Cezayir Cumhurbaşkanı Abdülmecid Tebbun’un Rusya ziyareti, gösterilen sıcak karşılamayla iki ülke ilişkilerinin derinliğini ortaya koyarak, son dönemde uluslararası camiada dikkati çeken gelişmeler arasında yer aldı.

Tebbun’un, 13-17 Haziran’da gerçekleştirdiği ziyaret, yönetime geldiği 2019 yılından bu yana çıktığı en uzun yurt dışı seyahat olarak kayıtlara geçti. Rus yönetiminin, Tebbun’a gösterdiği yakınlık da ikili işbirliği, ortak çıkarlar ve bu alandaki muhtemel gelişmelerle ilgili bazı öngörüleri de beraberinde getirdi.

Konuyu değerlendiren uzmanlar, ziyaretin, yatırım açısından ülkeyi dünyaya tanıtma imkanı sağladığı gibi Cezayir’in; Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika Cumhuriyeti’nden oluşan BRICS grubuna girme sürecini de desteklediğini ifade etti.

Tebbun’a Moskova’da “sıcak” karşılama

Rusya’da sıcak karşılanan Tebbun, Cezayir’in bağımsızlık sembolü Emir Abdülkadir’in adını taşıyan başkent Moskova’daki bir meydanın açılışına katıldı. Emir Abdulkadir yazar, şair, filozof, siyasetçi ve Fransa’nın sömürge girişimine karşı savaşçı kimliğiyle Cezayir’in kurucu lideri kabul ediliyor.

Rus makamlarının, Cumhurbaşkanı Tebbun’u “ev sahibi ülkenin dostu” olarak tanıtma konusunda gösterdiği hassasiyet dikkati çekti.

Rus haber ajansı Sputnik, Tebbun için Kremlin Sarayı’nda düzenlenen karşılama törenlerini “görkemli manzaralar” şeklinde nitelendirdi.

Devlet Başkanı Vladimir Putin de Cezayirli mevkidaşı Tebbun’u, “Rusya’nın Davos’u” şeklinde adlandırılan St. Petersburg Uluslararası Ekonomi Forumu’nda (SPIEF) onur konuğu olarak seçti.

Tebbun’u temmuz ayında St. Petersburg kentinde planlanan Rusya-Afrika Zirvesi’ne da davet eden Putin, Ukrayna kriziyle ilgili Cezayir’in arabuluculuk teklifine olumlu baktı.

Derin stratejik ortaklık

Tebbun, Rusya ziyareti sırasında Putin ile iki ülke arasında derinlemesine stratejik ortaklık deklarasyonu imzaladı.

Rusya Devlet Başkanı Putin, Tebbun ile ortak basın toplantısındaki konuşmasında, “Cezayir, Rusya için Arap dünyası ve Afrika’daki kilit ortağıdır.” dedi.

Cezayir’le aralarındaki ilişkilerin stratejik bir nitelik taşıdığını belirten Putin, görüşmelerinin “son derece verimli” geçtiğinin altını çizdi.

Tebbun ise Cezayir’in Rusya ile ilişkilerinin hiçbir zaman değişime uğramadığını, Rusya’yı her zaman desteklediklerini söyledi.

Tebbun, “Bugün dış devletlerin üzerimizde baskısı olabilir ama bu ilişkilerimizi asla etkileyemez. Birincisi, bağımsızlığımızı korumalıyız. Bu zor koşullarda bağımsızlığımızı koruyabilmemiz, bize silah sağlayan Rusya’nın desteği sayesindedir.” ifadelerini kullandı.

Cumhurbaşkanı Tebbun, Rus silahlarını satın aldığı gerekçesiyle ABD’li bazı kongre üyelerinin Cezayir’e yönelik yaptırım çağrılarına da cevap verdi.

Tebbun, ülkesinin Rusya’dan silah tedarikini durdurması için Batı’dan gelen baskılara ilişkin soru üzerine “Bir tek kelimeyle yanıt vereceğim.. Cezayirliler özgür doğdular ve kararlarında da özgür kalmaya devam edecekler.” değerlendirmesinde bulundu.

Tebbun, Cezayir’in BRICS grubuna girmesi için süreci hızlandırmak gerektiğinin altını çizdi.

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsünün (SIPRI) silahlanma, silahsızlanma ve uluslararası güvenliğe ilişkin 2023 raporuna göre, silahlarının yüzde 50’den fazlasını Rusya’dan temin eden Cezayir, Hindistan ve Çin’den sonra en çok Rus silahı alan üçüncü ülke.

Cezayir’in dış politikası hegemonyayı ve kutuplaşmayı reddediyor

Cezayir Millet Meclisi (Senato) Başkanı Salih Kocil, Rusya ziyaretinden sonra Cumhurbaşkanı Tebbun’a hitaben bir mektup yazdı.

Tebbun’un ziyareti sırasındaki açıklamalarının “hegemonyayı, kutuplaşmayı ve tek taraflı çıkarları reddederek denge ve adaleti savunan Cezayir dış politikasını somutlaştırdığını” vurgulayan Kocil, şunları kaydetti:

“Cezayir, siyasi kararlarında pazarlıkları kabul etmeyen egemen bir devlettir. Cezayir aynı zamanda çekişmelere yaklaşımında tarafsız bir tutum sergileyerek, çözüm girişimleri için güvenilir ve kabul edilir bir referans olarak kalıyor.”

Cezayir Ulusal Halk Meclisi Başkanı İbrahim Bugali de yaptığı yazılı açıklamada, Tebbun’un Rusya ziyaretini “tarihi” olarak nitelendirerek, “Bu ziyaret, Cezayir’in uluslararası arenadaki ağırlığını ortaya koydu.” değerlendirmesinde bulundu.

Bu ziyaretin aynı zamanda artık dünyaya açılmanın karşılıklı ekonomik çıkara dayalı olduğunu gözler önüne serdiğine işaret eden Bugali, Cezayir’in dış politikalarında güvenli bir dünyada işbirliği ve karşılıklı çıkarlar üzerinde çabaladığına vurgu yaptı.

Dış siyasette bağımsızlık

Cezayir Üniversitesi Siyasal Bilgiler ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Tevfik Bukaida, yaptığı açıklamada, “Cumhurbaşkanı Abdülmecid Tebbun’un ziyareti, Cezayir’in dış politikadaki bağımsızlığı teyit etme ve iki ülke arasında devam eden askeri işbirliğine yeni ortaklıkları ekleme arayışları bağlamında gerçekleşti.” dedi.

“Tebbun’un Rusya’ya yaptığı ziyaretin en önemli sonuçları, Cezayir’in dış siyasette bağımsızlığını teyit ederek ne Batı’ya ne de Doğu’ya boyun eğmeyeceğini teyit etmek oldu.” diyen Bukaida, Tebbun’un, İtalya’yı ziyaret etmesi, bu ülkeyle gaz tedariki ve Rusya’nın arzını tazmin etmek için bir dizi sözleşme imzalaması gibi, “iki ülke arasındaki dostluğu teyit etmek ve arama yapmak için” Rusya’ya da gittiğini kaydetti.

Bu ziyaretin, Cezayir’in dış politikası konusunda mesajlar vermek için bir fırsat olduğuna işaret eden Bukaida, mesajların ise Cezayir’in uluslararası ekonomik sistemi reddettiği ve bu sistemi dünyadaki dönüşümlere uygun olarak değiştirmek için “BRICS’e” katılma çabasında” şeklinde yorumladı.

Tebbun’un Moskova ziyaretinin, sözleşme, uzlaşma, anlayış ve dostluk şartlarını yenilemek için de bir fırsat olduğunu dile getiren Bukaida, anlaşmaların sözleşmelerle sınırlı kalmaması, sahada aktif hale getirilmesi için de yeni ortaklık alanları inşa etme imkanı tanıdığını belirtti.

BRICS yolunda

Cezayirli ekonomi uzmanı Murad Kevaşi de “Tebbun’un gerçekleştirdiği ziyaret, yatırım açısından ülkeyi dünyaya tanıtma imkanı sağladığı gibi Cezayir’in BRICS grubuna girme sürecini de destekliyor.” dedi.

Kevaşi, Tebbun’un Moskova ziyareti ve St. Petersburg Uluslararası Ekonomi Forumu sırasında Cezayir’i bir yatırım yeri olarak tanıtmaya çalıştığını” söyledi.

Tebbun’un forumun onur konuğu ve küresel düzeyde yatırımcılara Cezayir’e yatırım yapma çağrısında bulunduğunu kaydeden Kevaşi, ziyaretin en önemli amacının “Rusya’nın BRICS’in beş kurucu üyesinden biri olması hasebiyle, Cezayir’in BRICS grubuna adaylığını desteklemek” olduğunu dile getirdi.

Rusya’nın daha önce, “BRICS’e katılmak isteyenlerin başında Cezayir’in geldiğini” açıkladığını aktaran Kevaşi, ziyaretin, Rusya’nın tahıl alanındaki deneyiminin yanı sıra yeni ve alternatif enerjiler, otomobil endüstrisi ve dünya pazarındaki deneyiminden yararlanmak için de bir fırsat oluşturabileceğine” dikkati çekti.