Kremlin, Rusya ile Ukrayna arasındaki askeri anlaşmazlığı çözmek amacıyla birleşen Afrika barış misyonuyla ilgili 28 Temmuz’da düzenlenen toplantının ardından Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve 7 Afrika ülkesinin liderleri tarafından imzalanan ortak bildiriyi yayınladı.
Ortak bildirinin kamuoyu ile paylaşılması için ilk olarak Afrikalı liderlerin imzalı onayının beklendiği hatırlatılırken, toplantıda Afrikalı liderlerin insani konularda kaydedilen ilerlemeye dikkat çektiği ve ayrıca tahıl anlaşmasını yeniden başlatmak için Rusya’nın tahıl ve gübre ihracatının önündeki engellerin kaldırılması yönünde somut adımlar atılması çağrısında bulunduğu vurgulandı.
Güney Afrika Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa yönetimi tarafından resmi olarak paylaşılan bildiride, “Liderler, 17 Haziran 2023’teki ilk toplantıda tartışılan insani meseleler, özellikle savaş bölgelerindeki çocukların hakları ve Rusya ile Ukrayna arasındaki esir takası ile ilgili tekliflerde kaydedilen ilerlemeye dikkat çekmiş, benzer insani çabaların barışa doğru giden yolda daha fazla sonuç getireceğine vurgu yapmıştır” ifadeleri kullanıldı.
Aynı zamanda tahıl anlaşmasının tam olarak uygulanmasına devam etmek için Rus gübre ve tarım ürünlerinin ihracatına devam edilmesi adına somut adımlar atılması çağrısında bulunan Afrikalı liderler, ayrıca Birleşmiş Milletler’i (BM), Avrupa Birliği’ne (AB) bağlı ülkelerin limanlarındaki 200 bin ton Rus gübresinin blokesini kaldırıp Afrika ülkelerine ulaştırmak için önlem almaya çağırdığı kaydedildi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile 7 Afrika ülkesinin liderleri arasındaki görüşme 28 Temmuz’da St. Petersburg’da düzenlenen Rusya-Afrika Zirvesi’nde gerçekleşmişti.
Bu, Afrika barış misyonu tartışması çerçevesindeki ikinci toplantı olarak kayda geçmiş, Putin, görüşmelerin ardından düzenlediği basın toplantısında, Ukrayna’da ateşkes de dahil olmak üzere Afrika ülkelerinin sunduğu barış girişimindeki bazı önerilerin uygulanmasının zor olduğunu itiraf etmişti.
Haziran ayında Afrikalı liderler, savaşın sona erdirilmesi için Rusya ve Ukrayna tarafına 10 maddeden oluşan öneri paketi sunmuştu.
Güney Afrika Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa, inisiyatifi Afrikalı liderlerin ilk defa kıta dışına çıkarak arabuluculuk yapmasından ötürü “tarihi” olarak nitelendirdi.
10 maddelik öneri
Heyette yer alan Afrika Birliği Dönem Başkanı ve Komorlar Devlet Başkanı Azali Assoumani, Güney Afrika Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa, Senegal Cumhurbaşkanı Macky Sall, Zambiya Devlet Başkanı Hakainde Hichilema, Mısır Başbakanı Mustafa Madbuli, Kongo ve Uganda devlet başkanlarının temsilcileri, toplantılarda 10 maddeye atıfta bulundu.
Kremlin’in yayımladığı toplantı kaydına göre, Güney Afrika Cumhurbaşkanı Ramaphosa, Putin’e önerilerinin iki tarafı dinlemek, müzakereleri başlatmak, çatışmayı azaltmak, ülkelerin egemenliğine saygı duyulması, iki ülkenin de güvenliğinin garanti altına alınması, tahıl koridorunun açık tutulması, insani yardımların ulaştırılması, savaş esirlerinin karşılıklı serbest bırakılması, savaş sonrası yeniden inşa sürecinin başlatılması ve iletişimin daha ileri seviyeye taşınması olduğunu anlattı.
Zelenskiy, Rus askerlerinin çekilmesini istedi
Rusya’nın diplomatik etkisini zayıflatmak için daha önce Afrika ülkeleriyle defalarca temaslarda bulunan Zelenskiy, heyetle yaptığı görüşme sonrası Rusya’nın ülkesinin topraklarındayken herhangi bir görüşmeye izin vermenin savaşı dondurmak anlamına geldiğini net şekilde belirtmişti.
Zelenskiy, “Belli ki Rusya, şimdi eski ilkel aldatma taktiklerine geri dönmeye çalışıyor. Bunu Minsk anlaşmalarında da yaptılar. Ancak Rusya, artık dünyayı kandıramayacak. Ukrayna’yı kandırmak kesinlikle mümkün değil. Gerçek bir barışa ihtiyacımız var, bu da Rus birliklerinin tüm bağımsız topraklarımızdan gerçek anlamda çekilmesi anlamına geliyor.” ifadelerini kullanmıştı.
Aynı zamanda Afrikalı liderlerin 17 Haziran’da Rusya’ya yaptığı gezide hiçbir mantık görmediğini söyleyen Zelenskiy, “Bu onların kararı, ancak ne kadar mantıklı olduğu belli değil. Ama onlar özgür devletlerin liderleri, yani bu onların seçimi” diye konuşmuştu.
Buna karşın, Rusya Devlet Başkanı Putin, Ukrayna’nın anlaşmaya ve müzakereye yanaşmadığını vurgulayarak, “Barışı tesis etmek isteyen herkesle adalet ilkelerine dayalı ve tarafların meşru menfaatlerini gözeterek yapıcı bir diyaloğa açığız.” mesajını vermişti.
Putin, aynı zamanda İstanbul’da imzalanan barış anlaşmasını göstermiş, ülkesinin Kiev’den çekildikten hemen sonra Kiev rejiminin bu anlaşmayı tamamen reddettiğini ifade etmişti.
İstanbul’daki anlaşma belgesinde Ukrayna’nın güvenlik garantilerini sağlayacak ülkeler arasında Türkiye de bulunuyordu.
