Rus enerji şirketi Gazprom’un 27 Nisan 2022 itibariyle gaz ödemelerini rubleyle yapmayı reddeden Polonya ve Bulgaristan’a doğalgaz akışını durduracağı bildirildi.
Polonya’nın kamu enerji şirketi PGNİG SA, Gazprom‘un 27 Nisan itibarıyla Yamal boru hattında gaz tedarikini durduracağını açıkladı.
Şirketten yapılan açıklamada, Gazprom’un 27 Nisan sabahında Yamal sözleşmesi kapsamında teslimatları tamamen askıya alma niyetini PGNiG’ye bildirdiği aktarıldı.
PGNİG SA’nın açıklamasında, ülkeye gaz akışını eski haline getirmek için adımlar atılacağı belirtilerek, gaz arzında herhangi bir kesintinin de bu sözleşmenin ihlali olduğu ve bunun için tazminat talep etme hakkına sahip olunduğu vurgulandı.
Polonya’da gaz depolama tesislerinin doluluk oranının yüzde 80 seviyesinde olduğunun vurgulandığı açıklamada, ülkede gaz talebinin karşılanmasında herhangi bir sorun olmayacağı belirtildi.
Bulgaristan Enerji Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada ise Bulgaristan’ın kamu doğal gaz şirketi Bulgargaz’a Rus enerji şirketi Gazprom Export tarafından Gazprom’un 27 Nisan’dan itibaren gaz arzını durduracağına ilişkin bilgilendirme yapıldığı belirtildi.
Polonya İklim Bakanlığının da Rusya’dan gaz akışının kesilmesine ilişkin yaptığı açıklamada, Polonya’nın enerji arzının güvende olduğu ve tüketicilere giden gazın kesilmeyeceği belirtildi.
Rusya’nın mevcut anlaşmaları siyasallaştırmasının bir başka işareti
Polonya ve Bulgaristan’a yönelik Rus gaz tedarikinin kesilecek olması, Moskova ile Avrupa arasında enerji arzı ve Ukrayna’daki savaş konusunda yaşanan anlaşmazlıklarda bir tırmanış olarak değerlendirildi.
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Başkanı Fatih Birol da Twitter hesabından konuya ilişkin yaptığı açıklamada, Gazprom’un Polonya’ya gaz arzını tamamen durdurma girişiminin Rusya’nın mevcut anlaşmaları “siyasallaştırmasının” bir başka işareti olduğunu belirtti.
Birol, Rusya’dan gaz arzının durmasının Avrupa’nın Rus enerji kaynaklarından bağımsız kalma çabalarını hızlandıracağını vurgulayarak, IEA’nın Polonya’nın yanında olduğunu ifade etti.
Putin, mart ayında doğal gaz satışı ödemelerinde Rus rublesine geçme planını duyurmuştu.
Rusya ile doğal gaz tedarik sözleşmesi bu yılın sonunda sona erecek olan Polonya, Rus enerji şirketi Gazprom’a gaz tedariki için ruble olarak ödeme yapmayı kabul etmeyeceğini ve sözleşmeyi uzatmayacağını duyurmuştu.
Rus enerji şirketi Gazprom’den yapılan açıklamada ise “Polonya’nın bugün yeni ödeme sistemi ile doğal gaz sevkiyatına ilişkin ödeme yapmak zorunda olduğu” belirtilmişti.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 23 Mart’ta doğal gaz satışı ödemelerinde Rus rublesine geçme planını duyurmuştu.
Putin, taleplerin tam olarak karşılanmaması durumunda gaz arzını kesmekle tehdit etmişti.
Avrupa Komisyonu, ruble ile ödemeleri kabul etmişti
Avrupa’da rubleyle gaz ödemeleri ile ilgili yaklaşık dört haftadır süren anlamsız itirazlar sonrası komisyon üyelerine mektup gönderen Avrupa Komisyonu, yeni gaz ödeme mekanizmasının Avrupa Birliği’nin (AB) yaptırımlarını ihlal etmediğini ve imzalanan sözleşmelerin şartlarına aykırı olmadığını kabul etmek zorunda kalmıştı.
Avrupa Komisyonu mektubunda yer alan açıklamada, “Rubleyle ödeme mekanizmasının amacı, tedarik edilen gaz için Rusya’nın aldığı ödemelerin Avrupa bankalarının hesaplarında dondurulması tehdidi nedeniyle alınmıştır. AB şirketleri için ek maliyet olmayacaktır. Ödeme, sözleşmelerde belirtilen para biriminde yapılacak olup, para birimini rubleye dönüştürme işlemleri Gazprombank tarafından yapılacaktır. Aslında sadece bu durum Avrupa’daki Rus gazı alıcıları için tek yeniliktir” ifadelerine yer verilmişti.
Gaz kesintisi Polonya’nın Rusya’ya yönelik yaptırımlarının ardından geldi
Uzmanlar, Rusya’nın istediği “doğalgazı rubleyle ödeme” uygulamasının teknik olduğunun altını çizerken, sürekli itiraz eden Avrupalı ülkelerin yetkilileri tarafından tam olarak anlaşılmadığını ifade ediyor.
Öte yandan, Polonya İçişleri Bakanı Mariusz Kaminski ise yaptığı açıklamada, Polonya’nın 50 Rus milyardere ve şirketlerine yönelik varlıkların dondurulması ve Polonya’ya giriş yasağının da yer aldığı yaptırımlar uygulayacağını açıklamıştı.
Polonya tarafından yaptırım uygulanan Rus milyarderler arasında Alfa Bank’ın kurucu ortağı Mikhail Fridman ve Rus siber güvenlik şirketi Kaspersky’nin kurucusu Eugene Kaspersky’nin de bulunması dikkati çekmişti.
Polonya, Moskova’nın Ukrayna’da başlattığı askeri operasyona yanıt olarak Avrupa Birliği ülkelerine Rusya’dan petrol, gaz ve kömür alımını derhal durdurmasını çağrısı yaparken Polonya hükûmeti mayıs ayına kadar Rusya’dan kömür ithalatını ve 2022’nin sonuna kadar Rus petrolünü kullanmaya son vereceğini açıklamıştı.
Polonya, ihtiyacı olan petrolün yüzde 64’ünü, gazın yüzde 46’sını (yıllık yaklaşık 10,2 milyar metreküp) ve kömürün yüzde 15’ini Rusya’dan ithal ediyor. Avrupa Birliği ülkeleri arasında enerji ihtiyacı için Rusya’ya en bağımlı olan ülke Slovakya olurken Polonya, Litvanya ve Finlandiya’nın enerji ihtiyacının yaklaşık üçte ikisi Rusya’dan temin ediliyor.
Norveç gazını Polonya’ya getirmeyi amaçlayan Baltık gaz boru hattıyla bu yıl sonuna kadar ülkenin Rusya’ya olan doğal gaz bağımlılığının sona erdirilmesi hedefleniyor.
