Avrupa Birliği (AB) zirvesinde, Rusya’nın dondurulmuş varlıklarına ilişkin bir karar onaylanamadı. Zirvede, AB liderleri Rusya’nın dondurulmuş varlıklarından elde edilen gelirlerin Ukrayna’ya askeri yardım amacıyla kullanımı konusunda bir karara varamadı, bakanlara çalışmalarını sürdürme görevi verdikleri belirtildi.

Açıklamada “Avrupa Konseyi, Ukrayna lehine olacak şekilde Rusya Federasyonu’nun dondurulmuş varlıklarından elde edilen beklenmedik gelirlerin kullanımına yönelik somut adımlar üzerindeki ilerlemeyi gözden geçirdi. Konsey, Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi’nin ve Avrupa Komisyonu’nun son tekliflerini incelemeye almasını istedi” denildi.

Avrupa Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell daha önce, AB liderlerinin zirvede bakanlara teklifi en kısa sürede onaylamaları talimatını vermelerini umduğunu belirtmişti.

Çarşamba günü erken saatlerde, Borrell Rusya’nın dondurulmuş varlıklarından elde edilen gelirlerin Ukrayna’ya askeri yardım için kullanılmasını önerdi. Buna göre, Avrupa Birliği, Rusya Merkez Bankası’nın dondurulmuş rezervlerinden elde edilen kârın %97’sini alacak, geri kalan kısmı ise varlıkların yönetimi için kullanılacak ve bu, depozitoryumların onları etkin bir şekilde kullanmalarını teşvik edecek.

Ursula von der Leyen: prensipte anlaştık

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, üye ülkelerin liderlerinin AB’nin yaptırım rejimi çerçevesinde dondurulan Rus varlıklarından elde edilen gelirin Ukrayna’ya verilmesinde prensipte anlaştığını, somut uygulamanın yaz aylarında beklendiğini söyledi.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, oturumların sonunda yaptığı basın toplantısında Ukrayna’yla ilgili bölümden çıkan sonuçları paylaştı.

Liderlerin, AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’in Rusya’nın AB’deki dondurulan varlıklarından elde edilen gelirlerin Ukrayna’ya kaynak olarak aktarılmasıyla ilgili önerisini uygun bulduğunu bildiren von der Leyen, “Bu, Ukrayna’ya askeri teçhizat finansmanı sağlayacak. 2024 yılı için 3 milyar avro civarında ve gelecek yıllarda da buna benzer tutarların toplanmasını bekleyebiliriz.” dedi.

Von der Leyen önerinin ne zaman hayata geçirilebileceğiyle ilgili bir soruya “Liderlere, eğer teklifi hemen sonuçlandırırsak, ilk 1 milyar avroyu 1 Temmuz’da aktarabileceğimizi söyledim. Yani bu bize bağlı. Hızlı olursak, bu bizim elimizde. Yaz aylarında somut bir eylem olacak.” yanıtını verdi.

Rusya’nın ve Belarus’un tahılları, yağlı tohumları ve türevli ürünlerine yönelik gümrük vergilerinin artırılması için bir teklif hazırladığını da duyuran von der Leyen, detayları yarın açıklayacağını kaydetti.

Von der Leyen “Bu, Rus tahılının bu ürünlerde AB pazarını istikrarsızlaştırmasını önleyecek, Rusya’nın bu ürünlerin AB’ye ihracatından elde edilen gelirleri kullanmasını engelleyecek ve Ukrayna’nın çalınan tahılının Rusya tarafından yasa dışı ihracatının AB pazarına girmediğini garanti edecek.” diye konuştu.

Askeri yardımı hızlandırma taahhüdü

Zirvenin sonuç bildirisinde Ukrayna’yla ilgili kısımda da Ukrayna’nın acilen hava savunma sistemlerine, mühimmat ve füzelere ihtiyacı olduğu belirtilerek, AB’nin ve üye ülkelerinin gerekli tüm askeri yardımların sağlanmasını hızlandıracağı vurgulandı.

Çekya’nın Ukrayna’ya acilen mühimmat temini amacıyla başlattığı girişim de dahil olmak üzere, bu bağlamdaki tüm çabaların memnuniyetle karşılandığının ifade edildiği bildiride, AB’nin Ukrayna’ya bir milyon topçu mermisi sağlama taahhüdünün hızla yerine getirilmesinin sağlanacağı taahhüt edildi.

Bildiride bir önceki zirvede üyelik müzakerelerine başlanması kararı alınan Ukrayna’nın üyelik süreciyle ilgili bir ibare yer almaması dikkati çekti.

Zelenskiy’nin mesajları

Ukrayna oturumuna video konferans yöntemiyle bağlanan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy de liderlere hitabında daha fazla askeri destek sağlanması gerektiğini vurgulayarak, mevcut durumun Avrupa için “aşağılayıcı” olduğunu ifade etti.

Zelenskiy AB’ye savunma üretimini kısa süre içinde hızlandırma çağrısı yaparak, dondurulan Rus varlıklarından elde edilen gelirlerin Ukrayna’nın yeniden inşası için kullanılması ve Ukrayna’nın AB’ye katılımı için müzakerelerin bir an önce başlaması gerektiğini kaydetti.

Rusya’nın dondurulmuş varlıklarıyla ilgili durum
Özel operasyonun başlamasının ardından, Avrupa Birliği ve G7 ülkeleri Rusya’nın neredeyse yarısına yakın döviz rezervlerini, yaklaşık 300 milyar euro tutarında dondurdu. Bunların yaklaşık 200 milyarı AB’de, çoğunlukla Belçika merkezli Euroclear hesaplarında bulunuyor. 2023 yılı Ekim ayında, şirket dokuz ay içinde yaptırıma uğramış varlıkların yatırımından yaklaşık üç milyar euro faiz geliri elde ettiğini bildirdi.

Geçen yılın sonlarında, Avrupa Komisyonu, bu şekilde elde edilen beklenmedik gelirleri daha sonraki teklifleri beklerken ayrı hesaplarda biriktirme teklifinde bulundu. Bu paraların Ukrayna’ya yardım amacıyla aktarılması planlanıyor.

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Rus varlıklarının Kiev yönetimini finanse etmek için kullanılmasının teklifinin, Avrupa ve uluslararası hukukun temelini yıkma eğiliminde olduğunu söyledi. Ona göre, bu karara ilişkin olacak kişi ve ülkeler, onlarca yıl boyunca hukuki takibatın konusu olacak.