Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zakharova Karadeniz Tahıl Girişimi kapsamında İstanbul’daki Müşterek Tahıl Koordinasyon Merkezi’nin gemi denetimlerinde Ukrayna ve Birleşmiş Milletler (BM) temsilcilerinin eylemleri nedeniyle sorun yaşadığını duyurdu.
Sırada bekleyen gemi sahiplerinden daha hızlı kayıt ve denetim işlemleri için rüşvet alındığına dikkat çeken Zakharova, bu koşullar altında kontrollerde düzeni bir şekilde geri getirmenin tek yolunun şeffaf sıra yönetimi sistemi olduğuna vurgu yaptı.
Zakharova, bakanlığın resmi internet sayfasında yayınlanan basın açıklamasında, “Şu anda İstanbul’daki merkezde gerçekten de yeni gemilerin tescili ve denetimlerinin yürütülmesi konusunda zorluklar yaşanmaktadır” ifadelerine yer verirken, bu durumun yalnızca Ukraynalı temsilciler ve görünüşe göre onların bu bencil eylemlerine engel olamayan veya olmak istemeyen BM temsilcileri nedeniyle ortaya çıktığının altını çizdi.
Kiev rejiminin herhangi bir insani mülahazayı değil, aynı zamanda temel ahlak kurallarını da bir kenara bırakarak armatörlerden rüşvet aldığını söyleyen Zakharova, Ukrayna’nın maksimum ticari gelir elde etmek amacıyla Karadeniz Tahıl Girişimini sonuna kadar kullanmaya çalıştığını belirtti.
Bu tür eylemlerin bir sonucu olarak tahıl ihtiyacı olan ülkelere Ukrayna’dan gıda ihracatının payının yüzde 2,6 ile minimum seviyeye düştüğünü kaydeden Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, sözlerini şu şekilde sürdürdü:
“28,3 milyon ton ihraç edilen tahıldan sadece 742 bini, yani yüzde 2,6’sı ihtiyacı olan ülkelere gitti. Sırada öne geçmeleri için teklif edilen rüşveti vermeyi reddeden dökme yük gemilerin sahipleri, bir aydan fazla bir süredir kayıt için beklemek zorunda kalıyor. Ukraynalıların zaten para aldığı ve onlara olan ilgisini yitirdiği bu gemiler, ayrıca teftiş için de beklemek zorunda. Denetim planlarının oluşturulması, gemilerin girişi ve çıkışları da BM tarafından yürütülüyor. Bu koşullar altında bir şekilde düzeni yeniden sağlamanın tek yolu, girişime katılım için adil ve şeffaf bir temel oluşturmaktı, Rus uzmanlar bunu kesinlikle onaylanan usul kuralları ve kendi yetkileri dahilinde yerine getiriyor. Avrupa ise Kiev’in artan ticari iştahını tatmin etmek için tüm yolları kullanıyor.”
Zakharova, Rusya’nın Karadeniz’de bekleyen ve özellikle Afrika ülkelerine gitmeyi bekleyen gemilere kayıt listelerinde öncelik verilmesi önerisinin Ukraynalı temsilciler tarafından düşmanlıkla karşılandığını hatırlatırken, Kiev’in ticari yolsuzluk planlarının tehlikeye atmaya hazır olmadığını, sonuç olarak Müşterek Tahıl Koordinasyon Merkezi’ndeki Ukraynalıların Rusya’nın teklifine katılmayarak kayıt sürecini engellediğini vurguladı.
Kiev’in 1,2 milyon ton gıda taşıyan 27 geminin denetimini aksattığına değinen diplomat, sözlerini, “Hesap basit. Kiev rejimi, Batılılar ve BM’nin yardımıyla Rusya’nın suçlandığı bir propaganda dalgası başlatmak ve yine gıda yardımı kartını oynamak istiyor” diye bitirdi.
Ne olmuştu?
Daha önce, Birleşmiş Milletler Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric, 12 Nisan’da Müşterek Tahıl Koordinasyon Merkezinin Karadeniz Tahıl Girişimi kapsamındaki gemileri denetleyemediğini söylemişti.
Rusya Dışişleri Bakanlığı, gemilerin teftiş ve denetiminin Ukraynalıların ve BM’nin eylemlerinin bir sonucu olarak durduğunu açıklamış, o günün ilerleyen saatlerinde BM, denetimlerin yeniden başladığını duyurmuştu.
Rüşvet dönüyor
Rusya Dışişleri Bakanlığı, anlaşma kapsamında 1 milyon tondan fazla gıda taşıyan 28 geminin Türkiye karasularında denetim beklediğini kaydederken, açıklamasını şu şekilde sürdürmüştü:
“Bekleyen yük gemilerine rağmen teftiş planının oluşturulmasından sorumlu olan Müşterek Tahıl Koordinasyon Merkezi BM personeli, tahıl anlaşması kapsamında gemilerin tescili için Ukraynalıların taleplerini desteklemeye çalışarak denetim programı hazırlamayı reddetmiştir. Kuru yük gemilerinin tescili konusunda daha da zor bir durum gelişmiştir. Ukrayna tarafı, bencil amaçlarla iç tüzükte belirtilen gemilerin teftiş planı sırasını ve tarama gerekliliklerini hiçe sayarak gemilerini Türk sularına sürmüş, aynı zamanda Rusya’yı tahıl koridorunda yapay olarak yarattığı tıkanıklığın kaynağı olarak suçlamıştır. Daha sonra Ukrayna liman idareleri, gemilerin geçiş sırasına göre de para kazanılabileceğini anlamış, hızlandırılmış kayıt için armatörlerden rüşvet almaya başlamıştır. Bu yolsuzluk sistemi, geniş bir şekilde ele alınmış, hatta Ukrayna medyasında dahi tahıl anlaşmasının işleyişinde dönen rüşvetler kamuoyuna yansıtılmıştır. Rusya, Ab gibi zengin ülkelere gıda tedariklerinin payının yüzde 40’ı aştığı bu koşullar altında, girişimin başlangıçta beyan edilen insani hedefleriyle çeliştiğini vurgulamaktadır.”
Bakanlık, Müşterek Tahıl Koordinasyon Merkezi’nde bulunan Rus heyetinin ocak ayından bu yana Afrika ülkelerine gitmeyi bekleyen kuru yük gemilerinin Ukrayna’dan gelen gemi kayıt listesine dahil etme teklifinde bulunduğunu, ancak bu teklifin ek yasadışı gelir kaynağını kaybetmek istemeyen ve 5 Nisan’daki BM basın açıklamasında dikkate alınmayan tüm başvuruları iptal eden Ukraynalıların aktif muhalefetine neden olduğunu açıkladı.
“Ukraynalıların ve BM üyelerinin eylemleri nedeniyle koridor üzerinden tahıl sevkiyatı gerçekleştirecek gemilerin kayıt ve teftiş işlemleri durmuştur” diyen Rusya Dışişleri Bakanlığı, küresel gıda güvenliği ve ihtiyaç sahibi ülkelere yardım hakkındaki tüm görkemli açıklamalara rağmen tahıl anlaşmasının Batı ülkelerinin çıkarları doğrultusunda yalnızca Kiev’den tahıl ithalatına hizmet ettiğinin altını çizdi.
