G7 ülkeleriyle birlikte Avrupa Birliği’nin (AB) Rus petrolüne tavan fiyat getirmesiyle birlikte piyasaların çalkalandığı Rusya’da ruble karşısında değer kazanan Euro’nun bir gün önce 11 Mayıs’tan bu yana ilk kez 72 rubleyi, ABD dolarının da 68 rubleyi aştığı kaydedilirken, Rus uzmanlar yabancı para birimlerinde spekülasyona işaret etti.

19 Aralık’ta Rusya’daki başlıca yabancı para birimleri birkaç ayın en yüksek seviyelerini güncellerken, özellikle dolar kuru 68,5 ruble, Euro 72,6 ruble ve Çin yuanı 9,8 rubleye ulaştı.

Kommersant gazetesine konuşan uzmanlar, ülkeye döviz geliri akışının azalacağı korkusu ve yeni bir Avrupa Birliği (AB) yaptırım paketi hazırlanışı nedeniyle iç piyasadaki döviz taleplerindeki artışa dikkat çekerken, bununla birlikte hafta sonuna kadar rublenin vergi ödemeye hazırlanmaya başlayacak olan ihracatçıların döviz arzındaki artış zemininde kaybının bir kısmını geri kazanabileceğine inanıyor.

Ruble, yeni işlem haftasına dünyanın önde gelen para birimleri karşısında hızlı bir değer kaybıyla başlarken, Çin para biriminin gün içinde 7 Temmuz’dan bu yana en yüksek değer olan 9,81 rubleye ulaştığı da kaydedilmişti.

Son beş gündür dolar ve Euro’da sürekli artış yaşandığına vurgu yapan piyasa uzmanları, borsalardaki döviz ticaretinde spekülatif faaliyetlerde gözle görülür bir artış kaydediyor.

Dolarda ticaret hacminin bu çeyrekte 123 milyar rubleyi aştığına değinen BKS Yatırım Dünyası finans uzmanı Viktor Sheglov, Çin para birimi ile ticaret hacminin de 112 milyar rubleye ulaştığını kaydederken, “Oranların yükselmesi, yeni Avrupa yaptırımları zemininde ticaret fazlasının azaltılmasına ve doğalgaza getirilmesi düşünülen tavan fiyat uygulanacağı haberleriyle ticaretteki spekülasyonlara katkıda bulundu” diye konuştu.

Sheglov, yaptırımlar kapsamında Rusya’nın petrol ve gaz gelirleri düşerken, ithalatın ise tam tersine ivme kazanacağını vurgularken, ikinci çeyrekte 77 milyar dolar olan dış ticaret dengesinin dördüncü çeyrekte 35 milyar dolara düşebileceğini tahmin ediyor.

“Sonuç olarak spekülatif yatırımcılar, gelecek yıl daha yüksek kotasyon seviyeleri bekleyerek Rusya’daki uzun yeni yıl tatilleri öncesi dolar ve Euro biriktirmeye başladı” diyen Zenit Bank Analitik Departmanı Başkanı Vladimir Evstifeev, dolar ve Euro’da spekülasyonu doğrularken, ancak yatırımcıların bu dönemde pozisyonlarını yenilemek için döviz satın alma eğiliminde olduğunu, bunun da jeopolitik risklerin potansiyel etkisini azalttığını ifade etti.

Aynı zamanda reel sektörden döviz talebinin devam ettiğine de dikkat çeken Evtiseev, şu şekilde konuştu:

“Piyasadaki büyük döviz alımları dikkat çekici. Reel sektörün katılımcıları, yeni yaptırımların arifesinde hammadde satın alıyor veya herhangi bir ekipman tedarikleri için ön ödeme yapıyor. Artan döviz talebi, bütçe de dahil olmak üzere bir dizi kaynaktan gelen fazla ruble likiditesi yaratıyor. İhracatçılar, rubleyi daha karlı seviyelerde satın almak için zayıflamasına izin vererek akıllı bir taktik uyguluyor olabilir.”

Öte yandan analistler, 26 Aralık’a denk gelen vergi ödemelerinin zirve noktasına yaklaşırken ruble kuru üzerindeki baskının azalabileceğinin altını çizerken, Vladimir Evstifeev’e göre vergi ödemelerinde meblağ, kasım ödemelerinden yüzde 60 daha yüksek olarak 1,44 trilyon rubleye ulaşacak.

PSB Bank analisti Denis Popov, vergi ödemeleri sonrası dolar kurunun 64-65 ruble seviyelerine düşebileceğini öngörürken, rublenin 2023’ün ilk çeyreğinde 62 ila 63 ruble seviyelerinde seyredeceğini tahmin ediyor.

Uzmanlar, yine de doların önümüzdeki yılın ilk aylarında yaşayacağı değer kaybı sonrası yeniden güçleneceğine inanırken, 2023 yılı sonuna kadar kademeli olarak 75 ila 80 ruble bandında yer almasını bekliyor.

Resmi tahminler ne durumda?

3 Ekim’de dolar kur tahminlerini paylaşan Rusya Ekonomik Kalkınma Bakanlığı, 2023-2025 yılı sosyo-ekonomik kalkınma tahmini raporunda ABD dolarının yıl sonunda 66 ruble olacağını öngörüyor.

Bakanlık tarafından hazırlanan rapordaki temel senaryoya göre, ortalama dolar kuru, ekim ayında 61,1 ruble, kasım ayında 62,7 ruble, aralıkta ise 64,4 ruble olarak belirlenirken, aralık ayında ise 66,2 rubleye ulaşması öngörülüyordu.

2023 yılında ise dolar/ruble paritesinin 68,3 ruble olacağı tahmin eden bakanlık, ABD dolarının yavaş yavaş yükseleceğini, 70,2 ruble seviyelerine önümüzdeki yılın aralık ayında ulaşacağını beklerken, sonraki yıllarda ise dolar kurunun 2024’te 70,9 ruble, 2025’te ise 72,2 rubleye ulaşabileceğini düşünüyor.

Öte yandan BKS Yatırım Dünyası uzmanı Dmitry Babin, küresel ekonomideki kötüleşen duruma bağlı olarak enerji fiyatlarında devam eden olası düşüş nedeniyle rublenin istikrarını koruyacağına inanırken, uzmana göre dolardaki büyümeyi ülkedeki düşük döviz arzı ve Rusya’nın daha ucuza gerçekleştirdiği hammadde ihracatı nedeniyle elde edeceği gelirdeki düşüş engelleyecek.