Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından insan haklarını korumakla görevlendirilen Rusya İnsan Hakları Temas Grubu Sözcüsü Tatyana Moskalkova, Türkiye’nin Rus ve Ukraynalı ombudsmanlar arasındaki müzakereleri yoğunlaştırmaya yardım sözü verdiğini söyledi.
Ankara’da Kamu Denetçiliği Kurumunun (KDK) düzenlediği “21. Yüzyılda İnsan Haklarının Geleceği” konulu uluslararası konferans kapsamında Türkiye, Rusya ve Ukrayna Ombudsmanlarının üçlü toplantısı sonrası resmi Telegram hesabından açıklamalarda bulunan Moskalkova, Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç’un geçen yıl şubat ayından itibaren Rusya ile Ukrayna Ombudsmanları arasındaki müzakerelerde Türkiye’nin ev sahipliği ve arabuluculuğunu önerdiğini belirtirken, “Türkiye, her zaman Rusya ile Ukrayna arasındaki müzakerelerin düzenlenmesinde yardıma açık olduğunu söyledi. Bu kapsamda Ukrayna Ombudsmanı Dmitry Lubinets ile müzakerelerimizi yoğunlaştırma sözü verdi” diye konuştu.
Dmitry Lubinets ile görüşmelerine de değinen Moskalkova, görüşmede tarafların birbirlerinden ‘belirli kişilere yardım’ hakkında hangi eylemleri beklediklerinin belirlendiğini vurgularken, “İnsani yardım konusunda belirli tarihler belirlemek imkansız, ancak belirli kişiler için birbirimizden hangi eylemleri beklediğimizi bu görüşmede netleştirdik. Elbette, bu insanlara yardımın mümkün olan en kısa sürede gerçekleşmesine yardımcı olmakla karşılıklı olarak ilgileniyoruz” diye konuştu.
Moskalkova, görüşmeye TBMM Başkanı Mustafa Şentop’un da katıldığını belirtirken, Ukrayna’daki gerilimin daha fazla tırmanmasını önlemek için TBMM Başkanı Şentop’a Ukrayna’ya silah tedarikinin durdurulması talebiyle başvurduğunu söyledi.
“Ukrayna’daki gerilimin daha fazla tırmanmasını önlemek için Ukrayna’ya silah tedarikini durdurma talebimi Sayın Şentop’a ilettim” diyen Rusya İnsan Hakları Yüksek Komiseri, talebini Ukrayna Ombudsmanı Dmitry Lubinets ve Türk Ombudsman Şeref Malkoç’un katıldığı üçlü görüşmede dile getirdiğini de ekledi.
Ombudsman Moskalkova, Rusya ve Ukrayna’nın ombudsman düzeyinde işbirliğini sürdürmesinin önemli olduğunu, bu tür bir işbirliğinin daha önce kayıp olduğu düşünülen 22 kişinin bulunmasına yardımcı olduğunu hatırlatarak, “Mahkum değişimi sırasında kayıp kişilerin listelerini değiş tokuş ettik ve arama için birbirimizden yardım istedik. Hayatta olan çok sayıda insan bulduk. Bu hattaki işbirliğinin sürüyor ve Ukrayna tarafının bazı kayıp Rus askerlerini arama çabalarına da dikkat çekmek isterim. Yirmi iki kişi bulundu ve mübadele sonucunda bir kısmı evlerine döndü” dedi.
Türk Ombudsman Malkoç sayesinde İstanbul’daki cezaevinde yatan Rus vatandaşlarını ziyaret edip onlara insani yardımda bulunma imkanına sahip olduğunu da kaydeden Moskalkova, aynı zamanda Ukrayna Ombudsmanı Dmitry Lubinets’ten Rusya’daki akrabalarını ziyaret etmek isteyen Ukrayna vatandaşlarına yardım etmesini istediğini de sözlerine ekledi.
Rusya ile Ukrayna arasında esir takası
Moskalkova, Ukrayna Ombudsmanı Dmytro Lubinets ile görüşmesine ilişkin “Bazı askeri esirlerin listelerini değiştirdik. 40’tan fazla esirin iade edilmesine karar verdik.” dedi.
Moskalkova, Rusya ve Ukrayna arasındaki savaş nedeniyle diplomatik ilişkiler olmadığı için Rusya ve Ukrayna ombudsmanları arasında görüşmelerin yapıldığına işaret ederek, şu ifadeleri kullandı:
“Dün, 10 mesele grubu hakkında konuştuk. Mesela; insanlara emeklilik verilmesi konusunda belli evrakların temin edilmesiyle ilgili görüştük. Bazı yerlerde insanların çalışmasıyla ilgili arşivler kalmamış ve bu belgeler mevcut değil, bunların yeniden düzenlenmesi konusunda bazı kişilerin talepleri var. Bu talepleri ilettim.
Bazı askeri esirlerin listelerini değiştirdik ve 40’tan fazla esirin iade edilmesine karar verdik. Bazı Ukrayna vatandaşlarının Rusya’da bulunan ailelerine gelmesi konusunda Lubinets’den yardım istedim. Ağır hastalıkları olanlara da yine ombudsmanların yardımı gerekiyor çünkü insani koridorlar zaman zaman zor çalışmaktadır. Uluslararası Kızıl Haç Komitesinin çalışması konusunda görüşmeler yaptık. Onların esirleri ziyaret etme hakları var. (Esirlerin) Onların ailelerine mektupların gönderilmesi konusunda yardımcı oluyorlar.”
Ombdusmanların taleplerine göre tıbbi yardım konusunda ve kayıp kişilerle ilgili meselelerin bulunduğunu vurgulayan Moskalkova, “Şimdi nerede oldukları bilinmeyen insanları bizim askerlerimiz ve özel servislerin yardımıyla aramaya çalışıyoruz. Geçen senenin kasım ayında esirlerin değişimi vardı. Ben de orada vardım, Lubinets de vardı.” diye konuştu.
İnsani koridor
Moskalkova, yaralılara yardım, esirlerin değişimi ve sivillerin dönmesi gibi başlıklar olduğunu belirterek, “İnsani koridorlar duruma göre yapılabilir. Onların oluşturulması konusu, iki ülkenin askeri bakanlıklarının görevidir. Bu koridorlar olmayınca bizim yetkilerimiz çerçevesinde somut insanlara yardım etme imkanlarımız oluyor.” dedi.
“Yaralılar ve takas edilen esirler Türkiye’ye gelebilir mi?” sorusunu Moskalkova, “Türkiye şu anda en uygun yerlerden biridir bu konuda. Onun için insanlar Türkiye üzerinden başka ülkelere gidebilir.” diye yanıtladı.
Görüşmelerin süreceğini vurgulayan Moskalkova, “Bugün bazı evrak değişimleri yapılacak. Devamlı olarak irtibattayız. Görüşmelere devam edeceğiz.” diye konuştu.
İlk somut adımın ne zaman atılacağına ilişkin soru üzerine Moskalkova, “Çok net tarihler hakkında konuşamıyoruz ama birbirimizden ne gibi eylemler bekliyoruz, onun hakkında anlaştık. İnsanlara yardımı mümkün olduğu kadar hızlı şekilde verilmesini konuşuyoruz.” karşılığını verdi.
Kamu Başdenetçisi Malkoç, Rus ve Ukraynalı ombudsmanların buluşmasını değerlendirdi
Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç, Rusya İnsan Hakları Yüksek Komiseri Tatiana Moskalkova ve Ukrayna Ombudsmanı Dmytro Lubinets’in bir araya gelmesine ilişkin, “Görüşmeler devam ediyor, umut ediyorum ki yarın ortak bir yol haritası ortaya çıkacaktır. Bunu memnuniyetle ifade ediyorum.” dedi.
Moskalkova ve Lubinets, Ankara’da bir otelde düzenlenen “21. Yüzyılda İnsan Haklarının Geleceği” konferansı kapsamında ikili görüşme gerçekleştirdi.
Görüşmeye katılan Malkoç, gazetecilere yaptığı açıklamada, 21’inci yüzyılda insan haklarını tartıştıkları toplantının, Rusya ve Ukrayna halkları için de önem taşıdığını söyledi.
Savaş nedeniyle her gün tonlarca bomba patladığını, çok sayıda insanın yaşamını yitirdiğini, çoğunun da yaralandığını aktaran Malkoç, şöyle konuştu:
“Savaşın da en fazla mağduru siviller oluyor. Sivillerde de çocuklar, kadınlar ve yaşlılar oluyor. Özellikle Rusya ve Ukrayna ombudsmanlığı ile görüşerek yaralıların, çocukların ve kadınların karşılıklı olarak tahliyesi veya Rusya’da bulanan Ukraynalıların, Ukrayna’da bulunan Rus vatandaşlarının karşılıklı olarak değişimi konusunda iki arkadaşımızı Türkiye’de bir araya getirdik. Bizim de desteğimizle katkımızla çok önemli bir mesafe alındı. Görüşmeler devam ediyor, umut ediyorum ki yarın ortak bir yol haritası ortaya çıkacaktır. Bunu memnuniyetle ifade ediyorum. Tabii savaş devam ederken, Sayın Cumhurbaşkanı’mızın adil, demokratik, barıştan yana olan net tavrı savaş süresince devam etmiştir.
Sayın Zelenskiy ve Sayın Putin ile görüşen ender dünya liderlerinden biridir Sayın Cumhurbaşkanı’mız. Bu gayretlerin sonucunda da biliyorsunuz esir takası oldu ve ardında da tahıl koridoru açıldı. Bu koridorun açılması çok önemliydi, Ukrayna’da, Rusya’da depolardaki tahıl çürüyüp gidecekti. Halbuki milyonlarca insan Afrika’da Asya’da bu tahılı beklemekteydi ve koridorun açılması sonucunda 17 milyon ton tahıl bu insanlara ulaştı. İşte bundan hareketle biz de bir insani koridor açmak istiyoruz. Her iki ombudsmanla görüşmemiz fevkalade iyi oldu. Umut ediyorum güzel bir çalışma programı ortaya çıkacak.”
Bu konuda son açıklamayı Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yapacağına yönelik haberlerin sorulması üzerine Malkoç, “inşallah” yanıtını verdi.
