Ticari gayrimenkul danışmanlık şirketi IBC Real Estate verilerine göre, 2022 yılının üçüncü çeyreğinde Moskova’daki ofis kiralama ve satış işlemlerinin hacmi geçen yılın Temmuz-Eylül dönemine kıyasla yüzde 38 düşüşle 216 bin metrekareye geriledi.
Eylül ayındaki referandumlar ve kısmi seferberlik kararı sonrası piyasa oyuncularının ofis kiralama planlarını yeniden gözden geçirmeye başladığı ifade edilen IBC Real Estate açıklamasında, şu anda 21 Eylül’e kadar aktif olan yeni kiralama işlemlerinin bir kısmının askıya alınmış durumda olduğu, henüz imzalanmamış bazı anlaşmalarda ise kiracıların daha önce mutabık kalınan şartları revize etmek isteyeceklerinin tahmin edildiği belirtildi.
Şirket, aynı zamanda 2022 yılının ilk dokuz ayında ticari emlak piyasasında işlem hacminin toplam 738 bin metrekare olduğuna vurgu yaparken, bu hacimlerin geçen yılın Ocak-Eylül dönemine göre yüzde 26 daha az olduğunun altını çizdiği raporunda, “Jeopolitik nedenlerden dolayı oluşan yüksek belirsizlik nedeniyle ofis taleplerinin yıl sonuna kadar 1 milyon metrekareyi aşmayacağı tahmin edilirken, ticari gayrimenkul piyasalarının 2024 yılına kadar toparlanması beklenmiyor” ifadelerine yer verdi.
Bu yıl hizmete giren ofis hacimlerinde de büyük düşüş yaşanıyor
Rusya’da faaliyet gösteren emlak danışmanlık şirketi CommonWealth Partnership’in (CMWP) hesaplamalarına göre, başkent Moskova’da devreye alınan yeni ofis hacimleri 2022’nin üçüncü çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 59 azalarak 209 bin metrekareye geriledi.
Yeni ofis inşaatlarında düşüş yaşandığına dikkat çeken şirket analistleri, Moskova’da geçtiğimiz yılın sonunda rekor hacimlerde “built-to-suit” ofis projelerinin tamamlanmasına rağmen Moskova’da halihazırda ofis piyasasının genel göstergelerinin risk açısından kırmızı çizgide yer aldığını vurguluyor.
Yabancı şirketlerin pazardan ayrılması ve ekonomik belirsizlik nedeniyle Moskova ve bölgesinde yeni ofis inşaatlarındaki hacimlerde yaşanan düşüşün süreceğine inanan CMWP, bu yılın ocak ayından ekim ayının ilk haftasına kadar olan dönemde Moskova’daki ortalama ofis kiralarının geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 7 düşerek metrekare başına 20 bin 700 rubleye gerilediğini buldu.
CMWP’nin ticari gayrimenkul departman başkanı Natalia Nikitina, başkentteki ofis merkezi sahiplerinin teklif ettiği kira oranlarıyla gerçek kira oranları arasındaki farkın genişlediğini belirtirken, “Yıl sonuna kadar kaliteli ofislerin en büyük kiracılarının alan küçültme veya kira sözleşmesinden çıkma kararı almasını bekliyoruz. Mevcut durumun kira oranları ve boş ticari alan hacimlerine yansıması özellikle 2023’ün ilk yarısında hissedilebilir” diye konuştu.
