G7 ülkeleri ile Avrupa Birliği’nin (AB) Rus petrolünde tavan fiyat uygulamasına karşı ne yanıt vereceği merakla beklenirken, Vedomosti gazetesi, yakında çıkacak belgedeki bazı koşulların netleştiğini bildirdi.

Hükümete yakın kaynaklara atıfta bulunan gazete, Rusya’nın tavan fiyat uygulamasına katılan ülkelere petrol satmayı veya tavan fiyat koşulunun öngörüldüğü sözleşmeleri teklif eden petrol alıcı şirketlere petrol satışını yasaklayacağını vurgularken, bu tür hükümlerin Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in imzasıyla yakında çıkacak olan kararnamesine dahil edildiğini yazdı.

Kaynakların Vedomosti’ye verdiği bilgiye göre, taslak belgede özellikle tavan fiyat mekanizmasına katılan ülkenin alıcı olarak belirtilmesi veya maksimum fiyat koşulunun öngörüldüğü seviyesin tavan fiyata tekabül ettiği sözleşmeler kapsamında petrol alımı teklif eden şirketlere petrol satışının yasak olacağı kaydedilirken, belge ayrıca hükümetin izniyle işlemler üzerindeki herhangi bir yasağın kaldırılmasına izin veren bir madde içerecek.

Kararnamenin uygulanmasına ilişkin ayrıntılarda özellikle yasağa uyumu izleme prosedürü, ülke listesi ve ürün yelpazesi gibi maddelerin Rusya hükümeti tarafından belirleneceğine vurgu yapılırken, kararname yayımlandığı andan itibaren yürürlüğe girebileceği, 1 Temmuz 2023 tarihine kadar da geçerli olacağı açıklandı.

Rusya’nın, neredeyse tüm Rus petrolü alıcısı ülkelerin büyük bir merakla beklediği “tavan fiyata yanıt” kararnamesinin yaptırımlar sürecinde esnek kararlar alabilen Rus hükümetinin sorumluluğunda olacağı, hükümetin hangi ülkeye petrol satılıp hangi ülkeye satılmaması kararını verme yetkisine sahip olacağı belirlendi.

Tavan fiyat, uluslararası ticareti baltalıyor

Vedomosti’nin görüştüğü uzmanlar, Rusya’nın bu adımının aslında Batı’nın küresel ticaretinin temellerini yeniden şekillendirme girişimine bir yanıt olması nedeniyle birçok ülkenin kararnamenin nihai içeriğini ve uygulamaya ilişkin ayrıntıları beklediğini kaydederken, enerji uzmanı Leonid Krutakov, “G7 ve AB’nin ilan ettiği tavan fiyat, özünde serbest ticaret ilkelerinin kaldırılmasına ve katı düzenlemelerin getirilmesine yol açacak piyasada yeni bir etkileşim biçiminden başka bir şey değildir” diye konuştu.

Uzman, Batılı ülkelerin petrol piyasasına bir tavan fiyat getirerek, uluslararası hukukun temel normlarını ve devletlerin kaynaklarını kullanma konusundaki egemenlik haklarını yok etmek için evrensel bir mekanizma geliştirdiklerinin altını çizerken, “Aslında tavan fiyat, Rus petrolünün dünya piyasalarında önemli ölçüde azalmasının kaçınılmaz bir sonucu olarak petrol fiyatlarında keskin bir artışı önlemeyi amaçlıyor. Bütün bunlar, ABD’nin dünya pazarının küresel düzenleyicisi rolünü sürdürmesi için bir çözüm arayışı olarak görülmelidir” ifadelerini kullandı.

Bununla birlikte, 60 dolarlık tavan fiyat mekanizmasının tek seferlik bir önlem olmadığı, dünya pazarında temelde yeni bir etkileşim mekanizması olduğu ABD Hazine Bakanı Janet Yellen tarafından da doğrulanırken, aynı zamanda doğalgaz piyasasında fiyatları sınırlamak için benzer mekanizmalar getirme olasılığı şimdiden tartışılıyor.

Uzmanlara göre tavan fiyat uygulanacak bir sonraki pazarlar tahıl, gübre ve nadir metaller de olabilir.

Yakın zamanda konuşan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, petrol fiyatlarına sınır getirilmesinin diğer sektörlere aynı tavan fiyatı dayatma, küresel piyasa ekonomisini bozma ve milyarlarca insanın refahını tehdit etme riskini taşıdığını söylemişti.

Uzmanlara göre Rusya’nın tavan fiyata vereceği yanıttaki mevcut önerileri, kendi ticaret kanalları da dahil olmak üzere aracıların katılımıyla yerleşik kanallar üzerinden “gayri resmi” petrol ve petrol ürünleri arzına müdahale etmiyor.

Rus hükümetinin hazırlanan belgede gayri resmi petrol tedariklerinin önünü açacağı sinyali verdiğine vurgu yapan Vedomosti, kararname taslağında kaynakların son kullanıcısını kontrol etmeye yönelik önlemlerin bulunmamasının kesinlikle yalnızca Rus ihracatçılar tarafından değil aynı zamanda tavan fiyata uymaya çalışan Batılı ülkeler tarafından da destekleneceğine dikkat çekerken, bir yandan Rusya bütçesinin kontrollü gelirini sürdürmesini sağlayacağını ve sınırsız miktarda Rus petrolü satın almak isteyen herhangi bir ülkenin enerji güvenliğine destek olacağını yazıyor.

New York merkezli The Epoch Times gazetesi, yakın zamanda paylaştığı haberinde G7 ülkelerinin Rus petrolü için tavan fiyat uygulaması getirmesinin Rusya’dan büyük indirimle petrol satın alabilecek olması nedeniyle en çok Çin için faydalı olduğunu iddia etti.

Gazeteye açıklamalarda bulunan Tressis yatırım şirketi baş ekonomisti Daniel Lacalle, G7’nin Rus petrolü için tavan fiyat mekanizmasının büyük bir hata olduğunu vurgularken, bu mekanizmanın Rusya’ya hiç zarar vermeyeceğini ifade etti.

Uzman, “Varil başına 60 dolar olarak kararlaştırılan tavan fiyat, Ural petrolünün varil başına mevcut fiyatının ve aynı zamanda beş yıllık fiyat ortalamasının da üzerinde” ifadelerini kullanırken, mekanizmanın Rusya’nın petrol gelirlerinin düşürülmesi için ilan edilmesine rağmen Rusya’nın zarara uğramayacağını söyledi.