımcısı Andrey Belousov başkanlık ediyor.

2007’de foruma ev sahipliği yapmak için kalıcı bir SPIEF Vakfı kurulurken, 2015’te bu vakfın adı Roscongress Vakfı olarak değiştirilmiş, yöneticiliğine de Aleksandr Stuglev getirilmişti.

Etkinliğin resmi bütçesi açıklanmazken, etkinlik giderlerinin ana kısmı sponsor ortakların fonları ve katılımcıların kayıt ücretleri tarafından sağlanıyor.

2022’de standart katılımcı paketinin maliyeti 960 bin ruble olurken, SPIEF’e hazırlık için fonlar St. Petersburg Valiliği bütçesinden tahsis edilmektedir. 2021 yılı SPIEF hazırlık verilerine göre Valiliğin tahsis ettiği bütçe 64 milyon ruble olarak açıklanmıştı.

2022 Forumu

Coronavirüs nedeniyle 2021 yılında olduğu gibi bu yıl da sağlık kısıtlamalarıyla düzenlenen foruma erişimin PCR testi ile mümkün olacağı açıklanırken, Putin’in konuşacağı genel oturuma katılmak için ise tekrar PCR testi gerekecek.

Forumda maske takmanın zorunlu olacağı vurgulanırken, aynı zamanda 14 Haziran itibariyle hava ve deniz taşımacılığında tüm sağlık kısıtlamalarının kaldırıldığı Rusya’daki havalimanlarında, forumun yabancı katılımcıları ve konukları için hiçbir epidemiyolojik kısıtlama bulunmuyor.

SPIEF-2022’ye katılımın, İngiltere, Çin, ABD, Fransa, İtalya, Almanya ve Hollanda dahil olmak üzere toplam 127 ülke ve bölgenin temsilcileri tarafından onaylandığını paylaşan Roscongress, toplamda binden fazla şirket CEO’su dahil olmak üzere iki bin 700’den fazla iş temsilcisinin katılmayı planladığını açıkladı.

Putin’in geleneksel olarak forumun genel kurul toplantısında yapacağı konuşması büyük önem taşırken, aynı zamanda yerli ve yabancı basın mensuplarının katılımıyla Ukrayna’daki özel askeri operasyonu ve Batı yaptırımlarını kapsayan meselelere değineceği basın toplantısı düzenlemesi bekleniyor.

Bu yıl SPIEF’i ziyaret edecek liderler arasında Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Ermenistan Cumhurbaşkanı Vahagn Khachaturian, Lugansk Halk Cumhuriyeti lideri Leonid Pasechnik ve Donetsk Halk Cumhuriyeti lideri Denis Pushilin bulunurken, konuyla ilgili açıklama yapan Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, diğer yabancı liderlerin de ziyaretlerinin beklendiğini, ancak ülke yönetimlerini sürekli tehdit eden Amerikalı Büyükelçilere daha fazla iş vermemek için kişi isimlerinin önceden açıklanmayacağını söyledi.

Kısaca SPIEF tarihi

Başlangıçta, etkinliğe St. Petersburg Ekonomik Forumu (PEF) adı verilen etkinlik, ilk olarak parlamentonun üst kanadı Rusya Federasyon Konseyi ve Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) Parlamentolararası Meclisi (IPA CIS) tarafından 1997’de 18-20 Haziran tarihleri arasında düzenlenmişti.

O zamanki forum, Rusya ve BDT ülkelerinin ekonomik sorunlarının ele alınmasına ayrılırken, dünyanın 50 ülkesinden bin 500’den fazla katılımcı yer almış, 650 yatırım projesi sunulmuştu.

S. Petresburg’ta Çarlığa ait Tauride Sarayı’nda başlangıçtan 2005 yılına kadar düzenlenen PEF, o zamandan itibaren yabancı basında “Rus Davos” olarak adlandırılmaya başlandı.

11 Mayıs 1998’de Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin’in kararıyla forum yıllık bir etkinlik statüsü alırken, Rusya’nın entegrasyon süreci ve BDT ülkelerinin beklentileri adıyla düzenlenen forum 17-19 Haziran 1998 tarihlerinde dünyanın 50 ülkesinden yaklaşık 2 bin 500 kişinin katılımıyla gerçekleştirilmişti.

18-22 Haziran 2002 tarihlerinde altıncısı düzenlenen PEF’e ise 50 ülkeden 2 binden fazla kişi katılırken, foruma o zamanki Rusya Başbakanı Mikhail Kasyanov başkanlık etmiş, Dünya Ticaret Örgütü (WTO) Direktörü Michael Moore da katılmıştı.

Yapılan sözleşmelerin toplam tutarı yayınlanmazken, basında çıkan haberlere göre Rusya Federasyonu ile Çekya arasında 200 milyon dolarlık anlaşma imzalanmış, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), Rusya’ya çeşitli projeler için 1 milyar dolar değerinde kredi sağlamıştı.

Putin, ilk kez 2005’te katıldı

Dokuzuncu kez düzenlenen PEF, 14-16 Haziran 2005 tarihlerinde düzenlenirken, ilk kez Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in katıldığı etkinlikte Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev de yer almıştı.

Kuzey Kutbundaki uluslararası işbirliği beklentilerinin masaya yatırıldığı forumda, yedi yabancı parlamento başkanı, beş Rus ve 25 dışişleri bakanı da dahil olmak üzere 60 ülkeden 4 binden fazla kişi katılım gösterdi.

Forumun açılışı, otomobil üreticisi Toyota’nın St. Petersburg’daki fabrikasına temel atış töreni ile birleştirildi.

2007 yılında, St. Petersburg Forumu uluslararası statü kazanarak SPIEF olarak yeniden adlandırılırken, 8-10 Haziran 2007’de Davos’taki Dünya Ekonomik Forumu’ndan bir heyet de foruma katılım gösterdi.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in büyük Batılı şirketlerin başkanlarıyla bir araya geldiği forumda, BDT zirvesi de forum çerçevesinde gerçekleştirildi.

İmzalanan sözleşmelerin tutarı 13,5 milyar doları bulan forumda, ayrıca 2007’de ilk kez enerji alanındaki bilimsel gelişmeler için dünyadaki tek ödül olan Küresel Enerji Ödülü verildi.

6-8 Haziran 2008 tarihlerinde gerçekleştirilen SPIEF, Gazprom ile İngiliz-Hollanda ortaklığı Royal Dutch Shell şirketi arasında Yamal’daki petrol ve gaz sahalarının geliştirilmesi konusunda bir dizi anlaşma imzalanmasıyla o yıla damgasını vurmuştu.

18-20 Haziran 2015 tarihlerinde gerçekleştirilen SPIEF’e ise 120 ülkeden 10 bin davetli katılırken, forumda 293,4 milyar rubleyi aşan 205 anlaşma imzalandı.

En önemli anlaşmalar arasında, Gazprom ve Avrupalı ​​şirketler tarafından imzalanan Nord Stream 2 doğalgaz boru hattının inşasına yönelik bir işbirliği mutabakat zaptı yer almıştı.

6-8 Haziran 2019 tarihlerinde gerçekleştirilen SPIEF’te ise forumun ana teması “Sürdürülebilir Kalkınma olurken, yabancı konuklar arasında Çin Devlet Başkanı Şi Cinping,Bulgaristan Cumhurbaşkanı Rumen Radev, Ermenistan Başbakanı Nikol Pashinyan ve BM Genel Sekreteri António Guterres bulunuyordu.

Forum rekor sayıda katılımcıyı bir araya getirip, dünyanın 145 ülkesinden 19 bin kişiye ev sahipliği yaparken, forumda toplam 3 trilyon 271 milyar ruble tutarında 745 anlaşma imzalanmıştı.

XXIV SPIEF’in 3-6 Haziran 2020’de gerçekleşmesi planlanmış, ancak coronavirüs pandemisi nedeniyle 5 Mart’ta iptal edildiği duyurulmuştu.

2-5 Haziran 2021’de düzenlenen son SPIEF ise yoğun sıhhi ve epidemiyolojik güvenlik önlemlerine uygun olarak gerçekleştirilirken, tüm katılımcılardan PCR testi istenmişti.

Geçtiğimiz yılki forumun sloganı “Yeniden birlikte. Yeni ekonomik gerçekle” olurken, çevrimiçi formatta foruma katılan yabancı liderler arasında Katar Emiri Şeyh Tamim bin Hamad Al Thani ve Avusturya Şansölyesi Sebastian Kurz yer almıştı.

Forum, 141 ülkeden 13 bin 500 katılımcıyı bir araya getirirken, toplam 4 trilyon 267 milyar ruble tutarında 890’dan fazla anlaşma imzalandı.

En büyük anlaşmalar arasında ise 2013 yılında Rosneft ve Çin enerji şirketi CNPC arasında Çin’e 25 yıl boyunda 365 milyon ton petrol sevkiyatını öngören 270 milyar dolarlık uzun vadeli petrol tedariki anlaşması yer alıyor.