Rusya Ekonomi Bakanlığı, Merkez Bankası ve Federal İstatistik Servisi Rosstat verilerine atıfta bulunan resmi haber ajansı RIA Novosti, temerrüdün ilan edildiği 1998’den bu yana geçen yıllarda ülke ekonomisinin yaklaşık 60 kat büyürken, rublenin ise 15 kat değer kaybettiğini buldu.
Tam olarak 25 yıl önce (17 Ağustos 1998) Rus hükümetinin teknik temerrüt ilan ettiği hatırlatılan haberinde, o dönemle mevcut dönemi kıyaslayan ajans, aradan geçen süre içerisinde ekonominin nasıl değişim gösterdiğini sıraladı.
1990’larda Rusya ekonomisinin kronik olarak bütçe açığından muzdarip olduğu belirtilirken, aşığın sürekli olarak o dönemdeki GSYH’nın yüzde 5-8’ine denk geldiği aktarılırken, hükümetin de bu açığı kapatmak için kısa vadeli devlet tahvilleri için bir pazar yarattığı biliniyor.
1998’de iflasını ilan eden Rusya, 90 gün süreyle yurtdışındaki yerleşiklere kredi, türev piyasa ve hisse senedi ödemelerine ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmesine ara verirken, kısa vadeli devlet tahvili alım satımı o dönemde durdurulmuştu.
Aynı zamanda Rusya Merkez Bankası’nın dalgalı döviz kuru sistemine geçiş karar nedeniyle doların 6 rubleden 9,5 rubleye çıktığı görülmüştü.
Temerrüdün ana nedenleri arasında Rusya’nın Asya ekonomilerinin çöküşü ile kolaylaşan dev kamu borcu, ülke ihracatının temelini oluşturan enerjide fiyatların düşüşü ve rublenin yapay olarak aşırı değerlenmesi sıralanırken, sonuç olarak Rusya, 1998 yılında ülkenin modern tarihinin en kötü ekonomik kriziyle karşı karşıya kalmıştı.
Rusya’nın bu krizi bir daha yaşaması imkansız
Rusya’da hükümete bağlı eğitim merkezi Skolkovo Yönetim Okulu’nun işletme uygulamaları uzmanı Vladimir Korovkin, RIA Novosti’ye yaptığı mevcut ekonomik durum değerlendirmesinde, ise şu anda ülkenin 1998’de yaşadığı ekonomik krizi yaşamasının imkansız olduğunu düşünüyor.
Korovkin, devletin borçlanma hacminin küçük olduğunu ve tahvil hacimlerinin önemli bir rol oynamadığını vurgularken, “Rusya’da şu anda benzer büyüklükte bir temerrüt imkansız. 1998’de Rusya’nın kamu borcu gayrisafi yurtiçi hasılasının (GSYH) yüzde 138,5’ine ulaşmıştı. Ülke bu göstergede dünya üç da ilk 3’te yer alıyordu. Bu yılın temmuz ayı verilerine göre ise tüm ekonominin dış borcunun GSYH’ye oranı yüzde 15,1 gibi tarihi bir düşük seviyede.1998’de ise yüzde 69,6 idi” diye hatırlattı.
Makalede, 1998’de yaşanan krizle birlikte ekonominin yüzde 5,3 oranında küçüldüğünü belirtilirken, 2022’de ise yaptırımlara rağmen Rusya’nın üretimini yalnızca yüzde 2,1 oranında azalttığı vurgulandı.
1998’de 2,6 trilyon ruble olan Rusya’nın nominal gayri safi yurtiçi hasılası 2022’de o dönemlere kıyasla 58 kat artışla 153,4 trilyon rubleye ulaşırken, aynı dönemde kişi başına düşen GSYH oranlarının da 59 kat arttığı ifade edildi.
Bununla birlikte rublenin değerinin 1998’den beri sürekli olarak zayıfladığına dikkat çekilen yazıda, Ağustos 1998’de 1 ABD dolarının 6,2 ruble olduğu, bu yılın ağustos ayında ise 15 kat değer kaybı yaşayarak 97,4 ruble civarında seyrettiği belirtildi.
Rusların elde ettiği ortalama aylık maaşı Temmuz 1998’de yaklaşık bin 110 ruble olarak kayda geçerken, temerrüdün açıklanmasının üzerinden geçen 25 yılda bu rakam son bir yılda ortalama 65 bin 300 rubleye yükseldi.
