Rusya-Ukrayna geriliminin başlamasıyla Avrupa’da çok sayıda ülke çeşitli gerekçelerle Rus diplomatları sınır dışı ederken, Ukrayna’nın Bucha kentindeki sivil ölümleri nedeniyle “istenmeyen kişi” ilan edilen Rus diplomat sayısı kısa sürede 330’u geçti.
Askeri operasyonun başladığı 24 Şubat’tan itibaren Ukrayna’ya sınırı olan komşu ülkeler başta olmak üzere 10’a yakın devlet, Kiev’le dayanışma içinde olunduğunu göstermek amacıyla ya da Viyana Sözleşmesi’ni ihlal ettiği ve casusluk yaptığı gerekçesiyle çok sayıda Rus diplomatı sınır dışı etme kararı aldı.
Ukrayna ordusunun 1 Nisan’da Bucha kentini Ruslardan kurtarmasının ardından Kiev yönetimine göre burada çok sayıda sivilin öldürüldüğü ile ilgili kanıtlanamayan haberler Almanya, Fransa, İtalya gibi büyük ülkeleri de harekete geçirdi.
Bucha’da sözde sivillerin katledildiğini gösteren görüntülerin uluslararası basında yer alması dünya genelinde infiale yol açarken, bu olumsuz gelişme, son 5 günde Avrupa’da “istenmeyen kişi” ilan edilen Rus diplomat sayısının ciddi oranda artmasına neden oldu.
Savaşın başladığı tarihten 1 Nisan’a kadar 150 diplomat sınır dışı edilirken, Bucha meselesi sonrasında bu sayıya 182’den fazla Rus görevli eklendi. Böylelikle sınır dışı edilenlerin sayısı kısa sürede 330’u aştı.
Rusya’yı “savaş suçu” işlemekle suçlayan Batılı ülkeler, halihazırda uygulanan sert yaptırımlara yenilerini eklerken bir yandan da Rus diplomatları sınır dışı ederek Moskova’yı uluslararası arenada biraz daha yalnızlaştırmayı hedefliyor.
AB, bazı Rus diplomatları istenmeyen kişi ilan etti
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, bazı Rus diplomatları diplomatik statülerine aykırı davrandıkları gerekçesiyle “istenmeyen kişi” ilan ettiğini bildirdi.
İtalya, 30 Rus diplomatı sınırı dışı etti
İtalya Dışişleri Bakanı Luigi Di Maio, ulusal güvenlik gerekçesiyle 30 Rus diplomatı sınır dışı etme kararı aldıklarını açıkladı.
Di Maio, Avrupalı ve Atlantik İttifakı’ndan ortaklarıyla beraber hareket ettiklerini belirterek “Rusya’nın Ukrayna’ya haksız saldırganlığından kaynaklanan mevcut kriz çerçevesinde ulusal güvenliğimizle ilgili nedenlerden ötürü bu karar gerekli hale geldi.” dedi.
Almanya’dan “40 Rus diplomata” sınır dışı
Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, Bucha’dan gelen görüntüler sonrasında Rusya Büyükelçiliğinin önemli sayıda çalışanını “istenmeyen kişi” ilan ettiklerini belirtti.
Alman yetkililer resmi olarak bir sayı paylaşmazken ülke basını, “istenmeyen kişi” ilan edilen Rus diplomat sayısının 40 olduğunu yazdı.
Slovenya 33 Rus diplomatı sınır dışı etme kararı aldı
Slovenya, Ukrayna ile dayanışma göstergesi olarak ülkede bulunan 33 Rus diplomatı “istenmeyen kişi” ilan etti.
Slovenya Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Rus diplomatların sınır dışı edilme kararının, diğer AB ülkeleri ile “uyumlu” hareket etme amacı taşıdığı belirtildi.
Fransa’dan 35 Rus diplomat
Fransa Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, eylemleri nedeniyle Fransa’nın güvenlik çıkarlarına aykırı olan 35 Rus diplomat için sınır dışı etme kararı alındığı bildirildi.
Bunun, AB’nin aldığı kararların bir parçası olduğu ifade edilen açıklamada, önceliğin Fransızların ve Avrupalıların güvenliğini sağlamak olduğu kaydedildi.
İspanya’dan 25 Rus diplomat ve personele sınır dışı
İspanya Dışişleri Bakanı Jose Manuel Albares, Rusya’nın Ukrayna’nın Bucha şehrinde sivilleri öldürmesine karşılık, “ulusal güvenliği tehdit” gerekçesiyle 25 Rus diplomat ve büyükelçilik personelini sınır dışı etme kararı aldıklarını açıkladı.
Albares, bu kararın İspanya’nın, Rusya’nın Ukrayna’daki eylemlerini reddettiğinin bir göstergesi olarak ele alınması gerektiğini söyledi.
Danimarka’da 15 Rus diplomata sınır dışı kararı
Danimarka Dışişleri Bakanı Jeppe Kofod da Rusya’nın Kopenhag Büyükelçiliğinde görevli 15 diplomatın sınır dışı edileceğini açıkladı.
İsveç 3 Rus diplomatı sınır dışı etme kararı aldı
İsveç Dışişleri Bakanı Ann Linde, Rusya’nın Stockholm Büyükelçiliğinde görevli 3 Rus diplomatı sınır dışı etme kararı aldıklarını duyurdu.
Rusya’nın Ukrayna’da “savaş suçu” işlediğini belirten Linde, İsveç ve Avrupa Birliği olarak bunu sert şekilde kınadıklarını kaydetti.
Letonya
Savaşın başlamasıyla 3 Rus diplomatı sınır dışı eden Letonya’da Dışişleri Bakanlığı, ülkedeki 2 Rus konsolosluğunun kapatılması yönünde karar aldı, konsolosluk personelinden ülkeyi terk etmelerini istedi.
Bakanlığın Twitter hesabından yapılan açıklamada, “Letonya Dışişleri Bakanlığı, Rusya Federasyonu’nun Daugavpils ve Liepaja’daki başkonsolosluklarını kapatma kararı aldı. Bu başkonsoloslukların diplomatik personeli Letonya’da ‘istenmeyen kişi’ ilan edildi.” ifadeleri kullanıldı.
Bulgaristan
Daha önce 12 Rus diplomatı sınır dışı eden Bulgaristan, son gelişmenin ardından 1 Rus diplomatı daha “istenmeyen kişi” ilan etti.
Polonya, 45 Rus diplomatı sınır dışı etti
Ukrayna’dan en çok sığınmacının geldiği Polonya, diplomat statüsüne sahip 45 Rus’u casusluk gerekçesiyle sınır dışı ederek, bu süreçte en çok diplomatı sınır dışı eden ülke oldu.
Slovakya
Ukrayna ile sınırı olan bir başka komşu ülke Slovakya da 38 Rus diplomatı, Viyana Sözleşmesi’ne riayet etmedikleri gerekçesiyle sınır dışı etti.
Belçika’dan 21 sınır dışı
21 Rus diplomatı sınır dışı etme kararı alan Belçika’da Dışişleri Bakanı Sophie Wilmes, bu kişilerin ülkenin ulusal güvenliğini tehdit eden casusluk ve etki operasyonu faaliyetlerinde bulunduklarını söyledi.
Hollanda’dan 17 Rus diplomat
Hollanda Dışişleri Bakanı Wopke Hoekstra, casusluk yaptıkları gerekçesiyle 17 Rus diplomatı sınır dışı ettiklerini bildirdi.
Çekya’da Rusya’nın Prag Büyükelçiliğinde görevli 1 diplomat sınırı dışı edilirken Litvanya 4, Estonya ise 3 Rus diplomatı istenmen kişi ilan etti.
Kuzey Makedonya da 5 Rus diplomatı, Viyana Sözleşmesi’ne uymadıkları gerekçesiyle sınır dışı edilirken, Karadağ ise Rusya’nın Karadağ Büyükelçiliğinde görev yapan bir Rus diplomatın “istenmeyen kişi” ilan edildiğini duyurdu.
Rusya ne diyor?
Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, son günlerde birçok Avrupa ülkesinin Rus diplomatları sınır dışı etmesinin özellikle kriz zamanında herhangi bir diplomatik iletişim fırsatını yok ettiğini belirtirken, Moskova’nın bu eylemleri üzüntüyle izlediğini söyledi.
Rus diplomatların sınır dışı edilmesi ile ilgili açıklama yapan Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zakharova ise İtalya, Fransa ve İspanya ile birlikte diğer Avrupa ülkelerinin Rus diplomatlara karşı aldığı kararların paralelliğine dikkat çekerken, ekonomik savaşla birlikte politik savaşın da yürütüldüğünün altını çizdi.
Batı’nın Rusya’ya karşı kendi yaptırımlarının daha sonraki sonuçlarını öngöremediğini söyleyen Zakharova, Avrupa’nın bu eylemlerle Rusya’ya yönelik kısıtlayıcı adımların yıkıcılığının ve hukuksuzluğunun farkında olan diğer ülkelerin ekonomilerini de olumsuz etkilediklerini vurguladı.
Finansal kısıtlamaların küresel sonuçları olduğuna dikkat çeken Zakharova, Batı’nın bu yaptırımları uygularken diğer ülkelerin ekonomilerine karşı hiçbir sorumluluğa sahip olmadığını, bu nedenle hesaplamadığı sonuçlara katlanacağını ifade etti.
Birkaç gün önce Rusya’nın Avrupa Birliği’ndeki daimi misyonunun 19 çalışanının sınır dışı edilmesine ve AB ülkelerinin benzer eylemleri neredeyse her gün ilan ettiğine değinen Dışişleri Sözcüsü, “Bir diplomatı istenmeyen kişi (Persona non grata) ilan etmek, o kişinin yalnızca kendisine tanınan süre içinde ev sahibi ülkeyi terk etmesi gerektiği değil, aynı zamanda en az birkaç yıl oraya girmesine izin verilmediği anlamına gelir. Avrupa ülkeleri, modern anlamda herkes tarafından anlaşılabilir kuralların dışına çıkarak diplomatik çalışanlara yönelik yaptırımların nereye gideceğini anlamıyorlar” diye konuştu.
Batı ülkelerinin Rus diplomatları sınır dışı ederken bu ilanlarını alenen, yüksek sesle ve gösterge niteliğinde yaptığının da altını çizen Zakharova, “Diplomatları istenmeyen kişi ilan etmek her zaman rutin ve münferit vakalardı. Bu tür konular ikili kanallardan yapılan tartışmalar sonrası karara bağlanırdı. Son yıllarda ise kolektif Batı bunu siyası saldırı aracına dönüştürerek diplomatların kişisel verilerini kamuya açıklamaya da başladı” ifadelerini kullandı.
Ukrayna’daki sivller beyaz bant taşıyor
Rusya Savunma Bakanlığı, askeri operasyonların sürdüğü Ukrayna’nın yerleşim yerlerinde yerli halkın Rus askeri ile anlaşarak koluna beyaz bant bağladığını, bu şekilde sokağa çıkabildiğini vurgulamış, bu sayede Rus askerinin beyaz bandı olan sivil halkı Ukrayna ordusuna bağlı bir tehdit olarak görmeyerek dokunmadığını söylemişti.
Ukrayna tarafındakilerin ise mavi bant bağladığını ifade eden Bakanlık, Bucha’daki görüntülerde yerde yatan sivillerin kollarındaki beyaz banda dikkat çekerek, bu vatandaşların Ukrayna askerlerin tarafından öldürüldüğünü bildirmişti.
