Rusya Maliye Bakanlığı tarafından 5 Ocak’ta açıklanan ve varil başına sadece 50,5 dolar olan Ural petrolünün aralık ayı ortalama fiyatının devlet bütçesi için büyük risk taşıyacağını söyleyen uzmanlar, varil başına 70,1 dolar bazında hesaplanan yeni bütçe taslağı için korkutucu derecede düşük göründüğünün altını çiziyor.
Aralık ayında Ural petrol fiyatının son iki yılın en düşük seviyesine gerilediğini vurgulayan Kommersant gazetesi, haberinde Rus petrol arzına uygulanan tavan fiyat mekanizmasında belirlenen 60 dolarlık fiyattan belirgin şekilde daha düşük olan Rus petrolü fiyatının devlet bütçesinde petrol ve gaz gelirlerinin büyük ölçüde azaltacağına dikkat çekti.
Maliye Bakanlığı’nın senaryolarına göre, fiyatın 2023’te günde 10 milyon varil üretimle 50 dolarda olması durumunda bütçe için beklenen petrol ve gaz gelirlerinin dörtte bir oranında azalacağı kaydedilirken, buna rağmen 2,1 trilyon ruble daha az gelir elde edecek olan Maliye Bakanlığının bütçe sorunlarının ağırlaşması durumunda vergilerde yeni bir artıştan kaçınma sözü verdiği hatırlatıldı.
Uluslararası haber ajansı Bloomberg’e göre, Rusya hükümetinin bütçe harcamaları nedeniyle devlete ait şirketlerin temettü ödemelerinin artırılmasını planladığını iddia edilirken, Rusya Başbakanı Mihail Mishstin’in hükümet yetkililerine devlete ait şirketlerin temettülerini artırması, aynı zamanda kömür ve gübre üreticilerinin “bütçeye toplu ödeme yapması gerektiği yönünde talimat gönderdiğini iddia eden ajans, bu gerekliliklerin bütçede askeri harcamalar için fon bulunmamasından kaynaklandığını vurguladı.
Kömür ve gübre üreticilerinden bir defaya mahsus fazla kârın çekilmesi ve devlete ait şirketlerin temettülerindeki payın artırılmasının kısmi çözümlerinin bir çeşidi haline gelebileceğine vurgu yapan uzmanlar, Maliye Bakanlığı’nın hesaplarına göre Rus Ural petrolünün 2022’deki ortalama fiyatının varil başına 76,09 dolar olduğunu, geçtiğimiz yıl petrol fiyatının arz hacimlerindeki düşüşe rağmen güçlü bir şekilde artan “gaz” vergileriyle birleştiğinde, petrol ve gaz gelirlerinde gözle görülür bir artış sağladığını kaydetti.
Geçen yılın 11 aylık sonuçlara göre, Ocak-Kasım 2021’den yüzde 30 daha fazla olan 10,655 trilyon ruble tutarında önemli bir artış yaşanan Rusya’nın petrol ve gaz gelirlerinde 2023 yılında daha düşük sonuçlar bekleyen uzmanlar, bu yıl bütçe harcamalarının artacağı göz önüne alındığında bütçe açıklarının planlanandan daha fazla olacağından emin.
Maliye Bakanı Anton Siluanov’un 27 Aralık 2022’de gazetecilere yaptığı açıklamasında bütçe harcamalarının arttığına değinirken, bütçe açığının Gayrisafi Yurtiçi Hasılası’nın (GSYH) yaklaşık yüzde 2’si olacağını tahmin ettiklerini söylemişti.
2023 bütçesiyle ilgili durumun ise şu ana kadar biraz farklı göründüğüne dikkat çeken Kommersant, Siluanov tarafından açıklanan bütçe açığı tahminlerinin 70,1 dolarlık ortalama Ural petrol fiyatı bazında belirlendiğini, mevcut petrol fiyatlarının ise çok daha düşük olduğunu kaydetti.
50,5 dolarlık petrol fiyatının Aralık 2020’den bu yana en düşük seviyede olduğunu söyleyen uzmanlar, kasım ayında petrol fiyatlarının düşmesine rağmen 66,47 dolarlık ortalamaya sahip olduğunu hatırlatıyor.
2022’nin başlangıcında ise Ural petrol fiyatı 92,2 dolar olurken, ardından yıl boyunca düşüş eğilimi hakim oldu.
Gazete, Rusya’nın Ukrayna’daki askeri operasyonu nedeniyle Rus petrolünü satmanın daha zor hale geldiğini aktarırken, bunun önemli bir indirimle yapılması gerektiğini kaydeden uzmanlar, aralık ayında Rus petrolü satışlarında yapılan indirimdeki artışın yaptırımların genişletilmesiyle bağlantılı olduğunu aktardı.
5 Aralık’tan itibaren Avrupa Birliği, deniz yoluyla taşınan Rus petrolünü reddederken, AB, G7 ülkeleri ve Avustralya, petrol için varil başına 60 dolarlık tavan fiyat uygulamasını yürürlüğe soktu.
Aralık ayının sonunda konuşan Maliye Bakanı Siluanov, petrolde tavan fiyat nedeniyle 2023’te bütçe açığının daha fazla olabileceği sinyalini verirken, petrol ve gaz gelirlerinden devlet bütçesine aktarılacak kesintilerin petrol talebine ve Rus petrol ihracatçılarının ne ölçüde yeni pazarlar bulacağına bağlı olacağını bildirdi.
Siluanov, kaybedilen gelirlerin telafisi için federal kredi tahvilleri, iç piyasada borçlanma ve kara günler için biriktirilen Ulusal Varlık Fonu’ndan elde edilen kaynakların kullanılacağını sözlerine ekledi.
