Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da katılımıyla İran’ın başkenti Tahran’da bugün düzenlenecek üçlü görüşmeleriyle birlikte Erdoğan ile ikili görüşmeye hazırlanan Putin’in gündeminin Suriye olacağı önceden açıklanırken, Tahran’a giden Rus heyetinde Türkiye ile Rusya arasındaki ticari ilişkilerde her zaman kilit rol oynayan enerjiden sorumlu başbakan yardımcısı Aleksandr Novak’ın bulunması dikkat çekiyor.
Görüşmelerin arifesinde açıklamalarda bulunan Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, Putin’in İran ziyareti kapsamında Tahran’da katılacağı üçlü görüşmelerin merkezinde Suriye çözüm sürecinin yer alacağını vurgularken, “Rusya, İran ve Türkiye’nin Suriye’deki barış süreci için oluşturduğu ve şu anda Suriye’deki meselelerin çözümüne gerçekten katkıda bulunan tek uluslararası format olan bu toplantıların merkezinde Suriye’deki barış yer alacak” diye ekledi.
Peskov, Putin’in aynı zamanda İran ve Türkiye ile başta ticari ve ekonomik bağlar olmak üzere ikili ilişkileri de masaya yatıracağını söylerken, Rusya’nın hem İran hem de Türkiye ile siyasi diyaloğu sürdürme umutlarını ve ilişkilerin geliştirilmesi için mümkün olan tüm yöntemlerini tartışma fırsatına sahip olacağını vurguladı.
Kremlin Sözcüsü, açıklamasında, “Putin’in İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Türkiye Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile yüz yüze iki görüşmesi, aynı zamanda üç liderin de bir arada olacağı üçlü görüşmesi planlanıyor. Aynı zamanda İran’ın dini lideri Ali Hamaney’i de ziyaret edecek. Tahran Zirvesinde çok zengin bir diyalog olacağını umuyoruz” ifadelerine yer verdi.
Rusya-Türkiye ekonomik ilişkilerinde yeni dönem sinyali
Putin’in İran seyahati öncesi gazetecilere konuşan Rusya Devlet Başkanı Yardımcısı ve Kremlin Dış Politika Danışmanı Yury Ushakov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Erdoğan ile Tahran’da yapacağı görüşmede Ukrayna limanlarından tahıl ihracatı konusunu masaya yatıracağını söylerken, “Çalışmalar çok aktif bir şekilde yürütülüyor. Biliyorsunuz, 13 Temmuz’da Rusya, Ukrayna, Türkiye ve Rusya temsilcilerinin katılımıyla İstanbul’da hububat konulu ilk dörtlü toplantı yapıldı. Birleşmiş Milletler (BM) ile Ukrayna limanlarından tahıl ihracatına ilişkin yasal çerçeveyi ve genel prosedürü belirleyecek ortak bir belge hazırlama konusunda mutabık kaldık. Ayrıca İstanbul’da ortak bir koordinasyon merkezi açılması şartı koşuldu. Çalışmaya devam etmeye hazırız ve görüşmeler sürecek. Aynı zamanda tabii ki bu konu iki ülke lideri tarafından yüz yüze konuşulacaktır” ifadelerini kullandı.
Bununla birlikte Putin’in İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Türkiye Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile yapacağı üçlü görüşme sonrası ortak bir bildiri imzalayacaklarını söyleyen Ushakov, “Ortak bildiri taslağı şimdiden hazırlandı. Tahran’daki Astana formatında yapılacak zirvenin sonuçlarının ardından, ortak bir bildiri kabul edilmesi amaçlanıyor. Taslak hazırlandı ve neredeyse kabul edildi. Kabulü, üç cumhurbaşkanının görüşmesinden hemen sonra ilan edilecek” diye konuştu.
Ushakov, bugün (19 Temmuz Salı günü) planlanan Putin-Erdoğan zirvesi önces İran’ın başkenti Tahran’da Rus ve Türk heyetlerinin ticarette ulusal para birimlerine geçişte uzlaşma konusunun da yer aldığı önemli ekonomik konularda özel istişarelerde bulunacaklarını duyururken, “Ulusal para birimlerinde karşılıklı anlaşmalara geçiş de dahil olmak üzere, Rus-Türk işbirliğinin daha da geliştirilmesi ve genişletilmesi konularına kendini adamış Türk meslektaşlarımızla özel istişareler yapmayı planladık” diyen Ushakov, Tahran’da gerçekleştirilecek görüşmelerde iki ülkeyi ilgilendiren en geniş ekonomik meselelerin masaya yatırılacağını söyledi.
Ushakov, ekonomi konularında istişarelerin Putin’in Tahran’a gelişi öncesinde sabah veya gün ortasında yapılacağını belirtirken, İran’a gidecek olan Rus heyetinde Türkiye’nin yakından tanıdığı enerjiden sorumlu başbakan yardımcısı Aleksandr Novak ve ekonomiden sorumlu Rusya Devlet Başkan Yardımcısı Maksim Oreshkin’in yer alacağını sözlerine ekledi.
Putin ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 11 Temmuz’da telefon görüşmesi gerçekleştirmişti.
Kremlin’den yapılan yazılı açıklamada, iki liderin telefon görüşmesinde yakın gelecekte yapılması planlanan Rusya-Türkiye Üst Düzey İşbirliği Konseyi öncesi bir dizi karşılıklı çıkar konusunu ele aldıkları belirtilirken, iki ülke arasındaki ticarette bir dizi yasal çerçevenin iyileştirilmesi, ticaret hacimlerinin artırılması ve ulusal para birimlerinin kullanılması konusunu değerlendirdikleri aktarıldı.
Aynı zamanda Rus enerji kaynaklarının Türkiye’ye kesintisiz tedarikini sürdürmek için gereken önlemler de dahil olmak üzere ekonomik işbirliğinin daha da yoğunlaştırmasına dikkat çekilen görüşmede ikili hükümetler arası komisyonun eş başkanları ve ilgili dairelerin liderliği düzeyinde bu alanlarda yakın işbirliği üzerinde anlaşmaya varıldığı vurgulandı.
Batı yaptırımları nedeniyle Rusya’nın ihracatta ulusal para birimine geçiş arzusu ve Avrupa’dan birçok ithalat kanallarının Rusya’ya kapatılması nedeniyle tedariklerde Türkiye’den de destek bekleyen Rusya’nın aynı zamanda Türkiye Cumhuriyeti’nin yüzüncü yılı olarak bilinen önümüzdeki yıl Akkuyu NGS’nin ilk enerji ünitesinin inşaatını da tamamlamayı planladığı biliniyor.
Birleşmiş Milletler (BM), Rusya, İran ve Türkiye zirvesini takip edeceğini duyururken, BM Genel Sekreteri Temsilci Yardımcısı Farhan Haq, BM’nin Ukrayna’dan tahıl ihracatına ilişkin müzakerelerde ana tarafların koordinasyonunu memnuniyetle karşılayacağının altını çizdi.
Haq, Tahran’daki müzakerelerde ayrı bir gündem maddesi olarak belirlenen “Ukrayna’dan tahıl ihracatı” görüşmelerinin İstanbul’da süren müzakere sürecinden farklı bir formatta olduğunu hatırlatırken, bu zirvede özel beklentilerinin olmadığını, ancak elbette gelişmeleri ve sonuçlarını takip edeceklerini sözlerine ekledi.
