Rusya ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasında para transferi yapmak artık ortalama 14 gün sürüyor. Bu süre, geçen yıla kıyasla neredeyse %30 oranında arttı. ABD’nin Kasım ayındaki yaptırımları sonrası durum belirgin şekilde kötüleşti.

BAE bankaları, Rus işletmelerinin ödemelerinin gerçekleştirilme süresini ortalama iki haftaya çıkardı. Durum, 2024 yılı boyunca giderek kötüleşti ancak Kasım ayında ABD’nin Rus kredi kuruluşlarına yönelik kapsamlı yaptırımları sonrası daha da ağırlaştı. Bu durumu, taşımacılık şirketlerinin temsilcileri ve uzman hukukçular RBK’ye aktardı.

BAE’deki para transferi koşullarındaki değişiklikler

2024 yılının Ocak-Kasım döneminde Rusya ile BAE arasında para transferlerinin işlenme süresi ortalama 10 ila 14 gün sürdü. Geçen yılın aynı dönemine kıyasla süre %29 oranında uzadı. Taşımacılık şirketi PEK’in ortaklarından ve genel müdür yardımcısı Vadim Filatov, işlem süresinin bankaya ve ürün kategorisine bağlı olarak iki ila 14 gün arasında değiştiğini belirtti.

Hukuk firması “Popravko, Derevenko ve Ortakları”nın yönetici ortağı Svetlana Derevenko, ödeme süresinin gerçekten de 14 güne kadar uzadığını doğruladı. Derevenko, Kasım ayı sonundan itibaren dış ticaret faaliyetlerinde ciddi bir kötüleşme gözlemlendiğini ifade etti. Bazı durumlarda ödemeler birkaç hafta sonra geri dönüyor ya da Kasım 2024’ün sonlarında BAE’deki bankalardan çekilen paralar hâlâ Rusya’daki banka hesaplarına ulaşmadı veya BAE’deki banka hesaplarına geri dönmedi.

Logita Trade taşımacılık şirketinin genel müdürü Tatyana Alekseyeva, ABD’nin yaptırımlarının BAE bankalarını iş süreçlerini yeniden değerlendirmeye ve ödeme kontrollerini sıkılaştırmaya zorladığını belirtti. Özellikle muhabir hesaplar üzerinden yapılan ödemeler daha fazla inceleniyor.

İstanbul merkezli yatırım vatandaşlığı ve kişisel finans uzmanı, LWM şirketinin yönetici ortağı Lenar Rahmanov da Kasım ayındaki yaptırımlar sonrası ödeme sürelerinin uzadığını belirtti. Ona göre, işlem süreleri genelde 7-10 gün arasında değişirken bazı durumlarda 30 günü bile bulabiliyor.

Nordic Star hukuk bürosunun yönetici ortağı Andrey Gusev, Rusya ile BAE arasındaki ödeme işlemlerinin süresinin 2024 boyunca sürekli arttığını ifade etti. Yılın başında 1-3 gün süren işlemler, yaz aylarında 5-7 güne uzadı. Bazı sektörlerde (elektronik, sunucular, IT hizmetleri ve endüstriyel ekipman) ödeme işlemleri tamamen durduruldu.

Maliyetler arttı, şirketler zorlanıyor

PEK şirketinin ortaklarından Vadim Filatov, doğrudan ödeme yapma imkânı olmayan şirketlerin aracı bankalara ve temsilcilere ek ödeme yapmak zorunda kaldığını ifade etti. 2024’ün ilk 11 ayında lojistik maliyetler %10-15 oranında arttı. Bu artış, konteyner başına 105 ila 225 dolar arasında değişiyor.

CLS vergi uygulamaları lideri Yekaterina Smolovaya, durumun şirketler arasında farklılık gösterdiğini belirtti. Bazı şirketler, BAE’deki hesaplarını 2022’den beri kullanamazken, diğerleri ödemelerini gerçekleştirebiliyor. Ancak sorunlar, her işletmeyi aynı ölçüde etkilemiyor.

Gecikme nedenleri

Kasım 2024’te ABD, 50 Rus bankasına yönelik yaptırımlar uyguladı. Bu bankalar arasında Gazprombank, Bank Slaviya ve BKS Bank gibi uluslararası işlemlerde kilit rol oynayan kurumlar yer alıyordu. Bu yaptırımlar, SWIFT ödemelerini ve döviz işlemlerini daha da zorlaştırdı. Bank Slaviya, yaptırımlar öncesinde ruble-dirhem dönüşümünü hızlı bir şekilde gerçekleştirebiliyordu.

Bazı bankalar, yaptırımlar sonrası döviz transferlerini tamamen durdurdu. Örneğin, BKS Bank’ın tarifelerinde 21 Kasım’dan itibaren dirhem transfer hizmeti vermediği belirtiliyor. Bank Slaviya’nın web sitesinde dirhem işlemleriyle ilgili bilgiler kaldırıldı. PrimSocBank da yabancı para birimindeki transferlerin kabulünü geçici olarak durdurduğunu açıkladı.

Hukukçu Svetlana Derevenko, yaptırımların ve Kasım ayındaki kararların, BAE bankalarını özellikle Rusya bağlantılı işlemlerde sıkı denetim yapmaya zorladığını belirtti. Artık tüm işlemler için ek belgeler talep ediliyor ve geçmiş işlem kayıtları dikkate alınmadan ödemeler uzun süre bekletiliyor.

BAE bankalarına ek olarak, Çin bankalarının da ödeme kontrollerini sıkılaştırdığı bildirildi. Çin, yalnızca ödemenin yapıldığı ülkeden gelen ürün sevkiyatlarını kabul ediyor. Bu durum, BAE ve Hindistan üzerinden yapılan Çin’e yönelik transferleri daha da zorlaştırıyor.

Digital VED dış ticaret hizmetleri şirketinin kurucusu Anna Fomiçeva, BAE’deki ödeme sürecinin kötüleşmeye devam etmesi halinde yalnızca bir veya iki bankanın Rusya’dan gelen ödemeleri kabul etmeye devam edeceğini öngörüyor.