Rusya’da bilim insanları, kanser hastalarının kemiklerinde metastazları tespit etmek için yapay zeka kullanan bir bilgisayar programı geliştirdi. V.I. Razumovsky Saratov Devlet Tıp Üniversitesi’nde (SGMU) geliştirilen bu program, tanı doğruluğunu ve hızını önemli ölçüde artırarak doktorların tedavi yöntemlerini daha hızlı ve etkili bir şekilde seçmelerine yardımcı olacak. Üniversitenin basın servisi, bu yeniliğin kanser tedavisinde önemli bir ilerleme sağlayacağını bildirdi.
Metastazların tehlikesi
SGMU bilim insanları, herhangi bir kötü huylu tümörün metastaz yapabileceğini, yani kötü huylu hücrelerin tümörden diğer organ ve sistemlere yayılabileceğini açıkladı. Kemik metastazları, tümörün ikincil odakları olarak adlandırılır ve artan ağrı, patolojik kemik kırıkları gibi belirtilerle kendini gösterebilir.
Geliştiricilere göre, kemik metastatik lezyonları en sık meme kanseri (%70), prostat kanseri (%85), akciğer kanseri (%40) ve böbrek kanseri (%40) gibi katı tümörlerde görülür. Ayrıca, osteodestrüktif süreç çoklu miyelom vakalarında da yaygındır (%95). Kemik metastazları en sık omurga, uyluk kemikleri, kaburgalar, sternum ve kafatasında görülür ve genellikle ağrı sendromu ve patolojik kırıklara yol açar.
Erken teşhisin önemi
SGMU Klinik ve Biyomedikal Araştırmalar Merkezi Direktörü Tatyana Kalyuta, kemik metastazlarının erken teşhisinin son derece önemli olduğunu belirtti. Erken teşhis, hastaların ağır nörolojik komplikasyonlar geliştirmesini ve sakat kalmasını önleyebilir. Modern doktorlar, malign tümörleri ve kemik metastazlarını tespit etmek için radyolojik bir teşhis yöntemi olan osteosintigrafiyi kullanır. Bu yöntemde, hastaya radyoaktif bir madde enjekte edilir ve bu madde kemik dokusunda birikir. Birkaç saat sonra çekilen iskelet görüntülerinde bu madde birikimi “parlayarak” metastazları gösterir. Ancak bu yöntemin özgüllüğü düşüktür, bu da yanlış pozitif sonuçlara yol açabilir.
Yeni yapay zeka teknolojisi
Üniversite uzmanları, geliştirdikleri bilgisayar görüntü analiz teknolojisi ile teşhis doğruluğunu artırmayı önerdi. Bu dijital ürün, hastaların osteosintigrafi görüntülerinin büyük bir veri seti üzerinde eğitilmiş makine öğrenme algoritmalarını kullanıyor.
Geliştiricilere göre, görüntü analizi sadece birkaç dakika sürecek ve bu sayede doktorlar kemik metastazı olan hastaların tanısını daha hızlı ve doğru bir şekilde koyabilecekler.
Ayrıca, bu teknoloji doktorların tümör tedavisi ve kemik metastatik sürecinin tedavisini (radyasyon ve antirezorptif tedavi) daha hızlı ve etkili bir şekilde seçmelerine olanak tanıyacak, bu da bazı kanser türlerinden kaynaklanan ölümleri azaltacaktır.
Gelecek planları
Geliştiriciler, programın 2026 yılına kadar tamamlanmasını ve ardından klinik denemelere başlanmasını planlıyor. Yapay zeka sisteminin yeterli hassasiyete ulaşması için eğitim setine birkaç bin görüntü eklenmesi gerekecek. Bu, “Priority-2030” programı kapsamında SGMU tarafından oluşturulan konsorsiyum aracılığıyla gerçekleştirilecek.
