Rusya’nın en büyük bakır madeni Udokan’ın, sıfırın altında 50 dereceye varan soğuklarda devam eden zorlu çalışmalara rağmen gelecek yıl faaliyete geçmesi planlanıyor.
Sovyetler Birliği döneminde, Rusya’nın Sibirya’daki Zabaykalskiy Kray bölgesinde uranyum için keşif yapan jeologlar 1949’da Udokan bakır rezervini keşfetti.
Batıda Baykal Gölü, doğuda ise Pasifik Okyanusu arasında kalan Udokan, yaklaşık 26,7 milyon ton rezerviyle Rusya’nın en büyük, dünyanın da üçüncü büyük bakır rezervi konumunda bulunuyor.
Bölgede zorlu iklim koşulları ve altyapı eksiklikleri nedeniyle madende 2008’e kadar çalışma yapılamıyordu.
Çoğunluğu Özbek ve Rus milyarder Alişer Usmanov’a ait USM Holding, 2008’de gerekli izinleri alarak Udokan’daki çalışmaları başlattı. Madenin gelecek yıl faaliyete geçmesi planlanıyor.
İlk aşamada yıllık 135 bin ton üretim hedeflenen Udokan’da tam kapasiteye ulaşıldığında yılda 400 bin ton bakırın üretilmesi ve ihraç edilmesi planlanıyor.
Geleceğin metali: Bakır
Dünyanın en önemli metallerinden bakır, arabalardan, bilgisayar çiplerine, mutfak robotlarından ağır sanayi üretimine kadar çok sayıda alanda kullanılıyor.
Bakır, iletkenlik özelliği sayesinde başta güneş panelleri ve rüzgar gülleri olmak üzere yenilenebilir enerji üretimine yönelik projelerde de kilit rol oynuyor.
S&P Global tarafından yapılan araştırmaya göre, dünya çevre kirliliğini azaltmak için sıfır emisyon hedeflerine doğru adımlar atarken, 2035 itibarıyla küresel bakır talebinin de 50 milyon tona ulaşacağı öngörülüyor.
Yeşil enerji alanındaki gelişmelerin önemi her gün artarken, bakır da teknolojide oynadığı rol sayesinde geleceğin metali olarak nitelendiriliyor.
Coğrafi yakınlık nedeniyle, Udokan’da üretilen bakırın önemli oranda Çin’e ihraç edilmesi planlanırken, dünyada üretilen bakırın yaklaşık yüzde 50’sini tek başına tüketen Çin’deki bakır talebinin gelecek yıllarda daha da artması öngörülüyor.
Lojistik zorluklar
Madenin bulunduğu Çara Havalimanı, 40 yıl önce inşa edilen ahşap bir yapıdan oluşurken, havalimanına inişler sadece gündüz saatlerinde gerçekleştirilebiliyor.
USM Holding’e bağlı Udokan Copper, havalimanı kapasitesini genişletmek için çalışmalara başladı.
Öte yandan, bakırın bölgeden ihraç edilebilmesi için asfalt yol ve demir yolu çalışmaları da yine zorlu iklim koşullarında devam ediyor.
Dağlık bir bölgede bulunan madendeki taşıma işlemlerini gerçekleştirebilmek için 136 ton kargo taşıma kapasitesine sahip büyük kamyonlar kullanılıyor.
Madendeki çalışmaların enerji ihtiyacını karşılayabilmek için ise bölgede 50 megavat ve 146 megavat kapasiteye sahip iki elektrik istasyonu kuruldu.
Yaptırımların olası etkileri
Batılı ülkelerin Rus ekonomisine yaptırımları ise ülke ekonomisinde etkisini gösteriyor.
USM Holding Üst Yöneticisi (CEO) Erkoja Akılbek, madendeki çalışmalar için gerekli ekipmanların tümünün halihazırda temin edildiğini aktardı.
Madenin çalışmalarına ve ihracata yönelik de herhangi bir sorun yaşamayı öngörmediklerini anlatan Akılbek, “Udokan’ın bulunduğu Trans-Baykal bölgesi ve yakınlık açısından potansiyel pazarlar olarak Çin, Hindistan ve Asya-Pasifik’i hedefliyoruz. Yeşil enerji dönüşümünü de göz önünde bulundurduğumuzda, bakıra talebin oldukça yüksek kalacağını düşünüyoruz.” dedi.
Küresel bakır arzında halihazırda açık yaşandığını vurgulayan Akılbek, “Arz açığı gelecekte daha da artacak ve Udokan’ın bu açığı azaltacağını düşünüyoruz.” diye konuştu.
Akılbek, yaptırımların belirli bir etki yarattığını ancak bu sayede alternatifler ürettiklerinin altını çizdi.
Madende -60 dereceye dayanıklı yakıtlar kullanılıyor
Udokan’daki zorlu çalışmaları değerlendiren Udokan Teknolojik Kompleksi Baş Mühendisi Olga Bobina, yüksek sismik aktivitelerin de yaşandığı bölgede projeyi devam ettirdiklerini söyledi.
Sovyetler Birliği döneminde, bölgede çalışma yapmanın karlı bir iş olmadığına işaret eden Bobina, “Ama şimdi, yüksek teknoloji sayesinde proje gerçekçi hale geldi ve şimdi bu rezervi geliştiriyoruz. Tüm zorluklar çözülebilir. Tabii ki çok soğuk ama alışıyorsunuz.” dedi.
Madende kullanılan ekipmanların özel olarak zorlu şartlarda çalışmaya yönelik üretildiğini dile getiren Bobina, “Sıfırın altında 60 dereceye kadar çalışan özel yakıt ve yağlayıcılar kullanıyoruz ve elbette kendi eksiksiz ısı yalıtımlarımız da var.” ifadelerini kullandı.
Yaptırımların projeye yönelik olası etkilerini değerlendiren Bobina, “Şu anda gerekli tüm donanıma sahibiz ve bu sorunları araştırdık. İlk başta bir belirsizlik vardı ama şimdi bizimle sözleşme imzalayan ortaklar bulduk ve çözümler üretiyoruz.” dedi.
Bobina, ihracatın temel olarak Çin’e gerçekleştirileceğine işaret ederek, yaptırımların bu alanda olumsuz bir etki oluşturmadığını belirterek, “Projenin artık faaliyete geçeceği günü bekliyoruz ve heyecan içerisindeyiz.” değerlendirmesinde bulundu.
