Rusya’da hükümetin Batı yaptırımları sonrasında yasallaştırdığı paralel ithalat süreçlerinin mayıs ayında başladığı belirtilirken, bu zamana kadar 2 milyar dolarlık hacimlere ulaşan paralel ithalatın genişletilmesi konuşuluyor.
Rus resmi haber ajansı RIA Novosti, orjinal ürünlerin telif hakkı sahibinin izni olmadan Rusya’ya getirilmesi faaliyetlerinin birçok elektronik perakende zinciri tarafından mayıs ayında başlatıldığını vurguladığı haberinde, uzmanların arz sıkıntısı olacak ürünlerin eklendiği listede yer alan kalemlerde paralel ithalat sonucu bazı risklerin de varlığına dikkat çektiğini aktardı.
Paralel ithalat yoluyla ülkeye 2 milyar dolar değerinde ürün getirildiğini belirten uzmanlar, bu ithalatın çoğunlukla otomobil yedek parçaları, tüketim malları ve yabancı ortakların doğrudan tedarik etmeyi reddettiği ürünler olduğuna dikkat çeken MySklad CEO’su Askar Rakhimberdiev’e göre, halihazırda yaptırımlar öncesi ithalat hacimlerinin yalnızca yüzde 20’sinin sağlandığını belirtirken, “Bu hacimler tüketici talebini karşılamayacaktır. Ancak yalnızca kıtlıkla başa çıkmaya ve temel ihtiyaçları karşılamaya yardımcı olacaktır. Şu an paralel ithalat listesi şartlı olarak iki gruba ayrılıyor. İlki sahip olmadığımız ve yakın gelecekte sahip olmayacağımız, onlar olmadan ülkenin çalışamayacağı sanayi için ekipman, bileşen ve hammaddeleri içeriyor. İlaçlar da hayati önem taşıyor. İkinci grup ise kıtlığı önlemeye ve küçük işletmeleri büyütmeye yardımcı olacak tüketim mallarını içeriyor. Ancak, listelerde neden birinin olup diğerinin olmadığı bir muamma. İster güzellik ister müzik aletleri olsun, kategorilerin her biri için soru işareti var” diye konuştu.
Telif hakkı sahibinin izni olmadan Rusya’ya ithal edilebilecek 50 ürün kategorisinin listesi mayıs ayı başında Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından onaylanırken, daha önce perakende zincirlerinin ürünleri ya bağımsız olarak direk üreticiden ya da özel bir tedarikçi aracılığıyla satın aldığını hatırlatan uzman, bakanlık listesindeki ana ilkenin “Ürünün Rusya pazarına tedarikinin durdurulması” olduğuna işaret ederken, ancak ithalat hacimlerinin ve ürün listesinin artması gerekeceğinin de altını çiziyor.
RIA Novosti’ye konuşan KSP Capital analisti Mikhail Bespalov, paralel ithalattaki bir diğer riskin orijinal ürün satışlarını ekonominin vergi ve mali takipten kaçan gri bölgesine girebileceği olduğunun üzerinde dururken, öte yandan bu kararın sahte ürünlerin yasallaştırılması anlamına gelmediğini de ekledi.
“Resmi teslimatlar sırasında üretici kaliteyi izleyebilir ve satıştan sonra hizmet verebilir. Paralel ithalatta durum değişir ve bu tüketicileri olumsuz etkileyebilir” diyen Bespalov, Rus pazarlarının kimlik doğrulama mekanizmaları sağlaması ve ithalatçıların ürünlerin menşei hakkında belgeler sağlamaları gerektiğini, ancak paralel ithalatla bunun zor bir hal alacağını söyledi.
Öte yandan Rusya’da çoğu ithalatçının sahte ürünlerle ilgilenmediğini de vurgulayan uzman, dış pazardaki ürünlerin üretim ve sevkiyatlarının incelenmesi konusunda uzmanlaşmış şirketlerin olduğunu belirterek, “Hükümet piyasada kalan firmaların ve Rus tüketicilerin haklarını korumaya hazır. Bu nedenle paralel ithalatlara izin verilmesi, sahte ürün akışını teşvik edeceği anlamına gelmiyor” ifadelerini kullandı.
Paralel ithalatın fiyata etkisi ne durumda?
Paralel ithalatla ülkeye gelen ürünlerin maliyet dağılımının oldukça geniş olduğuna vurgu yapan MySklad CEO’su Askar Rakhimberdiev’e göre bu ürünlerin fiyatları yüzde 15 ila 50 arasında daha yüksek olurken, fiyatları artıran faktörlerin ilki yaptırımlardan kaynaklanan lojistik zorluklar, ikincisi ise tedariklerde aracı olan toptancı sayısındaki artış olarak kaydediliyor.
Tüketicilerin şimdiden Massimo Dutti, Pull&Bear, Bershka, Zara ve diğer tanınmış Batılı markaların giysi, ayakkabı ve aksesuarlarının fiyatlarında mantıksız zam yapıldığı konusunda şikâyet ettiğini hatırlatan uzman, haziran fiyatlarının ilkbaharda açıklananlardan yüzde 20-35 daha yüksek olmasının enflasyonla açıklandığını, ancak paralel ithalata entegre olmaya çalışan pazarın henüz yeniden inşa edilmediğini de sözlerine ekledi.
Rusya’nın henüz Türkiye ve Çin gibi dost ülkelerden mal tedariklerinde bile zorluklar yaşadığına dikkat çeken uzmanlar, yerel tedarikçilerin tamamının Rusya’ya yeniden satılmak üzere paralel ithalata ikincil yaptırım korkusuyla yaklaştığını, aynı zamanda Rus şirketlerin paralel lojistiği hazırlamak ve olağan hacimlerde satın almak için tedarik teknolojisini dikkatli bir şekilde geliştirmek için zamana ihtiyacı olduğunu söylüyor.
Yakın zamanda Rusya’nın en büyük e-ticaret oyuncularından olan Yandex Market ve Ozon’un yakın zamanda hükümet tarafından yasallaştırılan paralel ithalat kapsamında ürün ithalatına başladığı açıklanmıştı.
Kommersant gazetesi, iki dev çevrimiçi perakende şirketinin Batı yaptırımları sonrası paralel ithalatın serbest bırakılmasıyla ev aletleri, elektronik, sağlık ürünleri ve beyaz eşyanın paralel ithalatı için yeni tedarik kanalları aradıklarını yazarken, Yandex’e yakın kaynaklar, şirketin bu faaliyetleri için ayrı bir departman kurduğunu aktardı.
Rusya’nın en büyük teknoloji şirketi Yandex’e bağlı e-ticaret platformu Yandex Market’te kurulan yeni bölümün yalnızca paralel ithalatla ilgileneceğini belirten gazete, bu departmanın LG, Bosch ve Samsung gibi Rusya’dan ayrılan şirketlerin elektronik ve ev aletleri ürünlerini zaten depolarına getirdiğini, ürünler arasında bulaşık makineleri, fırınlar, ocaklar ve video kartlarının olduğunu ekledi.
Ozon Genel Müdürü Sergey Belyakov, şirketin kendi tedariklerini paralel ithalat yoluyla da halletmeyi planladığını teyit ederken, bu şemaya göre, Apple ekipmanının ülkeye zaten ithal edildiğini, yakın zamanda daha önce satılması imkânsız olan LVMH ve Kering ürünlerinin de sitede görüneceğini aktardı.
Daha önce Rusya’daki lüks markaların katı kuralları nedeniyle birçok koleksiyonun satılmadığını ve diğer ürünlerin online platformlarda sunulmadığını kaydeden Belyakov, paralel ithalatın yasallaştırılmasından sonra çevrimiçi marketlerin bu tür kısıtlamalardan kaçınabileceğini söyledi.
One Story ortağı Olga Sumishevskaya, LVMH ve Kering’in Rusya’dan ayrılmaya karar vermeleri halinde malların dağıtım kanallarını kontrol edemeyeceklerini kaydederken, ancak paralel ithalatın iki kez sevkiyat ve iki kez satın alma işlemi anlamına geldiği için mal kategorisine ve lojistik zincirine bağlı olarak ürün fiyatlarını yüzde 5 ila 50 arasında artıracağı konusunda uyarıyor.
Rusya’daki perakendecilerin öncelikle paralel ithalat yoluyla beyaz eşya ile birlikte elektronik, kozmetik, parfümeri ve giyim ürünü tedarik edeceğinin altını çizen Sumishevskaya, “Bu kategorilerde Rusya’da üretilen yeri ürünlerin payı yüzde 10 ile yüzde 30 arasında değişiyor. Bu nedenle teslimatların odak noktası bu ürün kategorisi olacaktır. Paralel ithalat ile ülkeye yalnızca en popüler malların teslimatını organize etmek mümkün. Ancak tüm ürünlerin getirilmesi veya büyük ölçekli sevkiyatların gerçekleştirilmesi pek mümkün görünmüyor” diye konuştu.
Bu yıl 25’incisi düzenlenen St. Petersburg Uluslararası Ekonomik Forumu’nun (SPIEF) oturum aralarında gazetecilere konuşan Rusya Sanayi ve Ticaret Bakanı Denis Manturov, bu mekanizmanın başladığı tarihten itibaren paralel ithalat yoluyla Rusya’ya yaklaşık 2 milyar dolar değerinde ürün tedarik edildiğini bildirmişti.
Sanayi Bakanı, paralel ithalat ile ülkeye sokulan ürünlerin çoğunlukla otomobil yedek parçaları olduğunun altını çizerken, sanayi için kritik olan ithalatlar da dahil olmak üzere perakende sektörünün ihtiyacı olan, ancak Batı ülkelerinin göndermeyi reddettiği nihai ürünlerinde tedarik edildiğini sözlerine ekledi.
Batı yaptırımları nedeniyle daha önce yasak olmasına rağmen paralel ithalatın önünü açan Rusya Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, 6 Mayıs itibariyle telif hakkı sahiplerinin izni olmadan Rusya’ya ithal edilebilecek ürünlerin listesini onaylamıştı.
Listede Apple, Samsung, Electrolux, Miele, Siemens ve Sony gibi dev markaların ürünleri bulunuyor.
Orjinal ürünlerin başka ülkelerden ve alternatif kanallardan ithal edilmesinin öngörüldüğü paralel ithalat uygulaması, ABD ve Avrupa Birliği ülkelerinin Rusya’ya ihracat yasağı sonrası getirilmişti.
