Bulgaristan’da istifa eden Başbakan Kiril Petkov’un dün açıkladığı Rusya Federasyonu’nun Sofya Büyükelçiliğinde görev yapan 70 personelin “istenmeyen kişi” ilanı, ülkedeki Moskova yanlısı sol siyasi çevrelerinin sert tepkisine neden oldu.

En sert tepki, Parlamentoda Petkov’un eş başkanlığını yaptığı Değişime Devam (PP) partisinin liderliğindeki hükümet koalisyonu üyelerinden Bulgaristan Sosyalist Partisinden (BSP) geldi.

Ülkeyi 1989’a dek yöneten eski Komünist partinin mirasçısı, Rusya yanlısı BSP’nin lideri Korneliya Ninova, Petkov’un yeniden başbakan adayı olması durumunda PP ile görüşmeyeceklerini bildirdi. Ninova, basına yaptığı açıklamada, şunları söyledi:

“70 Rus diplomatın kovulması Bulgar diplomasi tarihinde asla görülmemiş bir eylemdir. Bu eylemin neticeleri uzun vadeli olacak. Hükümette asla böyle bir karar görüşülmemiştir. Kimin aldığını bilmediğimiz bu karara kesinlikle karşıyız.”

Rusya yanlısı diğer siyasetçilerin görüşleri

240 üyeli Mecliste 12 kişilik gruba sahip popülist-solcu Yeniden Doğuş Partisinin lideri Kostadin Kostadinov da Rus diplomatlar ile ilgili kararı eleştirdi. Rusya Federasyonu’nun resmi politikasını koşulsuz destekleyen Kostadinov, “İşini bilen bir başsavcımız olsaydı Kiril Petkov gözaltına alınırdı. Petkov, bir süre daha iktidarda kalsa, Rusya’ya konvansiyonel savaş açar.” dedi.

BSP’nin adayı olarak seçtirilen ve Rusya yanlısı olan Cumhurbaşkanı Rumen Radev de kararı eleştirerek, “Umarım, istifa eden başbakan kararını esaslı ve güvenilir gerekçelere dayandırıp bu hamlenin getirebileceği neticelerinin farkındadır.” ifadesini kullandı.

Parlamentoda Petkov’un kararını net destekleyen tek parti, üçüncü koalisyon ortağı, sağcı Demokratik Bulgaristan (DB) partisi oldu. DB lideri Hristo İvanov, meselenin daha önce koalisyon konseyinde görüşüldüğünü anlattı.

70 yolcu kapasiteli “diplomatik” uçak seferi

İstifa eden Başbakan Petkov, dün parlamentoda gazetecilere yaptığı açıklamada, “(3 Temmuz) Pazar günü 70 yolcu kapasiteli bir Rus uçağının dolu bir şekilde Moskova seferine çıkmasını bekliyoruz.” demişti.

Her biri yabancı menfaatlerin lehine çalışan 70 diplomatı memleketlerine geri yollayacaklarını ifade eden Petkov, “Bu kişilerin büyük bir bölümü başka bilgi toplama servisleri için çalışırken, diplomatik zırhını sadece paravan olarak kullanmıştır.” suçlamasında bulunmuştu.

Bulgaristan Dışişleri Bakanlığı ise diplomatların sınır dışı edilmesine ilişkin kararı iki ülke arasındaki diplomatik denklik eksikliğine bağladı.

Bakanlık, Bulgaristan’ın Moskova’daki diplomat statüsündeki personel sayısının sadece 7, Rusya’nın Sofya’daki diplomat sayısının ise 32 olduğuna vurgu yaptı.

Dışişleri Bakanlığı ayrıca, Rusya Federasyonu’nun Sofya büyükelçiliğinin yayınladığı, Ukrayna savaşına katılan Rus askerleri için yardım kampanyası duyurusunu da eleştirdi.

Petkov da daha önce Rusya’nın Sofya Büyükelçiliğindeki personel sayısının 114’ü aşkın olduğunu, oysa Bulgaristan’ın Moskova Büyükelçiliğindeki personelin 10 kişiden az olduğunu açıklamıştı.

Kararın ilk neticeleri

70 elçilik personelinin sınır dışı edilmesine ilişkin kararın açıklanması üzerine Rusya’nın Sofya Büyükelçiliği Bulgaristan’daki tüm konsolosluk temsilciliklerinin “personel yetersizliği gerekçesiyle” çalışmalarına ara verdiklerini duyurdu.

Rusya bugün Sofya’daki konsolosluk şubesini de kapattı.

Parlamentodan güvenoyu alamayıp istifaya zorlanan Başbakan Kiril Petkov’un, anayasal prosedüre göre 240 üyeli parlamentoda en büyük partinin (PP) eş başkanı olarak Cumhurbaşkanı Radev’den yeniden hükümeti kurma görevi alması gerekiyor. Tekrar başbakan adayı olacağını önceden duyuran Petkov’un, BSP’nin de desteğini kaybetmesi üzerine ülkenin sonbaharda erken seçime gideceği tahmin ediliyor.

En az 121 milletvekilinin desteği ile güvenoyu alması gereken Kiril Petkov’un kurmaya çalışacağı yeni hükümetine PP, BSP ve DB’nin katılması durumunda bile bu partilerden alabileceği toplam oy sayısı 109 olacak.

Bulgaristan-Rusya ilişkilerindeki gerginlik

Bulgaristan’da güçlü bir siyasi, sosyal ve kültürel lobiye sahip olmasına rağmen Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı operasyonun başından bu yana Bulgaristan-Rusya ilişkileri donma noktasına gelmişti.

Rusya’nın Bulgaristan’ı “dost olmayan ülke” ilan etmesinden sonra Rusya’nın Sofya Büyükelçisi Eleonora Mitrofanova, Osmanlı-Rus savaşının sonu ve Bulgaristan’ın bağımsızlığının 144. yıl dönümünün kutlandığı 3 Mart Ulusal Bayramı’nda, Bulgaristan’ın Osmanlı’dan egemenlik mücadelesini Rusya’nın Ukrayna’ya açtığı savaşa benzetmişti.

Ardından Bulgaristan Dışişleri Bakanlığı, Mitrofanova’ya istenmeyen kişi ilan edilen bazı diplomatların listesini içeren bir nota vermişti.

Rusya Federasyonu’nun güçlü bir lobiye sahip olmasına rağmen Bulgaristan, 2021’den bu yana ülkede “casusluk yaptıkları gerekçesiyle” 13 Rus diplomatı sınır dışı etmişti.