Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, başkent Ankara’da Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov bir araya geldi.

Çalışma ziyareti kapsamında Türkiye’ye gelen Lavrov ile Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde görüşen Çavuşoğlu, görüşmeler sonrası düzenlenen basın toplantısında yaptığı açıklamada, Rus meslektaşı Lavrov ile yapılan görüşmelerin verimli geçtiğini belirtirken, “Ukrayna da dahil olmak üzere bölgesel meseleleri masaya yatırdığımız müzakereler verimli geçti” diye konuştu.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Ukrayna ve Rusya’dan dünyaya ihraç edilecek tahıl ürünlerine ilişkin, “Bu konuda gemilerin denetlenmesi dahil BM, Rusya, Ukrayna ve Türkiye arasında oluşturulabilecek bir mekanizma ve işbirliğini içeren bir plandan bahsediyoruz. Biz Türkiye olarak bu planı makul buluyoruz ve uygulanabilir bir plan olarak görüyoruz.” dedi.

Çavuşoğlu, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde yapılan görüşmelerin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında konuştu.

Ukrayna ve Rusya’dan dünyaya ihraç edilecek ürünlerin önündeki engelleri Lavrov ile görüştüklerini kaydeden Çavuşoğlu, Ukrayna tahılının uluslararası piyasaya ihraç edilebilmesi için çeşitli fikirlerin ortaya çıktığını ve BM’nin bu konuda bir planı olduğunu ifade etti.

Çavuşoğlu, plana ilişkin şunları kaydetti:

“Bu konuda gemilerin denetlenmesi dahil (Buğday koridoru için) BM, Rusya, Ukrayna ve Türkiye arasında oluşturulabilecek bir mekanizma ve işbirliğini içeren bir plandan bahsediyoruz. Biz Türkiye olarak bu planı makul buluyoruz ve uygulanabilir bir plan olarak görüyoruz.”

Bu planın Rusya ve Ukrayna tarafından kabul edilmesi gerektiğini kaydeden Çavuşoğlu, “Bunun detaylarını görüşmek üzere İstanbul’da bir toplantıya ev sahipliği yapabileceğimizi BM’nin teklifi üzerine söyledik.” ifadelerini kullandı.

Dünyanın, hem Ukrayna hem de Rusya’dan ihraç edeceği ürünler varsa bunun önünü hep birlikte açmamız gerekiyor

Ukrayna tahıl ürünlerinin, ayçiçek ve ayçiçek yağının uluslararası piyasalara ulaştırılması karşılığında Rusya’nın, ihracatının önündeki engellerin kaldırılması talebini de Türkiye’nin son derece meşru ve haklı bir talep olarak gördüğünü söyleyen Çavuşoğlu, şöyle devam etti:

“Bu konuyu sadece Rusya Federasyonu’nun ihraç ettiği tahılların ve gübrenin yaptırımlara dahil edilmediğini söyleyerek geçiştirmek de doğru değil. Son zamanlardaki açıklamalarda bunu görüyoruz. Oysa bu ürünleri taşıyacak gemilerin sigorta edilmesi, lojistik konular, limanlara ulaşabilmesi, yanaşabilmesi, verilecek servisler ve ödemelerle ilgili yani bankacılıkla ilgili işlemler konusunda da gerekli adımların atılması gerektiğini düşünüyoruz. Yani dünyanın hem Ukrayna hem de Rusya Federasyonu’nun ihraç edeceği ürünlere ihtiyacı varsa bunun önünü hep birlikte açmamızda fayda var diye düşünüyoruz. Burada önemli olan ortak anlayışa dayanan bir mekanizmanın tesis edilmesidir.”

Çavuşoğlu, gemilerin güvenli bir şekilde seyrüseferine devam edebilmesi için alınacak tedbirlerin görüşülmesinde fayda olduğunu ve mekanizmanın bir an önce hayata geçirilmesinin faydalı olacağını söyledi.

Basın toplantısında söz alan Lavrov, Türk mevkidaşı Çavuşoğlu ile Rusya ve Türkiye’yi ilgilendiren uluslararası meseleleri ele aldıklarını belirtirken, “Uluslararası konuları konuştuk, öncelikle tabii ki Ukrayna’yı. Yıllardır sınırlarımızda yaratılan sorunlara, güvenliğimize yönelik tehditlerin dış aktörler tarafından yaratıldığına bir kez daha dikkat çektik. Oradaki sivil halka gelebilecek zararı en aza indirmeye özel önem vererek plana göre ilerleyen ve mutlaka hedeflerine ulaşacak askeri askeri operasyonun gidişatını anlattık” diye konuştu.

T.C. Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu ile Ukrayna’daki tahıl meselesini de görüştüklerini ifade eden Lavrov, Ukrayna tahıl ile ilgili durumun dünyadaki gıda krizi ile hiçbir ilgisi olmadığını, ancak Batı’nın bu durumdan “evrensel bir felaket” çıkardığını söyledi.

“Batılı meslektaşlarımızın ve Kiev rejiminin evrensel bir felaket olarak sınıflandırmaya çalıştıkları söz konusu Ukrayna tahılının payı yüzde 1’den az olmasına rağmen, Türk mevkidaşım ile Ukrayna tahılının ihracatı sorununu detaylı olarak görüştük. Ukrayna tahılıyla ilgili bu mevcut durumun gıda krizi ile hiçbir ilgisi yok” ifadelerini kullandı.

Ukrayna limanlarındaki mayınların Ukrayna tarafından temizlenmesi gerektiğini söylediklerini hatırlatan Dışişleri Bakanı, çok yakın zamanda Ukrayna Devlet Başkanı’nın mayın temizliği için gemi savar sistemleri sağlanmasını talep ettiğini hatırlatarak, “Daha birkaç gün önce (Vladimir) Zelenskiy’nin ‘Bize gemisavar silahları verin, gerisine biz kendimiz karar verelim’ dediğini duydum. Genel olarak, böyle bir açıklamanın gerçek manası bence yeterince açıktır” dedi.

Ukrayna ile müzakerelere de değinen Lavrov, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy’nin Moskova ile müzakere masasına yeniden oturmak için Rusya’nın askerlerini 24 Şubat öncesi hatta çekmesi gerektiği sözlerinin ciddi bir yaklaşım olmadığını belirterek, “Bu kesinlikle ciddi bir yaklaşım değil. Ayrıca Ukrayna heyetinin 29 Mart’ta burada (Türkiye’de) öne sürdüğü girişimlerle tamamen çelişiyor. Her gün sürekli fikir değiştiklerine tanık oluyoruz.

Zelenskiy ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in olası görüşmesine de değinen Lavrov, Zelenskiy’nin görüşmek için görüşmeyi istediğini vurgularken, “Sayın Zelenskiy’nin haftanın yedi günü yaptığı farklı açıklamaları arasında Rusya ile müzakerelere Putin ile görüşmeden başlamayacakları sözleri de yer alıyor. Bu nedenle görüşmeler için temel koşul müzakere ekiplerinin tekrar bir araya gelmesi ve müzakereleri bir sonuca ulaştırmasıdır. Ancak nisan ayının ortasından bu yana Ukrayna tarafındadır. Biz bu zamanda kadar Kiev tarafından geri dönüş almadık” diye konuştu.

Rusya Dışişleri Bakanı, Rusya’nın Ukrayna limanlarından tahıl ihracatı konusunda İstanbul’da Birleşmiş Milletler (BM), Türkiye ve Ukrayna ile dörtlü bir toplantı yapmaya hazır olduğunu belirtirken, BM’nin bu çalışmalara bir şekilde dahil olmaya çalışmasını ve gösterdiği ilgiyi takdir ettiklerini aktardı.

Ancak Ukrayna’nın mayınlarıyla bloke ettiği gemilerin tahliyesi için BM’nin toplantılara katılımının yalnızca sembolik bir yarar sağlayabileceğini ifade eden Dışişleri Bakanı, bu meselenin çözümünün doğrudan Ukrayna tarafına bağlı olduğunu, liman ve çevresini mayınlardan arındırmaları gerektiğini yineledi.

Lavrov, Türkiye ile ulusal para birimlerinde anlaşmaya geçişin ileri bir aşamada olduğunu da vurgularken, “Karşılıklı ticarette ulusal para birimlerinin kullanımına geçme konusunda iyi beklentilerimiz var. Bu süreç zaten ileri bir aşamada. Ayrıca Türkiye’de Rus ulusal kredi kartı MIR’in daha da yaygınlaştırılması umutlarını tartışıyoruz. Bu, bize kesinlikle turist akışını pandemi öncesi seviyelere geri döndürmemizi sağlayacak” diye konuştu.

Montrö Sözleşmesi’ne harfiyen uymak zorundayız

Lavrov, Libya konusunda Türkiye’yle bazı görüş ayrılıklarının bulunduğunu ancak buna karşılık her konuyu ele alışta dost bir partner olarak karşılıklı saygı çerçevesinde hareket edebilme yetisine sahip olduklarını belirtti.

Karadeniz’deki güvenliği sağlamak açısından her iki ülkeye de sorumluluk düştüğünü vurgulayan Lavrov, “Montrö Sözleşmesi’ne harfiyen uymak zorundayız. Türkiye’nin bu konudaki katkılarını takdir ediyoruz. Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü, 30. yılını kutluyor. Biz, yapıcı şekilde çalışmasından yanayız.” diye konuştu.

BMGK’nin Suriye’yle ilgili olarak bir yıl önce aldığı kararla sosyal altyapının kurulması gerektiğine dikkati çeken Lavrov, bunun gerçekleşmediğini ve uluslararası toplumun biraz daha faal olması gerektiğini dile getirdi.

Basın toplantısının en akılda kalan anı ise, Çavuşoğlu’nun basın toplantısına son vermesine rağmen Lavrov’un bir Ukraynalı gazetecinin soru sorabilmesi için Türk mevkidaşına rica etmesi oldu.

Lavrov, Ukraynalı bir gazetecinin “Rusya, tahıl dışında çaldığı başka neyi satabildi?” sorusu üzerine şunları kaydetti:

“Sizler, sürekli nerede ne çalabiliriz’ diye endişe ederken herkesin sizin gibi hırsızlıkla uğraştığını mı düşünüyorsunuz? Biz resmen duyurmuş olduğumuz hedefleri yerine getirmekle uğraşıyoruz: Ukrayna’nın doğusunu Neo-Nazi rejiminin baskısından kurtarmak. Bununla uğraşıyoruz. Tahıl da serbestçe gideceği yere sevk edilebilir, Rusya tarafından buna bir engel yok. Bunun gerçekleşmesi için Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy’nin, eğer orada hala bir şeyler yönetebiliyorsa, mayınların temizlenmesi, Ukrayna ve yabancı gemilerin Karadeniz’e çıkmasına yönelik talimat vermesi gerekiyor.”