İran, Rusya-Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) toplantısı sonrasında, İran’ın kontrolünde olan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) de egemenlik iddiasında bulunduğu Basra Körfezi’ndeki üç ada hakkında yapılan ortak açıklamaya tepki olarak, Rusya’nın Tahran Büyükelçisi’ni Dışişleri Bakanlığına çağırdı.

İran Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamaya göre, bakanlığa çağrılan Rus Büyükelçi Alexey Yurievich Dedov’a Tahran’ın itirazları iletildi.

Söz konusu adaların “sonsuza kadar” İran’a ait olduğu ve Rusya’dan bu konudaki yaklaşımını düzeltmesinin beklendiği ifade edildi.

Rusya’nın Tahran Büyükelçisi Dedov ise İran’ın toprak bütünlüğüne saygının önemini vurguladı ve durumu en kısa zamanda Moskova’ya ileteceğini belirtti.

Moskova’daki Rusya Dışişleri Bakanlığında 10 Temmuz’da düzenlenen “Rusya-Körfez İşbirliği Konseyi 6. Stratejik Diyalog Toplantısı” sonrasında yayınlanan ortak açıklamada, “BAE’nin, Büyük Tunb, Küçük Tunb ve Ebu Musa adalarıyla ilgili İran ile yaşadığı anlaşmazlığa uluslararası hukuk kuralları çerçevesinde ve ikili müzakereler yoluyla barışçıl bir çözüme ulaşma girişimi dahil olmak üzere tüm barışçıl çabalara destek” vurgusu yapılmıştı.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, dün açıklamaya tepki göstermişti.

İran ile BAE arasındaki adalar anlaşmazlığı

Hürmüz Boğazı’na yakınlığı ve bölgedeki petrol potansiyeli sebebiyle stratejik konumda yer alan Ebu Musa, Büyük Tunb ve Küçük Tunb adalarıyla ilgili İran ve BAE hakimiyet iddiasında bulunuyor.

Adalar 1971’e kadar İngiliz işgali altındaydı. Kasım 1971’de İngiltere’nin adaların kontrolünü BAE’ye devrederek çekilmesinin hemen ardından İran adalarda hakimiyeti ele geçirdi. BAE, adalara askeri güçlerini konuşlandıran İran’ı “işgalci” olarak niteliyor.

Adalar üzerindeki haklarının tarihsel olarak çok eskilere dayandığı tezini ileri süren İran, adaların geçici olarak 1903’te İngilizlerin eline geçtiğini ve 1971’de iade edildiğini ve dolayısıyla “o tarihte henüz kurulmamış olan BAE’nin hakimiyet iddiasında bulunamayacağını” savunuyor.

BAE ise adalardaki hak iddiası doğrultusunda Arap ülkeleri ve uluslararası kuruluşlar nezdinde girişimlerde bulunuyor.

İran, Aralık 2022’de Suudi Arabistan’da düzenlenen Çin-Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) Zirvesi sonrasında üç ada hakkında BAE’nin tezlerini savunan değerlendirmelere benzer bir tepki vermiş ve Çin’in Tahran Büyükelçisi’ni Dışişleri Bakanlığına çağırmıştı.