Rusya’nın Ukrayna’ya düzenlediği askeri operasyonları sonrası ABD ve Avrupa Birliği (AB) otoritelerinin baskılarına dayanamayan birçok şirket Rusya’daki faaliyetlerini askıya alırken, ülkedeki faaliyetlerine son veren yabancı şirketlerin gerilimin son bulduğunda pazara tekrar nasıl dönebileceği konuşuluyor.

Rusya’ya yönelik yaptırım dalgası devam ederken, teknolojiden otomotive, havacılıktan enerjiye pek çok sektörde dünyanın önde gelen şirketleri ülkedeki ticari faaliyetlerini askıya alarak Rusya’yı terk ediyor.

Rusya’nın askeri operasyonlarının devam etmesiyle yaptırımların kapsamları giderek genişletilirken, son olarak Avrupa Birliği (AB), ABD, İngiltere, Almanya, Fransa, İtalya ve Kanada bazı Rus bankalarının uluslararası para transferi sağlayan SWIFT sisteminden çıkarılması yönünde karar aldıklarını duyurdu.

Teknolojiden otomotive, havacılıktan enerjiye pek çok sektörden tepki geldi

Ülkeler, Rusya’ya askeri operasyonu nedeniyle ağır bedel ödetmek ve uluslararası finans sisteminden izole etmek için çeşitli adımlar atmaya devam ederken, büyük uluslararası şirketlerden de Rusya’ya yönelik tepki gecikmedi.

Teknoloji, otomotiv, sanayi, havacılık, enerji, tekstil, lojistik, telekomünikasyon ile sinema ve televizyon sektörlerinden dünyanın önde gelen birçok şirketi Rusya’daki ticari faaliyetlerini askıya aldığını veya sonlandırdığını duyurdu.

Ukrayna’ya yönelik askeri operasyon sürerken, Rusya’daki operasyonlarını gözden geçiren şirketlerin sayısı da her geçen gün arttı.

Teknoloji

ABD’li teknoloji devlerinden Apple, Rusya’daki tüm satışlarını durdururken, Apple Pay ve diğer hizmetlerin de kısıtlanacağını bildirdi. Apple, Rus devlet medyası “RT News” ve “Sputnik News” uygulamalarının da Rusya dışındaki uygulama mağazalarından indirilmesini engelledi.

Google’ın çatı şirketi Alphabet bünyesindeki video paylaşım sitesi YouTube ise Rus devlet yayın organları Russia Today ve Sputnik’in Avrupa’da yayın yapan YouTube kanallarını bloke etme kararı aldı. Ayrıca Google, Rus yayıncıları RT ve Sputnik’e bağlı mobil uygulamaları engelledi.

Microsoft da RT’nin mobil uygulamalarını Windows App Store’dan kaldıracağını ve Rus devlet destekli medyadaki reklamları yasaklayacağını duyurdu.

Bilgisayar üreticisi Dell Technologies, Rusya ve Ukrayna’daki ürün satışlarını askıya alırken, yazılım şirketi Oracle Rusya’daki operasyonlarını askıya aldığını açıkladı.

Otomotiv

Otomotiv sektörü de Rusya’nın Ukrayna’daki operasyonlarına karşı “Rusya’daki faaliyetlerini durdurarak” tepki verdi.

Alman lüks otomobil üreticisi BMW ile Volkswagen, Rusya’ya araç ihracatını ve ülkedeki yerel üretimi durduracaklarını duyurdu.

Kamyon üreticisi Daimler Truck, Rus ordusuna zırhlı araç da sağlayan Rusya’nın en büyük kamyon ve otobüs üreticisi Kamaz ile iş birliği de dahil olmak üzere Rusya’daki ticari faaliyetlerini askıya alacağını açıkladı.

İsveçli otomobil üreticisi Volvo Cars, Alman lüks otomobil üreticisi Audi, İngiliz lüks otomobil üreticileri Jaguar, Land Rover ve Aston Martin de bir sonraki duyuruya kadar Rusya pazarına araç sevkiyatını askıya aldıklarını bildirdi.

ABD’nin büyük otomobil üreticilerinden Ford da Rusya’daki operasyonlarını askıya aldığını duyurdu.

Toyota Motor dahil Japon otomobil firmaları da Rusya kapsamlı üretim operasyonlarını durdurma kararı alırken, Honda Motor Rusya’ya otomobil ve motosiklet nakliyatını durdurduğunu açıkladı.

Mazda Motor Rusya’nın Uzak Doğu bölgesindeki Vladivostok kentinde iş ortaklıklı fabrikasına Japonya’dan parça ihracatını askıya alma kararı alırken, Rusya’da yerel fabrikaları bulunan Mitsubishi Motors faaliyetlerini askıya alabileceğini, Nissan Motor da süreci yakından izleyip karar vereceğini açıkladı.

Motosiklet üreticisi Harley Davidson da Rusya’daki operasyonlarını ve teslimatlarını askıya aldığını duyurdu.

Samsung’da Rusya’ya ihracatını durdurduğunu açıklarken, bunu yaptırım arzusundan çok  ülkeye yaptırımlar nedeniyle büyük lojistik sıkıntısına bağladı.

Coca Cola ise yaptırımlara katılmayacağını duyurdu.

Sanayi

Sanayi sektöründe de İsveçli mühendislik grubu Sandvik, Rusya’daki faaliyetlerini askıya alırken, endüstriyel araçlar ve ekipmanı üreten Atlas Copco ülkeye yapılan tüm teslimatları durdurdu.

Fin mühendislik grubu Metso Outotec da Rusya’ya teslimatları geçici olarak durdurma kararı aldı.

Alüminyum ve yenilenebilir enerji sektörlerinde faaliyet gösteren Norveçli Norsk Hydro ise bir sonraki duyuruya kadar Rus üreticilerle bağlantılı yeni sözleşmelere girmeyeceğini ve potansiyel olarak mevcut ticari ilişkileri dondurmayı düşündüğünü açıkladı.

Siemens’in de Rusya’ya tüm yeni ticari ve uluslararası teslimatları askıya aldığı ancak yaptırımlara uygun olarak yerel servis ve bakım faaliyetlerine devam edeceği bildirildi.

İsveçli mobilya firması IKEA ise Rusya ve Belarus’taki mağazalarını kapatacağını açıkladı.

Havacılık

Havacılık sektöründe ise Boeing ve Airbus’tan Rusya’ya tepki niteliğinde kararlar geldi.

ABD’li uçak üreticisi Boeing, Rusya’nın Ukrayna’daki operasyonlarının ardından uygulanan yaptırımların küresel havacılık sektöründe oynaklığa neden olmasının etkisiyle Rus hava yollarına parça, bakım ve teknik desteğini askıya aldığını duyurdu. Ayrıca şirket, Moskova’daki büyük operasyonları durdurduğunu açıkladı.

Merkezi Avrupa’da bulunan uçak üreticisi Airbus da Rusya’ya yedek parça göndermeyi ve Rus hava yollarını desteklemeyi askıya aldığını bildirdi.

Lufthansa Technik, Rus müşterilerine yönelik tüm hizmetlerini durdururken, dünyanın en büyük uçak kiralama şirketi Aercap Holdings, Rus hava yolları ile kiralama anlaşması yapmayacağını açıkladı.

Finans

İngiltere’nin en büyük bankası HSBC, Rusya’nın en büyük ikinci bankası VTB de dahil olmak üzere Rus bankalarıyla iş birliğini azaltacağını duyurdu.

Yatırım şirketi DWS, Rus menkul kıymetlerine yeni yatırım yapmayacağını açıklarken, Bank Nordea, Rusya’da yatırım fonlarının faaliyetlerini askıya aldı.

Uluslararası yaptırımlar nedeniyle Visa, Mastercard ve American Express, Rus bankalarını ödeme ağlarından çıkardı. Bundan etkilenen bankalar ve müşterileri artık en önemli kredi kartı sağlayıcılarının ağları üzerinden işlem yapamıyor.

Visa ve Mastercard, Rusya’da çalışmaya devam edecek

Visa ve Mastercard’ın Rusya’daki operasyonlarını tamamen askıya aldıklarını açıklamsı sonrası bildiri yayınlayan Rusya Merkez Bankası, Rus bankaları tarafından verilen Visa ve Mastercard kartlarının yurt içinde son kullanma tarihlerine kadar normal modda çalışmaya devam edeceğini vurgularken, “Bu kartlar üzerinden yapılan işlemler ülke içinde Ulusal Ödeme Kartı Sistemi’nde (NSPK) işlenecek ve yaptırımlar onları etkilemeyecektir” denildi.

Bu tür kartlara bağlı hesaplardaki müşteri fonlarının tamamen güvenli ve kullanılabilir durumda kalacağının altını çizen Merkez Bankası, aynı zamanda kart sahiplerinin Rusya’daki ATM’lerde olağan işlemlerini yapabileceğini, ATM’lerle ödeme yapabileceğini, karttan karta transfer gerçekleştirebileceğini aktardı.

Sorun yurtdışında yapılan ödemelerde

Düzenleyici, ancak Visa ve Mastercard kartlarıyla sınır ötesi işlemlerin artık kullanılamayacağını vurgularken, bu kartlarla yabancı online mağazalardaki alışverişlerde ödeme yapılamayacağını, yurtdışındaki ürün ve hizmetlerde çdemelerin gerçekleşemeyeceğini açıkladı.

Merkez Bankası tarafından yapılan açıklamada “Yurtdışına seyahat ederken, kabul edilen ülkelerde nakit para ve MIR kredi kartı kullanılması tavsiye ediliyor. Bugün bu ülkeler Türkiye, Vietnam, Ermenistan, Belarus, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Güney Osetya ve Abhazya’dır” denildi.

Banka, aynı zamanda ulusal kredi kartı MIR ile UnionPay ödeme hizmetinin entegrasyonu üzerinde çalışıldığını bildirirken, “Yurtdışındaki satın alma işlemleri için ödeme yapmak ve nakit para çekmek için hem Rusya’da hem de Union Pay’i destekleyen 180 ülkede kabul edilecek bir MIR-UnionPay  kredi kartı alınabilir” ifadelerini kullandı.

Rusya’nın dev kamu bankası Sberbank’ın şuan bu kredi kartının tasarımı için çalışmaya başladığı aktarıldı.

 Enerji

ABD ve Avrupa’nın yaptırımlarının Rusya’nın en büyük gelir kalemini oluşturan enerji sektörünü doğrudan hedef almamasına rağmen Batılı enerji şirketleri ülkedeki yatırım ve ortaklıklarından art arda çekilme kararları ardı.

Fransız enerji devi TotalEnergies Rusya’daki yeni projeleri için sermaye sağlamayacağını duyururken, Rusya’nın en büyük yabancı yatırımcılarından BP, Rus petrol devi Rosneft’teki yüzde 19,75 hissesini elden çıkaracağını açıkladı.

Shell de Sakhalin-II sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) tesisindeki yüzde 27,5 hissesini, Salym Petroleum Development ve Gydan enerji girişimindeki yüzde 50’şer hissesini elden çıkaracağını, Gazprom ve ilgili kuruluşlardaki ortak girişimlerinden ise ayrılacağını duyurdu.

ABD’li enerji şirketi ExxonMobil de Rusya’daki Sakhalin-1 doğal gaz ve petrol üretim sahasındaki operasyonlarını durduracağını ve ülkede yeni yatırım yapmayacağını bildirdi.

İtalyan enerji grubu Eni ise Rus gazını Türkiye’ye taşıyan boru hattındaki hissesini satmayı planladığını açıkladı.

Alman türbin üreticisi Siemens Energy, Rusya’daki işini askıya alırken, Singapur merkezli emtia ticareti şirketi Trafigura, Rusya’daki yatırımlarını dondurduğunu ve Rosneft’in Kuzey Kutbu’ndaki Vostok Oil projesindeki yüzde 10’luk hissesini gözden geçirdiğini bildirdi.

İsviçre merkezli, dünyanın en büyük emtia şirketlerinden Glencore, Rus şirketleri En+ ve Rosneft’teki hisseleri dahil ülkedeki tüm ticari faaliyetlerini gözden geçireceğini bildirdi.

Lojistik

Amerikan kargo devleri FedEx ve UPS de Ukrayna’daki operasyonundan dolayı Rusya’ya yapılan sevkiyatları askıya aldıklarını duyurdu.

Dünyanın en büyük konteyner nakliye şirketi Maersk ise Rusya’ya ve bu ülkeden yapılan teslimatları geçici olarak askıya almaya karar verdi.

Deutsche Post, Rusya’ya DHL teslimatlarını durdururken, Alman nakliye şirketi Hapag Lloyd Rusya için rezervasyonları askıya aldı.

Konteyner taşımacılık şirketi MSC de Rusya’ya yönelik tüm yük taşımacılığı kayıtlarını durdururken, insani ve tıbbi yüklerle gıda malzemelerinin kabul edileceğini bildirdi.

Tekstil

Almanya merkezli büyük spor giyim markası Adidas, Rusya Futbol Birliği ile olan ortaklığını askıya aldı.

Bir diğer büyük spor giyim firması Nike da Rusya’ya yönelik teslimatların artık gerçekleştirilemeyeceğini duyurdu.

Puma ise ülkedeki 100 mağazasının açık olmasına rağmen Rusya’ya teslimatları durdurduğunu açıkladı.

Dünyanın en büyük ikinci moda perakendecisi olan H&M de Rusya’daki tüm satışlarını geçici olarak askıya aldığını bildirdi.

Daha sonra bu markalara Zara ve Massimo Dutti’de katıldı.

Telekomünikasyon, sinema ve televizyon

İsveçli telekom ekipmanı üreticisi Ericsson Rusya’ya teslimatları askıya alırken, Finlandiya merkezli telekomünikasyon şirketi Nokia yaptırımlara uymak için Rusya’ya teslimatları durduracağını açıkladı.

Hollywood stüdyoları Disney, Warner Bros ve Sony Pictures Entertainment da Rusya’da yeni film gösterimlerini askıya aldı.

Çevrim içi yayın platformu Netflix ise Rusya’daki tüm projelerini ve satın almaları durdurduğunu açıkladı.

Bununla birlikte Rusya’nın popüler yayın platformu Megogo da faaliyetlerini askıya aldı.

ABD merkezli dünyanın en büyük konaklama paylaşım platformlarından Airbnb de Rusya ve Belarus’taki tüm operasyonlarını askıya aldığını duyurdu.

Alman REWE, Penny, Aldi ve Netto, Rusya’da üretilmiş ürünlere raflarında yer vermeyeceklerini açıkladı.

İşte Rusya’ya yaptırım uygulamaya karar veren yabancı şirketler: