Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), Rusya- Ukrayna geriliminin 1970’li yılların başından bu yana görülen en büyük tedarik krizine dönüştüğünü belirtirken, faaliyette bulunulan bölgelerde bu yılki büyüme tahminini yüzde 1,7’ye düşürdü.

EBRD, ilişkisini sürdürdüğü ekonomilere yönelik en son tahminleri içeren “Bölgesel Ekonomik Güncelleme” raporunu yayımladı.

Raporda, gelecek dönemde savaşın esas çatışma bölgesinin çok daha uzağındaki ekonomiler üzerinde etkilerinin olmasının beklendiği belirtildi ve bankanın faaliyet gösterdiği bölgelerin 2022 için büyüme tahmininin de 2,5 puan düşürülerek 1,7’ye çekildiği kaydedildi.

Raporda, aynı bölgelerde gelecek yıl ekonomik büyümenin yüzde 5 seviyesinde gerçekleşmesinin öngörüldüğü de kaydedildi.

Gıda, petrol, doğalgaz ve metaller gibi emtia fiyatlarındaki artışın ekonomiler, özellikle de düşük gelirli ülkeler, üzerinde derin etki oluşturmasının beklendiğinin belirtildiği raporda, Rusya ve Ukrayna’nın buğday, mısır, gübre, titanyum ve nikel dahil küresel ekonomiye yüksek oranda emtia sağladığı hatırlatıldı.

EBRD raporunda, geçen yılın kasım ayında yapılan değerlendirmede Ukrayna ekonomisi için yüzde 3,5 olan büyüme tahmininin yüzde 20 daralma, Rusya ekonomisi için yüzde 3 olan büyüme tahmininin de yüzde 10 daralma olarak revize edildiği bildirildi.

Raporda, Kırım’ın Rusya topraklarına katıldığı 2014 yılından bu yana ülkede yeni bir yatırım faaliyetinde bulunmayan bankanın geçen hafta Moskova ve Belarus’un başkenti Minsk’teki ofislerini kapattığı hatırlatıldı.

Türkiye bölgesel bir dağıtım merkezi olarak ortaya çıkacak

Türkiye’nin bu yıla ilişkin büyüme tahmininin yüzde 3,5’ten 2’ye revize edildiğinin belirtildiği raporda, gelecek yıl ise yüzde 3,5 seviyesinde bir büyümenin beklendiğine vurgu yapıldı.

Raporda ayrıca, “Türkiye büyük olasılıkla, ek ulaşım ve lojistik maliyetleri nedeniyle batılı, Güney Koreli ve Japon şirketlere hizmet veren bölgesel bir dağıtım merkezi olarak ortaya çıkacaktır.” değerlendirmesine yer verildi.

Orta Asya ekonomilerinin Rusya’da çalışanların yaptığı para transferlerine büyük oranda bağımlı olduğunun belirtildiği raporda, bu ekonomilerin Rus rublesindeki sert değer kayıplarından olumsuz etkilemesinin beklendiği bildirildi.

Raporda, bu yıla ilişkin Orta Asya bölgesinin büyüme tahmininin yüzde 4,7’den 3,2’ye, Orta Avrupa ve Baltık ülkelerinin büyüme tahminin ise 4,7’den 3,4’e çekildiği kaydedildi.

Savaş küresel ekonomi üzerinde derin etki yaratıyor

İmalat tedarik zincirleri nedeniyle Ukrayna ile entegre olmuş Orta Avrupa ekonomilerinin ilerleyen dönemde ciddi tedarik sıkıntısı ile karşılaşabileceğinin belirtildiği raporda, Kuzey Afrika ekonomilerinin ve Lübnan ekonomisinin de küresel buğday tedariki riskine maruz kalmasının beklendiği belirtildi.

AB üyesi Güneydoğu Avrupa bölgesi ülkelerinin 2022 büyüme tahmininin 4,2’den 2,8’e, Güneydoğu ve Doğu Akdeniz bölgesinin bu yıla ilişkin ekonomik büyüme tahminin 4,2’den yüzde 2,5 seviyesine çekildiği kaydedildi.

EBRD raporunda, Batı Balkanlar bölgesinin 2022 yılına ilişkin yüzde 4,1 olan ekonomik büyüme tahmini de 3,2’ye revize edildi.

Rapora ilişkin değerlendirmede bulunan EBRD Başekonomisti Beata Javorcik, “Savaş, EBRD bölgelerinde ve küresel olarak ekonomi üzerinde derin bir etki yaratıyor.” dedi.

Javorcik, “Enflasyonist baskılar savaştan önce zaten yüksekti. Şimdi kesinlikle artacak. Bu da çalıştığımız birçok düşük gelirli ülkede ve nüfusun daha yoksul kesimlerinde orantısız bir etkiye sahip olacak.” yorumunu yaptı.

Rusya ekonomisi bu yıl yüzde 10 gerileyecek

EBRD, Rusya’nın Gayrisafi Yurtiçi Hasılası’nın (GSYH) 2022’de yüzde 10 oranında düşmesini beklerken, 2023’te ise ekonomide sıfır dinamik öngörüyor.

Kasım 2021’de EBRD, Rusya ekonomisinin 2022’de yüzde 3 büyümesini öngörüyordu.

Banka, Ukrayna’daki askeri operasyonun başlamasından ve ardından gelen yaptırım şokundan bu yana Rusya ekonomisi için bir tahmin yayınlayan ilk resmi yabancı organizasyonlardan biri olurken, daha önce Rusya Merkez Bankası, ülke ekonomisindeki gerilemeyi bu yıl yüzde 8 olarak tahmin etmişti.

EBRD tahminlerine göre Ukrayna’nın GSYH’sindeki düşüş, 2022’de yüzde 20’ye ulaşırken, aynı zamanda 2023’te Ukrayna ekonomisinde yüzde 23 ile önemli bir toparlanma bekliyor.

Belarus ekonomisinde bu yıl yüzde 3 düşüş öngören organizasyon, 2023 yılında da ekonominin büyümeyerek sıfır ekonomik dinamiklerde seyredeceğini aktardı.