Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) tarafından  ‘Dünya Petrol Görünümü’ adıyla hazırlanan raporda, petrolün 2045’te dünyanın en çok talep edilen yakıt türü olmaya devam edeceği vurgulanırken, Rusya’daki petrol üretim hacminin ise yaptırımlar yüzünden 2027’nin başına kadar azalacağının altı çizildi.

OPEC istatistiklerine göre 2020 yılında petrolün küresel enerji dengesindeki payı yüzde 30 olurken, kuruluş, petrolün payının 2025 yılına kadar yüzde 31’in üzerine çıkacağını, ardından azalmaya başlayacağını ve 2045 yılına kadar yüzde 29’a gerileceğini tahmin ediyor.

“Petrol, en çok talep edilen enerji kaynağı olmaya devam edecek” denilen OPEC raporunda, öte yandan Rusya’daki petrol üretiminin Batı ambargoları, tüketici ülkelerin ikincil yaptırım korkuları ve zayıf bir iç pazar nedeniyle düşeceği vurgulandı.

Petrol üretimindeki düşüşe en büyük etkinin 5 Aralık’ta yürürlüğe girecek olan ve AB ülkeleri tarafından ilan edilen Rus petrolünün ithalatının tamamen yasaklanmasına ilişkin yaptırım nedeniyle gerçekleşeceğine dikkat çekilirken, küresel petrol talebinin 2045 yılında geçtiğimiz yıl kaydedilen rakamlara kıyasla günlük 13 milyon varil artışla 109,8 milyon varile ulaşması öngörülüyor.

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütünün (OPEC) 2045 yılına kadar küresel ekonomi, petrol ve enerji talebi ile arzına ilişkin orta ve uzun vadeli tahminlerini içeren “2022 Dünya Petrol Görünümü” raporunda, COVID-19 salgınının en sert hissedildiği 2020 yılının petrol endüstrisinde talebin en çok düştüğü yıl olarak tarihe geçtiği belirtilirken, salgın sonrası ekonomik toparlanma ve aşılama oranlarındaki artışın etkisiyle talepte en büyük sıçramanın izlendiği yılın ise 2021 olduğu kaydedildi.

Küresel gayrisafi yurt içi hasıla geçen yıl yüzde 5,8 artarak petrol talebindeki toparlanmaya güçlü bir ivme kazandırdı. Küresel petrol talebi bu dönemde günlük 5,7 milyon varil arttı.

Hızla artan petrol, doğalgaz ve kömür talepleri karşısında fosil yakıt piyasaları şiddetli dalgalanmalara sahne olurken, emtia fiyatlarındaki bu yükseliş enflasyon ve ekonomik resesyon endişelerini tetikledi

Rusya-Ukrayna gerilimi sonrasında ise zayıf ekonomik büyüme endişeleri petrol talebi görünümüne olumsuz yansıdı. Dünyanın en büyük ikinci petrol tüketicisi Çin’de devam eden salgın kısıtlamaları da petrol talebine yönelik endişeleri artırdı.

Rapora göre, tüm bu faktörlerin etkisiyle petrol talebinin 2023’te salgın öncesi seviyelere ulaşacağı, jeopolitik gerilimlerin sona ereceği ve enerji güvenliğinin ön plana çıkacağı öngörülüyor.

Küresel petrol talebinin geçen yıla kıyasla 2027’de günlük 10 milyon varil artarak yaklaşık 107 milyon varile, uzun vadede ise günlük yaklaşık 13 milyon varil artarak 2045 yılında 109,8 milyon varile yükseleceği tahmin ediliyor.

Çin ve Hindistan petrol talebindeki artışta başı çekecek

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) üyesi olmayan ülkelerin enerji talebi 2045’e kadar günlük 23,6 milyon varil artarken, OECD ülkelerinin talebi ise günlük yaklaşık 11 milyon varil azalacak.

Her ne kadar Çin 2027 yılına kadar artan petrol talebinde anahtar rol oynasa da 2027-2045 döneminde, Hindistan petrol talebinde öncü rolü üstlenecek. Çin’deki talep büyümesi ise tahmin döneminin son beş yılında önemli ölçüde yavaşlayarak marjinal bir düşüş kaydedecek.

Rapora göre, salgın sonrası toparlanmanın en belirgin gözlendiği sektör ulaşım sektörü olacak. Salgın döneminde artan kişisel tasarruflar ve seyahat kısıtlamalarının, salgın sonrası dönemde özellikle uzun mesafe seyahat eğiliminde bir artışa neden olduğu ve bunun da talep büyümesini desteklediği belirtildi.

Ulaşım sektöründeki büyümede başı havacılık sektörü çekiyor. Sektörün, 2021- 2045 yıllarında günlük 4,1 milyon varil talep artışı kaydetmesi bekleniyor.

Karayolu taşımacılığında ise petrol talebinin orta vadede büyüme trendinde olacağı, ancak değişen tüketici sürüş alışkanlıkları ve tüketicilerin daha büyük otomobil satın alma yönündeki eğilimi sebebiyle bu trendin uzun vadede yavaşlayacağı tahmin ediliyor.

 En çok talep düşüşü kömürde

Petrolün 2045’e kadar küresel enerji portföyünde en büyük paya sahip kaynak olarak kalmaya devam edeceği tahmin ediliyor.

Birincil yakıt olarak petrol talebinin 2021’de 88 milyon varil petrol eş değeri seviyesinde olduğu, 2045’te bu rakamın 101 milyon varil petrol eş değeri seviyesine yükseleceği ancak petrolün enerji karışımındaki payının yüzde 31’den yaklaşık yüzde 29’a düşeceği öngörülüyor.

Yaklaşık 58,2 milyon varil petrol eş değeri azalışla 2021-2045 döneminde talep düşüşü görülen tek birincil yakıtın kömür olacağı tahmin ediliyor. Ülkelerin kömür azaltımına ilişkin politikaları bu düşüşte en etkili rolü oynuyor.

Kısa vadeli dalgalanmalara rağmen, doğalgaz talebinin, kömür ve geleneksel biyokütle kullanımının yerini alacağı, diğer sektörlerdeki talep artışıyla desteklenerek 2045 yılına kadar yaklaşık 19 milyon varil petrol eş değeri seviyesine ulaşacağı öngörülüyor. Doğalgazın 2030’a kadar kömürün yerini alarak enerji karışımındaki en büyük ikinci yakıt olması bekleniyor.

Yenilenebilir enerji kaynaklarına artan destek ve maliyetlerin uzun vadede azalmasıyla söz konusu dönemde küresel enerji karışımında yenilenebilir enerjinin payı günlük yaklaşık 31 milyon varil petrol eş değeri artacağı, en hızlı ve en çok büyüyen enerji sektörü olacağı tahmin ediliyor.

Nükleer enerjinin ise 2021 seviyelerine göre yüzde 50’den fazla artması ve 2045’te 23,3 milyon varil petrol eş değeri seviyesine ulaşması bekleniyor. Bu artışta itici gücü nükleer enerji kullanımına yönelik artan politik destek ve düşük karbonlu enerji kaynaklarına yönelik artan ihtiyaç rol oynayacak.