Avrupa ülkelerinin tahıl ihracatında Rusya’yı suçlamasıyla yapay bir kriz yaratmaya çalıştığı emtia piyasasında, buğday fiyatının aylık bazda 4 ay süren yükseliş eğilimi haziranda yerini düşüşe bırakırken, ayın bitmesine bir hafta kala yüzde 14’e yaklaşan değer kaybı dikkati çekiyor.

Mart ayında Rusya-Ukrayna geriliminin tedarik sorunlarını gündeme getirmesi ve yükselen enerji fiyatlarının etkisiyle uluslararası piyasalarda rekorlar kıran ve 13,63 dolarla tarihi zirvesini gören buğday fiyatları, 10 doların altına geriledi.

Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı askeri operasyonu sonrası dünyanın buğday ambarlarından biri olan bölgede arz şoku yaşanacağına ilişkin beklentiler buğday fiyatlarını rekor seviyeye çıkarmıştı. Söz konusu artışta, Ukrayna ve Rusya’dan buğday ihracatının durma noktasına geleceğine dair endişeler etkili olmuştu.

Ülkelerin, jeopolitik risklerle birlikte korumacı politikalar uygulamaya başlaması da fiyatlardaki artışı tetikleyen önemli unsunlar arasında yer almıştı.

Analistler, Rusya-Ukrayna gerilimi nedeniyle buğday fiyatlarında görülen artışın Orta Doğu ve Afrika’da gıdaya ilişkin kıtlık olacağı konusunda endişeleri artırdığını belirtti. Diğer taraftan artan enerji maliyetleri de fiyatlar üzerinde yükseliş baskısı oluşturdu.

Bu yılın ilk yarısında buğdayda görülen sert hareketlere karşın son zamanlarda buğday fiyatlarında görülen düşüşler dikkati çekiyor.

Emtia piyasasında buğday fiyatının aylık bazda şubattan beri devam eden yükselişinin bu ay yerini düşüşe bırakması öngörülüyor.

Küresel çapta agresif bir şekilde sıkılaşan para politikalarının resesyon endişelerini artırmasıyla emtia piyasasındaki düşüş eğilimi sürerken, buğdayda da belirgin satışlar oldu.

Rusya-Ukrayna gerilimine ilişkin endişeler devam etse de bu ülkelerden tahıl ihracatının tekrar açılmasına yönelik girişimlerle tarım emtiaları üzerinde satış baskısı arttı.

Aylık düşüş yüzde 13’ü aştı

Chicago Ticaret Borsası’nda aylık düşüşü yüzde 13’ü, haftalık düşüşü ise yüzde 10’u aşan buğday fiyatı, bugün de yüzde 0,6 azalışla 9,43 dolar seviyelerinde seyrediyor.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, haziranda yaptığı konuşmasında, Ukrayna’nın küresel tahıl piyasasındaki payının abartıldığını belirterek, “Dünyada yılda 800 milyon ton tahıl ve buğday üretiliyor. Ukrayna’nın şimdi 20 milyon ton ihraç edebileceği söyleniyor. Küresel üretimle kıyaslandığında bu yüzde 2,5 pay demek.” şeklinde konuştu.

Rus devlet kanalı Rossiya-24’e açıklama yapan Putin, küresel gıda krizinin Ukrayna’daki askeri operasyonla başlamadığını vurgulayarak, “Pandeminin başladığı Şubat 2020’den 2021’in sonuna kadar, iki yıldan az bir sürede, ABD’deki para arzı 5,9 trilyon (dolar) arttı. Bu matbaanın eşi benzeri olmayan bir şekilde çalışması demek oluyor. Toplam para arzı yüzde 38,6 arttı. Basılan paranın dünya ekonomisinde dağılacağını ve her şeyin dengeleneceğini düşündüler ama olmadı. Bu durum, gıda fiyatlarını da artırmaya başladı. Sürekli para basarak hata yaptıklarını zaten ABD Maliye Bakanı da itiraf etti” diye konuştu.

Bununla birlikte Rusya ve Belarus’un küresel gübre piyasasında yüzde 45 paya sahip olduklarına işaret eden Putin, “Bu devasa bir hacim. Dünya pazarında bizim gübremizin artık yer almayacağı belli olur olmaz hem gübre hem de gıda fiyatları hemen yükseldi, ABD bu yanlışı görüp gübre ithalatına getirdiği yasağı iptal etti. Ancak Avrupa Birliği (AB) gübre ithalatına uyguladığı yaptırımı sürdürüyor. Bu aptallıkla nitelendirilebilecek ileriyi görme becerisiyle ilgili bir durum. Çünkü gübre olmazsa, gerekli tarımsal üretim hacmi de olmaz. Arz olmadığında ise talep fiyatları artırır” ifadesini kullandı.

 Putin, tüm süreçlerin birbirileriyle bağlantılı olduğunu yineleyerek, “Rusya’nın bununla kesinlikle hiçbir ilgisi yok. Ortaklarımızın kendileri çok sayıda hata yaptı ve şimdi suçlayacak birini arıyorlar ve elbette bu anlamda Rusya bunun için en uygun aday.” değerlendirmesini yaptı.

Putin, ülkede bu yıl tahıl hasadının 87 milyon tonu buğday olmak üzere 130 milyon tona ulaşabileceğini ve bunun Rusya tarihinde bir rekor olabileceğini söylerken, “Bu yıl iyi bir hasat bekleniyor. Uzmanların ön tahminlerine göre çok yüksek tahıl hasadına ulaşabiliriz. Eğer bu gerçekleşirse Rusya’nın tüm tarihinde bir rekor olacak” diye konuştu.

Tahminlerin tutması halinde Rusya’nın kendi gıda güvenliğini kolaylıkla sağlayacağını, aynı zamanda ülkenin ortakları için küresel pazara yönlendireceğini vurgulayan Putin, tahılın dünya gıda pazarları için çok önemli olduğunun altını çizdi.

Putin’in açıklamalarıyla birlikte Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zakharova’nın Ukrayna tahılının yabancı gemiler ile çıkarılmasını sağlamaya hazır olduklarını belirtmesiyle de buğdaya yönelik arz endişeleri azaldı.

Rusya merkezli tarım danışmanlığı Sovecon da Rusya’nın 2022 buğday rekoltesi için tahminini 0,6 milyon ton artırarak 89,2 milyon tonluk rekor seviyeye çıkardığını bildirdi.

Son zamanlardaki düşüşlere karşın buğday fiyatları halen yılbaşına göre yaklaşık yüzde 23 artışla işlem görüyor.