Rusya-Ukrayna gerilimi nedeniyle yaşanan “gıda krizi” riskinin ortadan kaldırılmasına yönelik Türkiye’nin çabaları ve Rusya’nın katılımıyla oluşturulan “tahıl koridoru”ndan bugüne kadar 235 gemi geçti, taşınan tahıl miktarı 5 milyon 500 bin tona yaklaştı.

Türkiye’nin yoğun diplomatik gayretleri sonucu, temmuzda Birleşmiş Milletler (BM) ile koordineli olarak İstanbul’da tahıl ürünlerinin güvenli transferi için kurulan “Müşterek Koordinasyon Merkezi” faaliyetlerini sürdürüyor.

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın ilgili taraflarla yaptığı görüşmeler ve Müşterek Koordinasyon Merkezi’nin yoğun çalışmaları sonucunda tahıl yüklü ilk geminin 1 Ağustos’ta Odessa Limanı’ndan hareket etmesinin ardından tahıl sevkiyatı devam ediyor.

İki haftada 25 gemi

Anlaşma kapsamında, Ukrayna limanlarından ilk ayrılan Sierra Leone bayraklı “Razoni” isimli kuru yük gemisi, taşıdığı 26 bin ton mısır ile Lübnan’ın Tripoli Limanına hareket etti.

İlk geminin hareketinden dört gün sonra Panama bayraklı Navistar İrlanda, Malta bayraklı Rojen İtalya ve Türk gemisi Polarnet Kocaeli’ye hareket etti. Üç gemi yaklaşık 60 bin ton tahıl ile Odessa ve Çernomorsk limanlarından ayrıldı.

Bunların ardından Mustafa Necati, Star Helena, Glory, Riva Wind, Sacura, Arizona, Ocean Lion, Rahmi Yağcı, Sormovskiy 121 seyrine başlarken, 13 Ağustos itibarıyla ayrılan gemilerin sayısı 17’ye ulaştı. Söz konusu gemilerden büyük bölümü Tekirdağ, İskenderun ve İzmir gibi Türkiye’deki limanlara ulaştı.

İlk geminin ayrılmasının ardından iki hafta içinde Ukrayna limanlarından çıkan gemi sayısı 25’e ulaşırken taşınan tahıl miktarı 800 bin tonu geçti.

Dünya genelinde gıda krizi yaşanmasının önüne geçmek için yapılan çalışmalar sonucunda varılan mutabakat, Ukrayna limanlarındaki gemilerin ayrılmasının yanı sıra İstanbul’da kontrolü yapılan gemilerin Ukrayna limanlarına giderek tahıl sevkiyatı yapmasını da kapsıyor.

İstanbul Boğazı’ndan kontrolü yapılarak Ukrayna’ya giden ilk gemi Barbados bayraklı Fulmar S oldu. Gemi, 12 bin ton mısırı Çernomorsk Limanı’ndan alarak İzmir’e ulaştırdı.

Ukrayna limanlarından dün itibarıyla ayrılan gemi sayısı 235’e ulaşırken, sevkiyatı gerçekleştirilen buğday, mısır, arpa gibi tahıl ürünlerinin miktarı ise 5 milyon 365 milyon ton oldu.

Varılan mutabakat kapsamında, Ukrayna limanlarından ayrılan gemiler, Müşterek Koordinasyon Merkezi tarafından takip edilirken, kontrolleri de İstanbul’da yapılıyor.

Türkiye, diplomatik alandaki etkinliğini en açık şekilde ortaya koymuştur

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar konuya ilişkin açıklamasında, İstanbul’da imzalanan Tahıl Sevkiyatı Anlaşması’nı, BM’nin son yıllarda imza attığı en büyük başarılardan biri olarak nitelendirdi.

“Türkiye, sürece olan yapıcı katkısı ve ev sahipliğiyle kritik rolünü ve diplomatik alandaki etkinliğini en açık şekilde ortaya koymuştur.” ifadesini kullanan Akar, Milli Savunma Bakanlığının koordinatörlüğünde, 27 Temmuz’da faaliyetlerine başlayan Müşterek Koordinasyon Merkezi vasıtasıyla Ukrayna limanlarındaki tahılın diğer ülkelere emniyetle sevkinin planlandığı şekilde devam ettiğini bildirdi.

Rusya’dan tahıl ve gübre ihracatı ise hala kısıtlanıyor

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ülkesinin Ukrayna tahılının sorunsuz ihracatı ve açlık çeken ülkelerin çıkarlarının güvence altına alınmasını sağlamak için her şeyi yaptığını söylerken, ancak tahılın gelişmekte olan ülkeler yerine yalnızca Avrupa Birliği’ne (AB) gönderildiğini vurgulamıştı.

Yakın zamanda konuşan Rus lider, Rus tahıl ve gübre ihracatına yönelik yaptırımların, sorumluluğu tamamen kolektif Batı’ya ait olan küresel gıda krizine neden olduğunu söylemişti.

“Tahıl ve gübremizin yurtdışına teslimatları maalesef hala gerçekleşemiyor” diyen Putin, Rusya’nın tahıl ve gübre konusunda sorun yaşamadığını, ancak yaptırımlar nedeniyle diğer gelişmekte olan ve fakir ülkeler için çok büyük bir krize yol açtığını ifade etti.

Erdoğan ne dedi?

Tahıl koridoru anlaşması hakkında konuşan Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya’dan tahıl ve gübre tedarikine ilişkin yaptığı açıklamasında, “Bunlar da gündemimizde. Şimdi biliyorsunuz şu ana kadar daha çok Ukrayna tarafından gelen tahıl vardı. Bu tahılda da şu an 5 milyon tonu aşmış vaziyetteyiz ama gübre olayında daha çok ağırlıklı olarak Rusya tarafı önem arz ediyor. Onlarla da bu konuları görüşüp oradan da eğer gübre konusunu çözebilirsek, özellikle yani tarımda gübreye ihtiyacı olan ülkeleri bu konuyla ilgili doyurmuş oluruz ve gübre ile beraber de oralara da bir bereket getirmiş oluruz diye düşünüyorum.”

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in tahıl konusundaki sözlerinin sorulması üzerine, şöyle devam etti:

“Şimdi bütün mesele zaten orası, yani biz şu anda özellikle bu tahılı az gelişmiş garip gureba ülkelere nasıl aktarırız, hep bunun gayreti içinde olduk. Ne yazık ki mevcudun diyebilirim ki yüzde 80’i daha çok zengin ülkelere gitti. Şimdi zengin ülkelere gidince bu da ciddi manada Sayın Putin’i rahatsız etti ve bu son görüşmelerimizde gerek Özbekistan’da gerekse ondan önceki Tahran görüşmemizde de bunlar gündeme geldi. Temenni ederim ki bundan sonraki süreçte hedefimiz olan o, fakir fukara, garip gureba ve az gelişmiş ülkelere bunu göndermek, bunların ihracında başarılı olalım, neticeye varalım. Çünkü burada iki şey önem arz ediyor, tahıl ve gübre. Şimdi henüz Rusya’dan biz bu ürünleri çekmiş değiliz. Bugüne kadar daha çok Ukrayna tahılını aldık. Fakat şimdi öyle zannediyorum ki tahıl ve gübrede inşallah Rusya kanalı devreye girecektir.”