İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Basra Körfezi’nde ülkesi ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) egemenlik anlaşmazlığının yaşandığı üç ada hakkında Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) ile ortak bildiri yayınlayan Rusya’ya tepki gösterdi.

Abdullahiyan, Twitter hesabından paylaştığı mesajında, Rusya’nın başkenti Moskova’da düzenlenen Rusya-KİK toplantısı sonrasında yayımlanan sonuç bildirisinde Basra Körfezi’ndeki Ebu Musa, Büyük Tunb ve Küçük Tunb adalarına ilişkin ifadeleri eleştirdi.

İran Dışişleri Bakanı, “İran’ın bağımsızlık, egemenlik ve toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesinin gerekliliği konusunda hiçbir tarafa hoşgörü göstermeyeceklerini” ifade etti.

Moskova’daki Rusya Dışişleri Bakanlığında 10 Temmuz’da düzenlenen “Rusya-Körfez İşbirliği Konseyi 6. Stratejik Diyalog Toplantısı” sonrasında yayınlanan ortak açıklamada, “BAE’nin, Büyük Tunb, Küçük Tunb ve Ebu Musa adalarıyla ilgili İran ile yaşadığı anlaşmazlığa uluslararası hukuk kuralları çerçevesinde ve ikili müzakereler yoluyla barışçıl bir çözüme ulaşma girişimi dahil olmak üzere tüm barışçıl çabalara destek” vurgusu yapılmıştı.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, dünkü açıklamasında Rusya’nın imza attığı ortak bildiriyi “İran ile komşuları arasındaki dostane ilişkilere aykırı” olarak nitelemişti.

Konuyla ilgili bugün de Rusya’nın Tahran Büyükelçisi Alexey Yurievich Dedov Dışişleri Bakanlığına çağrılmıştı. Rus Büyükelçiye “söz konusu adaların sonsuza kadar İran’a ait olduğu ve Rusya’dan bu konudaki yaklaşımını düzeltmesinin beklendiği​​​​​​​” ifade edilmişti.

İran ile BAE arasındaki adalar anlaşmazlığı

Hürmüz Boğazı’na yakınlığı ve bölgedeki petrol potansiyeli sebebiyle stratejik konumda yer alan Ebu Musa, Büyük Tunb ve Küçük Tunb adalarıyla ilgili İran ve BAE hakimiyet iddiasında bulunuyor.

Adalar 1971’e kadar İngiliz işgali altındaydı. Kasım 1971’de İngiltere’nin adaların kontrolünü BAE’ye devrederek çekilmesinin hemen ardından İran adalarda hakimiyeti ele geçirdi. BAE, adalara askeri güçlerini konuşlandıran İran’ı “işgalci” olarak niteliyor.

Adalar üzerindeki haklarının tarihsel olarak çok eskilere dayandığı tezini ileri süren İran, adaların geçici olarak 1903’te İngilizlerin eline geçtiğini ve 1971’de iade edildiğini ve dolayısıyla “o tarihte henüz kurulmamış olan BAE’nin hakimiyet iddiasında bulunamayacağını” savunuyor.

BAE ise adalardaki hak iddiası doğrultusunda Arap ülkeleri ve uluslararası kuruluşlar nezdinde girişimlerde bulunuyor.

İran, Aralık 2022’de Suudi Arabistan’da düzenlenen Çin KİK Zirvesi sonrasında üç ada hakkında BAE’nin tezlerini savunan değerlendirmelere benzer bir tepki vermiş ve Çin’in Tahran Büyükelçisi’ni Dışişleri Bakanlığına çağırmıştı.