Rusya’da konut kredisi faiz oranlarının yüzde 20’yi aşması, vatandaşları alternatif ödeme yollarına yönlendiriyor. Taksitli ödeme seçenekleri bu yöntemlerin başında geliyor. Ancak uzmanlar, özellikle de Rusya Hükümeti’ne bağlı Finans Üniversitesi’nde görev yapan avukat Kirill Danilov, taksitli daire almanın bazı riskler içerdiği konusunda uyarıyor.
Taksitli daire almanın cazibesi, ipotek faiz oranlarının oldukça üzerinde olan piyasa koşullarına karşı daha düşük faiz oranları sunması. Hatta bazı taksitli satışlarda hiç faiz alınmıyor. Ancak Danilov’a göre, bu cazip görünen seçeneklerin altında yatan tehlikeler var. Satıcılar, düşük faiz sunarken dairenin fiyatını abartarak riski telafi etmeye çalışıyorlar. Bu durumda, dairenin satış fiyatı, piyasa değerinin üzerinde olabiliyor.
Danilov, taksitle daire alan bir kişinin ileride bu daireyi satmak istediğinde, satın aldığı fiyattan satamayabileceği konusunda uyarıyor. Hatta bu durumda evi indirimli bir fiyata koymak zorunda kalabilir. Ayrıca, taksitli ödeme sisteminde yapılan fazla ödemeler için vergi indirimi de uygulanmıyor. Oysa ipotek faizlerinde yapılan ödemeler, vergi indirimi kapsamına alınabiliyor.
Taksit sistemi, ipotek kredilerine benzer şekilde daireye toplu ödeme yapmak yerine, belirli bir süre içinde ödeme yapma imkanı sunuyor. Ancak, taksit ödemelerinde banka kredisi gibi finansman desteği bulunmuyor. Bu noktada borç veren genellikle müteahhit veya dairenin sahibi oluyor.
Danilov, bankaların kredi verirken satıcı ve işlemle ilgili risk faktörlerini detaylıca incelediğini ve işlemin şeffaflığına dikkat ettiğini belirtiyor. Banka olmadan yapılan işlemlerde ise bu sorumluluk tamamen alıcıya kalıyor.
Bir başka önemli risk ise, taksit ödemelerinde küçük bir gecikmenin bile satıcının daireyi geri alma hakkını doğurması. Yasal olarak, satıcı ödeme yapılmadığı takdirde sözleşmeyi feshedip dairenin iadesini talep edebiliyor. Bankalar ise bu gibi durumlarda daha esnek davranarak ödeme kolaylığı sunuyor.
Sonuç olarak Danilov, eğer bir alıcı borcunu hızlıca ödeyebilecek durumdaysa ya da ipotek kredisi almak zor veya uygun değilse, taksitle daire almanın ekonomik ve yasal açıdan mantıklı bir seçenek olabileceğini belirtiyor. Ancak, olası riskleri göz önünde bulundurarak karar vermek gerektiği konusunda da uyarıyor.
