Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine atıfta bulunan Rus haber merkezi RBK, Türkiye’nin haziran Rusya’dan gerçekleştirdiği ithalat hacminin 2,91 milyar dolarla Ekim 2021’den bu yana en düşük aylık rakamlara gerilediğini bildirdi.

Haziranda Rusya’dan enerji ithalatı değer bazında yüzde 20 azalırken, raporlama döneminde Türkiye’ye Rus malları ithalatı, Haziran 2022 dönemine göre yüzde 43 ve bu yılın mayıs ayına göre ise yüzde 36 düşüş gösterdi.

Mayıs ayında Rusya’dan Türkiye’ye yapılan ihracat hacmi 4,57 milyar dolar olmuş, geçtiğimiz yılın haziran ayında ise 5,1 milyar dolara ulaşmıştı.

Analistler, ithalattaki bu gerilemeyi Rus enerji kaynakları ithalatındaki düşüşe bağlarken, istatistiklere göre Haziran 2023’te Rusya’dan Türkiye’ye yapılan ihracatın 2,91 milyar dolar olduğu, istatistik dairesinin verilerine göre bu rakamların Ekim 2021’den bu yana en düşük seviye olduğu dikkat çekti.

Yılın ilk yarısında Rusya’dan 24,7 milyar dolarlık ürün ithal eden Türkiye, hacimlerin 27,7 milyar doları bulduğu geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 10,8 daha az mal tedarik ederken, ithalatın payı açısından ise Rusya, Türkiye’nin toplam ithalatının yüzde 13,4’ü ile başı çekti.

İthalatta lider Rusya’yı yüzde 12 ile Çin Halk Cumhuriyeti izlerken, TÜİK verilerine göre Çin, dolar bazında ülkenin en büyük mal tedarikçisi olarak haziran ayında Rusya’yı geride bıraktı.

Uluslararası emtia terminolojisinin 27. grubu olan ve petrol, petrol ürünleri, kömür, doğalgaz ve diğer enerji ürünlerini kapsayan kalemlerde Rusya’dan gerçekleştirilen ithalat hacimleri haziran ayında bir önceki aya göre yüzde 20 düşerek 2,2 milyar dolardan 1,76 milyar dolara geriledi.

Enerji ürünlerinin Türkiye’nin Rusya’dan yaptığı toplam ithalatın yüzde 60’ından fazlasını oluşturduğuna dikkat çeken Makroekonomik Analiz ve Kısa Vadeli Tahmin Merkezi (CMASF) uzmanı Andrey Gnidchenko, geçtiğimiz yılın haziran ayında yüzde 16,1’e ulaşan Rusya’nın Türkiye’nin ithalatındaki payının Haziran 2023 döneminde yüzde 11,2’ye gerilemesinin temel nedenini düşen enerji fiyatlarıyla açıkladı.

Uzman, geçtiğimiz yılın haziran ayında Brent petrol fiyatlarının zirvede olduğunu, Haziran 2023’te ise yüzde 40 oranında düştüğünü hatırlatırken, “Türkiye’nin Rusya’dan ithalatı da yaklaşık aynı derecede azaldı. Haziran ayında Türkiye yalnızca Rusya’dan yaptığı ithalatı önemli ölçüde azaltmakla kalmadı. Geçtiğimiz yıla göre de Türkiye’nin toplam ithalat hacimleri yüzde 17,5 veya 5,5 milyar dolar düştü” ifadelerini kullandı.

Haziran ayında Türk lirasında yaşanan keskin düşüşe de dikkat çeken Gnidchenko, “Türkiye Merkez Bankası, TL’yi korumak için altın ve döviz rezervlerini kullanmayı reddetti. Ayrıca 2023’ün başlarında Türkiye, gelecek için ithal etti ve hacimleri artırdı. Çünkü seçimlerden önce lira son gayretle desteklendi” dedi.

Uzman, Türkiye’nin bir bütün olarak Rus hammaddelerine çok fazla bağımlı olmadığına da vurgu yaparken, ancak dünya pazarına yeniden satışından büyük fayda sağlayabildiğinin altını çizdi.

Rusya’dan yapılan ithalatın yüzde 60’ından fazlasını oluşturan enerji ürünlerinin haziran ayı teslimatları değer bazında 1,76 milyar dolar olurken, Türkiye’nin petrol dahil gizli kalemler kapsamındaki mal alımları geçen aya göre de yüzde 18 düşüşle 655 milyon dolara geriledi.

Türkiye haziran ayında fiziki olarak tüm ülkelerden yaklaşık 3 milyon ton ham petrol ithal ederken, bu hacimlerin mayıs ayına göre yüzde 22 daha fazla olduğu, Haziran 2022 dönemine göre ise yüzde 5 daha az olduğu kaydedildi.

Haziran ayında Rusya’dan Türkiye’ye yapılan diğer mal ihracatında da hacimlerin düştüğü gözlemlenirken, tahıl ürünleri teslimatları mayıs ayına kıyasla 2,1 kat düşüşle 240 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Tahıl ihracatındaki düşüşü değerlendiren Rusya Tarım Piyasası Araştırmaları Enstitüsü (IKAR) Genel Müdürü Dmitry Rylko, Türkiye’de sevindirici hasat verileri, yüksek devir stokları ve yerli üreticiyi destekleyen ithalat vergileri sayesinde tahıl ithalatının gerilediğini bildirirken, ancak ithalatı düşüren bu teşviklerin geçici olacağına ve Rusya’dan tahıl alım hacimlerinin yeniden yükseleceğine inanıyor.