Rusya, yaptırımların ardından uluslararası ticarette Kuzey Deniz Yolu ve Kuzey-Güney Koridoru gibi alternatif güzergahların geliştirilmesine hız vererek, uluslararası ticaret rotalarını temelden değiştirmek istiyor.
Batılı ülkeler, Ukrayna savaşı nedeniyle başta enerji olmak üzere pazarlarını Rus devletine ve şirketlerine kapatmak isterken, Rusya için dış ticarette alternatif pazarlar önem kazanıyor.
Özellikle enerji ticaretinde Rusya’nın, Çin ve Hindistan’a ihracatı önemli oranda yükselirken, Orta Doğu, Latin Amerika ve Afrika ülkelerine yönelik ilgisi de artıyor.
Rusya’nın Hindistan’a petrol ihracatı bu yılın ilk 5 ayında geçen yılın aynı dönemine göre 3,4 milyon tondan 37 milyon tona, Çin’e petrol ihracatı ise yılın ilk 7 ayında bir önceki yıla kıyasla 41 milyon tondan 52,6 milyon tona yükseldi.
Rusya’nın Orta Doğu’daki en büyük ticaret ortağı ise 2022’de bir önceki yıla göre yüzde 68 artışla 9 milyar dolara ulaşan ticaret hacmiyle Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) oldu. Dünyanın önemli petrol üreticilerinden olmasına rağmen, BAE’nin 2022’de yaklaşık 3,2 milyon varil Rus petrolü ithal etmesi de dikkati çeken bir unsur olarak ön plana çıkıyor.
Hızla artan dinamik nüfusuyla ön plana çıkan Afrika ülkeleri ise özellikle tarım ürünlerinde Rusya’nın önemli pazarları arasında önemini giderek artırıyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 22 Ağustos’ta yaptığı açıklamada, yaptırımlara rağmen Afrika’ya geçen yıl 11,5 milyon ton, bu yılın ilk yarısında da yaklaşık 10 milyon tahıl gönderdiklerini bildirmişti.
Kuzey Deniz Yolu önemi hızla artıyor
İhracatta hedef pazarlarını Avrupa’dan dünyanın diğer bölgelerine kaydıran Rusya, ürünlerinin sevkiyatı için de alternatif güzergahların geliştirilmesine yönelik çalışmalarına hız veriyor.
Rusya’nın “Süveyş Kanalına alternatifi” olarak adlandırılan Kuzey Deniz Yolu da Rus hükümetinin alternatifler arasında en çok önem verdiği güzergah olarak ön plana çıkıyor.
Kuzey Deniz Yolu üzerinden 2014’te yılda 4 milyon ton kargo taşınırken, söz konusu hacim geçen yıl 34 milyon tona çıktı. Rus hükümeti 2030 itibarıyla Kuzey Deniz Yolu üzerinden taşınan kargo hacmini 100 milyon tonun üzerine çıkarmayı hedefleniyor.
Tokyo’dan Hamburg’a giden bir konteyner gemisinin Süveyş Kanalı üzerinden yaklaşık 48 gün seyahat etmesi gerekirken, aynı geminin Kuzey Deniz Yolu üzerinden yaklaşık 35 gün seyahat etmesi gerekiyor.
Son yıllarda Kuzey Buz Denizi’ni kaplayan buz tabakasının hissedilir şekilde incelmesi buz kırıcılara olan ihtiyacı azaltırken, ticari gemilere de buz kırıcı özelliği kazandırılmasıyla Kuzey Deniz Yolu üzerinden seferleri tek başına yapmaları kolaylaşıyor.
Rus Kommersant gazetesinde yer alan haberde, ülkenin en büyük petrol şirketleri Rosneft ve Gazprom Neft’in de temmuz ve ağustosta Baltık Denizi üzerinden Çin’e Kuzey Deniz Yolu’nu kullanarak üç petrol gemisi gönderdiği belirtilmişti.
Güneydeki alternatif rota: Kuzey-Güney Koridoru
Rusya, son dönemde Kuzey-Güney Koridoru güzergahına yönelik çalışmalarına da hız verdi.
Kuzey-Güney Koridoru ile Hindistan’dan Rusya’ya veya Avrupa’ya giden yüklerin ulaşım sürelerinin azaltılması hedefleniyor.
St. Petersburg’tan başlayarak Moskova’dan geçen koridor, Astrahan’dan Hazar Denizi ile İran’ın Bender Enzeli şehrine bağlanacak. Buradan İran’ın güneyindeki Bender-Abbas’a demir yolu ile bağlanacak koridor, ardından Hindistan’da Mumbai’ye ulaşacak.
İran ve Rusya son olarak 17 Mayıs’ta Kuzey-Güney Koridoru için önemli bir ulaşım ağı olarak görülen Reşt-Astara demir yolunun inşası için anlaşma imzalamıştı.
Putin, inşa edilen demir yolunun St. Petersburg ile Mumbai arasındaki kargo taşımacılığını 10 güne düşüreceğini vurgulayarak, bölgedeki altyapının geliştirilmesine yönelik sürecin Azerbaycan ile de ortak bir şekilde yürütüldüğünü anlatmıştı.
