Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Birleşmiş Milletler’in (BM) öncülüğünde imzalanan tahıl anlaşmasının Rus çiftçiler için doğrudan kayıplara yol açtığını belirtirken, maddi kayıpların 1,2 milyar dolara ulaştığını söyledi.

Hükümet yetkilileri ile yaptığı toplantıda, Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşmasına ilişkin değerlendirmelerde bulunan Putin, tahıl anlaşmasının mevcut haliyle devam etmesinin Rusya için zararlı hale geldiğini belirterek, “Rus tarım üreticileri ve gübre üreten işletmeler için bu tahıl anlaşması doğrudan kayıplara dönüştü. Rus tahılını dünya pazarlarında yüzde 30-40’lara varan indirimle satmaları nedeniyle Rus çiftçilerin kaybı 1,2 milyar doları buldu” dedi.

Putin, ayrıca, tahılın taşınması için kuru yük gemisi kiralama maliyeti ve uluslararası finansal anlaşmaların ve diğer işlemlerin maliyetindeki artışın teslimatların karlılığında iki kat düşüşe yol açtığına dikkat çekerek, “Yerli gübre üreticileri de benzer bir sorunla karşı karşıya kaldı. Onlarda da 1,6 milyar dolarlık kayıp var. Örneğin, ekipman için ithal yedek parça maliyeti yüzde 40 arttı, finansal işlemlerdeki maliyet artışı ise yüzde 10 civarında” ifadelerini kullandı.

Anlaşmanın sona ermesinden Batılı ülkelerin sorumlu olduğunu söyleyen Putin, “Rusya’nın bu anlaşmanın başarısızlığından sorumlu olduğu iddia ediliyor. Dahası Rusya, bir zamanlar Batı’nın soyduğu, savaşların, açlığın ve yoksulluğun uçurumuna ittiği Afrika’daki bazı ülkelerdeki felaketlerden sorumlu tutuluyor. Şimdi de yeni sömürge sistemi çerçevesinde bu devletleri yağmalamaya devam ediyorlar.” diye konuştu.

“Anlaşmanın insani özü temin edilsin”

Putin, tahıl anlaşmasının başlangıçta insani bir öneme sahip olduğunu ancak Batılı ülkelerin bu unsuru tümüyle bozduğunu, Rusya’nın yoksul ülkelere bedelsiz gübre sevkiyatı çabasının da Batılı ülkelerce engellendiğini vurgulayarak, “Anlaşma mevcut haliyle insani anlamını yitirdi” dedi.

Putin, Rusya’nın anlaşmanın devam etmesi için çeşitli şartlarının bulunduğuna dikkati çekerek, “Gıda ve gübre tedariki hizmeti veren Rus bankaları ve finans kurumlarının önündeki tüm engeller kaldırılmalıdır. Bu, SWIFT uluslararası bankacılık ödeme sistemine bağlanmalarını içerir. Bu konuda herhangi bir söze veya fikre ihtiyacımız yok. Bu koşulların karşılanmasına ihtiyacımız var.” diye konuştu.

Rus tahıl ürünlerinin uluslararası pazarlara sevkiyatı ve Rusya’ya yönelik tarım araç ve gereçlerinin sevkiyatının önündeki engellerin de kaldırılması gerektiğini vurgulayan Putin, Rus gemilerine yönelik sigorta konusunun da çözüme kavuşturulması gerektiğini söyledi.

Anlaşmadaki “insani unsurun” da tekrar temin edilmesi gerektiğini vurgulayan Putin, “Son olarak Rusya’nın anlaşmaya geri dönmesinin temel koşulu, anlaşmanın insani özünün yeniden tesis edilmesidir. Daha önce üzerinde anlaştığımız tüm bu koşullar yerine getirilirse derhal bu anlaşmaya geri döneriz.” dedi.

Rus Tahıl Birliği’nden Türkiye açıklaması

Rusya Tahıl Birliği Başkanı Arkady Zlochevsky, sona eren tahıl anlaşmasının Rusya için herhangi bir sorun yaratmayacağını belirtirken, “Ancak Türkiye için sorun yaratacak” diye konuştu.

TASS haber ajansına konuşan Zlochevsky, Batı yaptırımları nedeniyle Rusya’nın zaten Karadeniz Tahıl Girişimi’nden bağımsız tahıl sevkiyatları gerçekleştirmek zorunda kaldığını, bu anlaşmanın sona ermesinin de herhangi bir sorun teşkil etmediğini vurgularken, “Anlaşmanın sona ermesi Türkiye’yi etkileyecek. Daha gerçekçi piyasa fiyatlarından tahıl satın almak zorunda kalacak” diye konuştu.

Rusya Tahıl Birliği Başkanı, tahıl anlaşmasının Rusya’ya hiçbir avantaj sağlamadığını hatırlatırken, sözlerini şu şekilde sürdürdü:

“Rusya için bu anlaşmanın feshedilmesinde olumsuz bir şey yok, yalnızca olumlu. Diğer bir soru da bu anlaşmanın ana yararlanıcılarından biri olan Türkiye’nin karşılaşacağı olumsuzluktur. Türkiye de Ukrayna tahılını dampingli fiyatlarla ucuza satın alabiliyordu. Bu anlaşmanın uygulanması sırasında elde ettiği ek büyük faydayı kaybedecek. Tahıl kaynaklarına bu noktadan sonra normal dünya fiyatlarını dikkate alarak ulaşabilecek.”

Zlochevsky, en başından beri Rusya’nın arzını olumsuz etkilediği için tahıl anlaşmasını uzatmaya gerek olmadığını kaydederken, “Bu anlaşmanın uygulanması nedeniyle bugüne kadar ton başına 10-20 dolar arasında değişen ve daha önce 70 dolara kadar ulaşan indirimlerle tahıl satmaya başladık. Bu tedariklerimizde kaybettiğimiz paradır. Tahıl anlaşmasının Rusya’yı ilgilendiren tarafının uygulanmaması tedarik gelirlerimizi zarara uğratmıştır” ifadelerini kullandı.

Ukrayna’nın zararı büyük olacak

Birleşmiş Milletler (BM) ve Ukrayna Gümrük Servisi verilerine atıfta bulunan Rus resmi haber ajansı RIA Novosti, tahıl anlaşmasının sona ermesiyle Kiev’in ayda yaklaşık yarım milyar dolar kaybedeceğini bildirdi.

Geçen yılın ağustos ayından bu yılın haziran ayına kadar Ukrayna’nın 9,8 milyar dolar değerinde 50,6 milyon ton tahıl ihraç ettiği açıklanırken, ihracatın büyük bir kısmının limanlardan geçtiği, tahıl anlaşması süresince limanlardan yapılan teslimatların payının yüzde 78’e ulaştığı ifade edildi.

Ukrayna’nın toplam tahıl arzının yüzde 55,5’ini veya 28,1 milyon tonunu Karadeniz Tahıl Girişimi’nin oluşturduğuna dikkat çeken sanayi ve enerji alanında bağımsız bir uzman olan Leonid Khazanov, RIA Novosti’ye verdiği demeçte, ihracatın geri kalanının büyük olasılıkla Tuna Nehri’ndeki Izmail, Ust-Dunaysk ve Reni limanları üzerinden Avrupa Birliği’ne gittiğini söyledi.

Uzman, demiryolu ile tahıl tedariklerinin aynı yönde büyüdüğünü kaydederken, değer bazında limanlar aracılığıyla Ukrayna’nın tahıl ihracatı toplam 7,7 milyar doları buldu.

Karadeniz Tahıl Girişimi yoluyla toplam 5,5 milyar dolarlık tahıl ihracatı gerçekleştiren Ukrayna’nın nehir yoluyla yaklaşık 2,2 milyarlık tedarik gerçekleştirdiğine değinen uzmana göre tahıl anlaşması uzatılmazsa Ukrayna ayda yaklaşık 500 milyon dolar kaybedecek.

Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy’nin Türkiye ile Birleşmiş Milletlere (BM) Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması’nı Rusya’sız sürdürme teklifini içeren mektup gönderdiğini belirterek, “Ukrayna, BM ve Türkiye, birlikte gıda koridorunun çalışmasını ve gemilerin denetlenmesini sağlayabilir” diye konuşurken, Rus uzmanlar, bu çabaların Ukrayna’daki Batılı tarım şirketlerin baskıları nedeniyle verildiğini düşünüyor.