Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın başkent Moskova ziyareti öncesi yazılı açıklama yayınlayan Rusya Dışişleri Bakanlığı, daha önce Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in sunduğu “Türkiye’ye işlenmek ve ihtiyaç sahibi ülkelere nakledilmek üzere 1 milyon ton tahıl tedariki” önerisinin Moskova tarafından Karadeniz Tahıl Girişimi’ne bir alternatif olarak görüldüğünü bildirdi.
Resmi internet sitesinde Fidan’ın ziyareti ve Rusya-Türkiye ilişkileri ile ilgili değerlendirmelerini paylaşan Rusya Dışişleri Bakanlığı, Fidan’ın Lavrov’un davetlisi olarak Moskova’ya 1 Eylül’de çok çeşitli konulardaki müzakerelerin öngörüldüğü bir çalışma ziyareti gerçekleştireceğini hatırlatırken, bu ziyaretin Fidan’ın Türkiye Dışişleri Bakanı olarak Rusya Federasyonu’na yaptığı ilk ziyaret olacağını kaydetti.
Olumsuz uluslararası duruma ve üçüncü ülkelerden gelen baskılara rağmen, Rusya ve Türkiye arasında her şeyden önce en üst seviyedeki siyasi diyaloğun yoğun bir şekilde geliştiğine dikkat çekilen açıklamada, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasında bu yıl düzenli iletişimin uzaktan yürütüldüğü, en son 2 Ağustos’ta olmak üzere 10 telefon görüşmesi gerçekleştirdikleri, aynı zamanda iki liderin 27 Nisan’da Akkuyu NGS’nin 1 No’lu Güç Ünitesine nükleer yakıt teslim töreni dolayısıyla video konferans formatında görkemli bir törene katıldığı hatırlatıldı.
2022 yılında ise liderlerin 5 Ağustos’ta Soçi’de, 19 Temmuz’da Tahran’da, 16 Eylül’de Semerkant’ta ve 13 Ekim’de Astana’da 4 yüz yüze toplantı gerçekleştirdiğini vurgulayan Rusya Dışişleri Bakanlığı, iki lider tarafından belirlenen ikili iletişimin hızının Rusya ve Türkiye dışişleri bakanları tarafından da aktif olarak desteklendiğini aktardı.
Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov’un 2023 yılında Türkiye’nin bir önceki Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile 1 Mart’ta Yeni Delhi’de düzenlenen G20 Bakanlar Konseyi oturum aralarında, 6-7 Nisan’da Ankara’da ve 10 Mayıs’ta Moskova’da olmak üzere 3 yüz yüze görüşme gerçekleştirdiği, aynı zamanda Lavrov ile Çavuşoğlu ve Fidan arasında bu yıl toplam 8 telefon görüşmesi gerçekleştirdiği ifade edildi.
Lavrov’un Fidan ile en son telefon görüşmesinin 18 Temmuz’da gerçekleştiği belirtilirken, bununla birlikte iki ülkenin dışişleri bakanlıklarının çeşitli birimleri arasında düzenli olarak istişareler yapıldığı da eklendi.
Moskova’daki görüşmenin gündem konuları
Bakanlık, Lavrov Fidan arasında yaklaşan görüşmelerde, iki ülke lideri arasında üst düzeyde gerçekleştirilmesi planlanan temasların programının görüşülmesinin planlandığını açıklarken, ele alınacak gündem konuları şu şekilde sıralandı:
“Bakanlar, görüşmede çok çeşitli güncel bölgesel ve uluslararası konuları ele alacak, Ukrayna, Transkafkasya (Azerbaycan ve Ermenistan), Orta Doğu ve Kuzey Afrika ile birlikte Orta Asya ve Karadeniz’deki son durum analiz edilecek. Ukrayna krizinin mevcut durumuna ilişkin görüş alışverişinde bulunulacak, siyasi ve diplomatik çözümün olası yolları tartışılacaktır. Bakanlar, savaş esirlerinin değişimi de dahil olmak üzere insani konulara değinecek ve her iki tarafın da bu alanda varılan anlaşmalara uyması gerektiğine vurgu yapılacak. Rus tarafı ayrıca Ankara ile Kiev arasında askeri-teknik işbirliğinin geliştirilmesinin Rusya-Türk ilişkilerine vereceği zararla ilgili konuyu da gündeme getirmeyi planlamaktadır.”
Lavrov ve Fidan’ın görüşmesinde, aynı zamanda 18 Temmuz’daki askıya alınan tahıl anlaşmasının da ele alınacağı bildirilirken, anlaşmanın sona ermesiyle birlikte 20 Temmuz’dan itibaren tüm Ukrayna limanlarına giden gemileri “potansiyel askeri yük gemisi” olarak görüleceğine dair Rusya Savunma Bakanlığı açıklamasının hatırlatılacağı, Rusya’nın bu konudaki tutumunu bir kez daha Türk tarafının dikkatine sunacağı ifade edildi.
Rusya ve Türkiye Dışişleri Bakanlarının, görüşmede, daha önce Putin’in önerdiği, Katar’ın da mali desteğiyle Türkiye’ye uygun fiyatla 1 milyon ton Rus tahılı tedarikinin organize edilmesine yönelik girişimini de masaya yatıracağını vurgulayan bakanlık, Lavrov ve Fidan’ın bu projenin uygulanmasına yönelik parametreler üzerinde çalışmayı planladığını bildirdi.
“Moskova, Rusya’dan gönderilen tahılın Türk işletmelerinde işlenerek en ihtiyaç sahibi ülkelere gönderilmesi projesini Karadeniz Tahıl Girişimi’nin uygun işleyebilecek alternatifi olarak görmektedir” ifadelerine yer veren Rusya Dışişleri Bakanlığı, aynı zamanda iki bakanın 2022’de Moskova’da başlatılan Suriye-Türkiye ilişkilerinin normalleştirilmesi sürecini de masaya yatıracağını ekledi.
Gündemdeki konular arasında Akkuyu NGS’nin inşa süreci, Türk Akımı doğalgaz boru hattının işletilmesi, Türkiye topraklarında gaz merkezi oluşturulması gibi stratejik projelerin de yer aldığı belirtilirken, Lavrov ve Fidan’ın mevcut turizm sezonunu dikkate alarak, Türkiye’deki Rusların kapsamlı güvenliğinin sağlanması konularını da ayrıntılı olarak görüşmeyi planladığı aktarıldı.
Bakanlık, bu yılın temmuz ayında doğal afetlerle mücadelede Türk ortaklarına bir kez daha yardım eli uzatarak Ege’deki orman yangınlarının söndürülmesi için 2 adet Be-200ChS amfibi uçağı gönderdiğini hatırlatırken, bakanların, toplantıda yangınla mücadelede Türkiye Cumhuriyeti’ne sağlanacak ek yardımların parametrelerini de belirleyeceğini ifade ederek yazılı açıklamasını şu şekilde sonlandırdı:
“Türkiye ile ticari ve ekonomik işbirliğini daha da geliştiriyoruz. Ticaret hacimlerinin 2022’de bir önceki yıla göre neredeyse yüzde 86 artışla 62,4 milyar dolara ulaştığı iki ülkenin bakanları, ülkeler arasındaki ticaretin daha da genişletilmesi ve çeşitlendirilmesi için uygun koşulların yaratılması konularına odaklanacaktır. Bu görüşmenin ülkelerimiz arasındaki karşılıklı yarara dayalı ilişkilerin daha da geliştirilmesine önemli katkı sağlayacağını umuyoruz.”
