Rusya Devlet Nükleer Enerji Kuruluşu Rosatom’un Bilim Birimi’ne bağlı RIAR AŞ, Bolivya’da inşa edilen Nükleer Teknoloji Araştırmaları ve Geliştirme Merkezi’nde (CNTRD) ilk araştırma reaktörünün test montajını tamamladı.
Şirketten yapılan açıklamaya göre, Bolivya’nın El Alto şehrinde deniz seviyesinden 4 bin metre yüksekte inşa edilen ilk araştırma reaktörünün test montajının tamamlanması dolayısıyla tören düzenlendi.
Açıklamada görüşlerine yer verilen Kalkınma ve Uluslararası İş Geliştirme Direktörü Kirill Komarov, reaktörün yakın gelecekte Bolivya’ya doğru yola çıkacağını belirterek, “Bu yıl içinde merkezin sahasında kuruluma başlayacağız. Kısa süre önce siklotron kompleksi faaliyete geçti ve Bolivya sağlık hizmetlerinin kapasitesini önemli ölçüde arttırarak son teknoloji radyofarmasötikler sağladı. Bolivyalıların şimdiden projeden faydalandığını görmekten mutluluk duyuyoruz. Aktif şekilde devam etmesini sağlayacağımız projenin 2025’te tamamlanması öngörülüyor.” ifadelerini kullandı.
RIAR Direktörü Alexander Tuzov da projenin başarıyla hayata geçmesi, enstitünün olağanüstü uzmanlığını bir kez daha ortaya koyduğunu gösterdiğini ifade ederek, şunları kaydetti:
“İç parçaların üretimi ve değiştirilmesine yönelik bir teknoloji olan ve 2020’de hayata geçirilen SM-3 yüksek akım araştırma reaktörünün bir üst seviyeye çıkarılmış çekirdeğinin geliştirilmesine yönelik büyük ölçekli bu projeyle övünebiliriz. Bu kez araştırma reaktörlerinin geliştirilmesi ve işletilmesinde mevcut deneyimimizi ve benzersiz bilgi birikimimizi kullandık. Rusya ve Bolivya nükleer bilimi ve teknolojisi için çok önemli olan bu projede, reaktör araştırma kompleksi, tasarım ve mühendislik departmanı ve deneysel servis çalışanları da dahil olmak üzere enstitünün çeşitli bölümlerinden uzmanlar yer aldı. Çalışmaların yüksek bilim ve teknoloji düzeyinde gerçekleştirildiğine şüphe yok.”
Reaktör, nükleer konusunda öğrenci yetiştirmek için ortam sağlayacak
RIAR AŞ uzmanları tarafından geliştirilen reaktör tesisi, 50 yıllık kullanım ömrüne sahip 200 kilovat araştırma havuzu tipi su soğutmalı su moderatörlü bir reaktör olma özelliği taşıyor.
Test sırasında, tamamlanmış ekipmanların kalite kontrolünü sağlamak amacıyla yansıtıcı bloklar, maketler ve yakıt tertibatı modelleri, kontrol ve koruma çubukları ve deneysel kanal tüplerinin montajı da dahil olmak üzere temel proses ekipmanının tüm montajı yeniden canlandırıldı.
Bolivya’daki araştırma reaktörü tarım, kirlilik seviyelerini belirlemek amacıyla ekoloji ve yeraltı ve yüzey sularını incelemek için hidrojeoloji araştırmalarında kullanılmak üzere radyoizotoplar üretecek.
Reaktör, nükleer konusunda öğrenci yetiştirmek için de ortam sağlayacak. Bolivyalı uzmanlar, araştırma reaktörünü, jeoloji ve ekolojiden sanat ve adli tıpa kadar çeşitli alanlarda talep gören nötron aktivasyon analizi ile çeşitli örneklerin kimyasal bileşimini incelemekte kullanacak.
Bu yöntem, bilim insanlarının doğal mineral yataklarını, biyolojik örneklerin ve eserlerin kökenini ve yaşını belirlemelerine, doğal kaynakların verimli kullanımı için programlar geliştirmelerine ve çevrenin sürekli izlenmesine yardımcı oluyor.
Araştırma reaktörü ve laboratuvar kompleksine ek olarak CNTRD, yılda 5 binden fazla hastanın klinik deneyleri için radyofarmasötik üreten bir siklotron tesisi ve gıda güvenliğini artırmak ve raf ömrünü uzatmak için günde 70 tona kadar tarımsal ürünü işleyebilen çok amaçlı bir ışınlama merkezi de içeriyor.
Öte yandan CNTRD projesi, Bolivya’da bilim, eğitim, sağlık ve tarım alanlarında yeni fırsatlar yaratacak ve Bolivyalıların yaşam standartlarını iyileştirecek ileri teknolojileri de bir araya getiriyor.
