Rus resmi haber ajansı RIA Novosti’nin verilerine göre, Rusya geçtiğimiz kasım ayında mayıs ayından bu yana ilk kez ABD’ye en fazla uranyum ihraç eden ülke oldu.
ABD istatistik servisine göre, kasım ayında ABD sadece dört ülkeden (Rusya, İngiltere, Japonya ve Belçika) toplamda yaklaşık 191 milyon dolarlık uranyum yakıtı satın aldı. Rusya 96 milyon dolarla ana ihracatçı konumundaydı. İngiltere tedarikin dörtte birini (48,6 milyon dolar), Japonya yüzde 22’sini (yaklaşık 44 milyon dolar) ve Belçika yüzde 1,3’ünü (2,4 milyon dolar) oluşturdu.
Daha önce Rusya, mayıs ayında 177 milyon dolar değerinde uranyum ihraç ederek ABD’nin başlıca tedarikçisi olmuştu ancak şimdi tekrar lider konumda.
Aynı zamanda, kasım ayında Rus nükleer yakıtı maliyeti ekim ayına kıyasla neredeyse yüzde 50 arttı. Daha önceki aylarda, Rusya bir süreliğine ABD’ye uranyum tedarikinde ikinci ila dördüncü sıralarda yer alıyordu. Örneğin, ekim ayında ABD’ye 63 milyon dolar değerinde Rus uranyumu ithal edildi, eylülde ise bu rakam 32 milyon dolar, ağustosta 50,4 milyon dolar ve temmuzda neredeyse 61 milyon dolar olarak kaydedildi.
Kasım ayında Japonya, Temmuz 2022’den bu yana ilk kez, Eylül 2023’ten sonra askıya alınan Almanya ve Fransa’dan yapılan ithalatın bir kısmını telafi ederek, ABD’ye nükleer yakıt tedarik etti. Ağustos ayında Fransa ve Almanya’dan gelen uranyum tedarikleri sırasıyla yaklaşık 169 ve 141 milyon dolar iken, Eylül ayında bu miktarlar sırasıyla 8 ve 103 milyon dolara düştü. Ancak ekim ayında, Amerika için bu iki Avrupa ülkesinden gelen tedarikin yerini Çin’den gelen uranyum aldı ve Washington bunun için 43 milyon dolar ödedi.
2023 yılının ilk on bir ayında Rusya, ABD’ye 2010’dan bu yana en yüksek seviyede, 1,017 milyar dolarlık uranyum satışı gerçekleştirdi. Bu rakam, aynı dönemdeki tedarikin 1,026 milyar dolar olduğu 2010’dan bu yana en yüksek seviye. 2022 yılında Moskova’nın Amerika’ya gerçekleştirdiği nükleer yakıt ihracatı ise 766 milyon dolar seviyesindeydi.
Önceki açıklamalara göre, ABD’nin Rusya’dan zenginleştirilmiş uranyum ithalatını durdurma olasılığı gündemde. Ancak bu adım, ABD’nin kendi gelecekteki nükleer reaktör projelerine yönelik planlarına ciddi bir darbe vurabilir, konuyla ilgili Amerikalı uzmanlar uyarıda bulunuyor. Zenginleştirilmiş uranyum üreticileri, HALEU seviyesine kadar zenginleştirmenin düzenlenmesi için yeterli sipariş garantisi olmadan finansman sağlamak istemiyorlar. Buna karşılık, gelişmiş reaktörler, henüz birçok müşteri tarafından “kağıt üzerinde” olarak değerlendiriliyor ve bu nedenle müşteriler, HALEU miktarlarını içeren sözleşmeleri yapma konusunda pek istekli değiller.
Rosatom, uranyum ihracatı konusunda sözleşmeden doğan yükümlülüklerini her zaman tam olarak ve kararlaştırılan süre içinde yerine getirdiğini ve gelecekte de getirmeye devam edeceğini vurguladı. Devlet şirketi, nükleer enerji endüstrisinin jeopolitik çalkantılardan ve korumacı kısıtlamalardan korunması gerektiğine dikkat çekti.
2023 yılında, dünya genelinde uranın fiyatı neredeyse iki katına çıkarak rekor seviyelere ulaştı ve artmaya devam ediyor. Uranyum oksit U3O8’in fiyatı şu anda libre başına 94 doları aştı ve ilk kez 2007 “nükleer rönesans” seviyesine ulaştı. Uranyum oksit, nükleer reaktör yakıtı üretiminde hammadde olarak kullanılan uranyum konsantrelerinin ana bileşeni.
